انواع روکش دندان
روکشهای دائمی را میتوان به صورت فلزی، چینی متصل به فلز، تمام رزین، و یا سرامیکی ساخت.
- فلزات مورد استفاده در روکش شامل آلیاژ طلا و سایر آلیاژها (به عنوان مثال پالادیوم) یا آلیاژهای با پایه فلزی (به عنوان مثال نیکل یا کروم) میباشد. روکشهای فلزی به خوبی در جای خود تثبیت شده و به راحتی میتوان با آنها از جویدن لذت برد و احتمالا کمترین میزان سایش را دارند. همچنین روکشهای فلزی به ندرت ترک خورده یا شکسته میشوند. رنگ فلزی این روکشها اشکال اصلی آن است. روکشهای فلزی انتخاب خوبی برای دندانهایی هستند که زیاد در معرض دید نیستند.
- روکشهای دندانی پرسلن (چینی) متصل به فلز میتواند به رنگ دندانهای مجاور شما (برخلاف روکشهای فلزی) باشد. بخش پرسلن روکش میتواند ترک خورده و یا شکسته شود. در کنار روکشهای تمام پرسلن، روکشهای پرسلن متصل به فلز به نظر میرسد بیشتر شبیه به دندانهای معمولی باشد. با این حال، گاهی اوقات فلزی که در زیر بخش پرسلن آن قرار دارد، میتواند به عنوان یک خط تیره، به ویژه در خط دندانها دیده شود. این روکشها میتوانند انتخاب خوبی برای دندانهای جلو یا عقب باشند.
- روکشهای رزینی دندان ارزانتر از دیگر انواع روکش است. با این حال، آنها در طول زمان ساییده میشوند و نسبت به روکشهای سرامیکی متصل به فلز، بیشتر مستعد شکستگی هستند.
- انواع روکشهای دندانی تمام سرامیکی و یا تمام پرسلن بهترین رنگ طبیعی را نسبت به هر نوع روکش دیگری ارائه میدهند و ممکن است برای افرادی که دارای آلرژی نسبت به مواد فلزی هستند مناسبتر باشد. با این حال، آنها به اندازه روکشهای چینی متصل به فلز، قوی نیستند و آنها توسط دندانهای مخالف کمی بیشتر از روکشهای فلزی یا رزینی ساییده میشوند. روکشهای سرامیکی انتخاب خوبی برای دندانهای جلو است.
- روکش دندان موقت در مقابل روکش دندان دائمی روکشهای موقت را میتوان در مطب دندانپزشکی نیز ساخت، در حالی که روکشهای دائمی در یک آزمایشگاه دندانپزشکی ساخته میشوند. روکش موقت از فولاد ضد زنگ یا اکریلیک ساخته شده و میتواند به عنوان یک ترمیم موقت تا زمانی که روکش دائمی دندان توسط آزمایشگاه دندانپزشکی ساخته میشود، مورد استفاده قرار گیرد.
چرا روکش دندان لازم است؟
یک روکش دندان ممکن است در شرایط زیر مورد نیاز باشد:
- برای محافظت از یک دندان ضعیف (به عنوان مثال، برای محافظت در برابر پوسیدگی از شکستن یا نگه داشتن سایر قسمتهای یک دندان شکسته
- برای بازیابی یک دندان تقریبا شکسته یا دندانی که دچار کرم خوردگی شده است
- برای پوشش دهی دندانی که بخش زیادی از آن پر شده است ، به خصوص زمانی که دندان زیادی وجود ندارد.
- برای نگهداری یک بریج دندانی در محل خودش
- برای پوشش دادن بد شکلی و یا تغییر رنگ و زردی دندان شدید
- برای پوشش ایمپلنت دندان
چه مشکلاتی ممکن است بعد از روکش دندان به وجود بیاید
- ناراحتی یا حساسیت. دندانهای تازه روکش شده شما ممکن است بلافاصله پس از از بین رفتن اثر بیحسی، حساس شود. اگر دندانی که روکش گذاری شده است دارای عصب باشد، دندان شما ممکن است احساس گرما و یا سرما کند. دندانپزشک شما ممکن است توصیه کند که دندانهایتان را با خمیر دندان طراحی شده برای دندانهای حساس، بشویید. درد و یا حساسیت که در هنگام جویدن اتفاق میافتد معمولا به این معنی است که روکش روی دندان خیلی بلند است. اگر این مورد صحیح باشد، با دندانپزشک خود تماس بگیرید، او به راحتی میتواند این مشکل را حل کند.
- ترک خوردن روکش گاهی اوقات روکشهای تمام پرسلن ترک خورده میشود. اگر ترک ایجاد شده کوچک باشد، رزین کامپوزیتی میتواند آن را تعمیر کرده تا همان روکش را بتوان باز هم مورد استفاده قرار داد. اما اگر ترک زیاد باشد، ممکن است مجبور شوید که روکش را تعویض کنید.
- شل شدن روکش گاهی اوقات سیمان زیر روکش شسته میشود. این کار نه تنها باعث میشود که روکش شل شود، بلکه به باکتریها اجازه میدهد تا در بخشهای باقی مانده دندان نشت کنند و باعث خرابی شوند. اگر روکش شما شل شده است، با دفتر دندانپزشک خود تماس بگیرید.
- افتادن روکش دندان گاهی اوقات روکش دندان میافتد و معمولا این امر به دلیل این میباشد که تناسب آن نامناسب بوده یا برای وصل کردن آن از سیمان کمی استفاده شده است. اگر این اتفاق افتاد، روکش و جلوی دندان خود را تمیز کنید. شما میتوانید روکش را به طور موقت با چسب دندان یا سیمان موقت دندان که در داروخانهها فروخته میشود، بچسبانید. بلافاصله با دندانپزشک خود تماس بگیرید او به شما دستورالعملهای خاصی در مورد چگونگی مراقبت از دندان و روکش خود تا روزی که امکان مراجعه به دندانپزشک فراهم است را خواهد داد. دندانپزشک شما ممکن است بتواند روکش را در جای خود نصب کند؛ اگر نه، باید یک روکش جدید ساخته شود.
- واکنش آلرژیک. از آنجایی که فلزات مورد استفاده برای ساخت روکشها معمولا مخلوطی از چند فلز هستند، واکنشهای آلرژیک به فلزات و یا پرسلن مورد استفاده در روکشها ممکن است رخ دهد، اما این اتفاق بسیار نادر است.
- خط تیره روی دندان روکش شده در نقطه اتصال دندان به لثه. وجود یک خط تیره در در نقطه اتصال دندان به لثه دندان روکش شده شما عادی است، به ویژه اگر شما یک روکش متصل به فلز دارید. این خط تیره، فلز زیر روکش را نشان میدهد.
طول عمر روکش دندان
طول عمر یک روکش دندان بستگی به مقدار “سایش و ترک خوردن” روکش دارد، و نیز اینکه چگونه به خوبی از روشهای بهداشت دهان و دندان خود و پرهیز از عادات ناسالم پیروی میکنید (از عاداتی مانند شکستن مواد سفت یا خرد کردن آنها با دندانها، جویدن مواد سخت، جویدن ناخنها و استفاده از دندان هایتان برای باز کردن بسته بندیها اجتناب کنید).
8 توصیه مهم بعد از ساخت روکش دندان (روکش وپست)
پس ازساخت روکش دندان لازم است:
هر 6 ماه یکبار (یا حداکثر هر سال یکبار) جهت معاینه و بررسی روکشهای ساخته شده مراجعه نمائید.
رعایت نکته فوق شرط اصلی برای سلامت روکش دندانهای ساخته شده دراین کلینیک میباشد.
- بدانید که ممکن است دندان شما تا مدتی به سرما وگرما حساس باشد، این حساسیت معمولاً ماه به ماه کمترمی شود نه روز به روز. درصورتیکه این حساسیت به تدریج کمتر نشود لازم است دندان شمااز نظر نیازبه عصب کشی(روت کانال)بررسی گردد.
- دربعضی موارد دندانی که روکش شده است تا مدتی بدون مشکل است ولی تدریجاً به فشارو یا سرما وگرما حساس میشود و در اینگونه موارد نیزلازم است دندان شما تحت بررسی قرار گیرد گاه مشکلات ناشی از موارد سه گانه زیر میباشد:
-درد مربوط به دندانهای مجاور و یا فک مقابل است ولی درد در دندان روکش شده احساس میشود.
-شل شدن چسب روکش ولقی روکش .
– ورود و کوبیده شدن غذا در بین روکش و دندان مجاور.
درصورتیکه درد مربوط به موارد فوق نباشد دندان باید ازنظر انجام عصب کشی بررسی گردد. - پس از نصب روکش دندان در داخل دهان رعایت بهداشت آن ناحیه،دیگر به سادگی قبل نبوده و لازم است ازیکسری لوازم مخصوص(مسواک ونخهای خاص)استفاده کنید که آموزش استفاده ازاین وسایل هنگام تحویل روکشها به شما داده خواهد شد.کوتاهی دراین امر سبب پوسیدگی دندانهای پایه وبیمار شدن لثهها میشود.
درواقع بروزبیماری لثه یکی ازمهمترین مسائلی است که پس از روکش دندان پدید میآید.برای جلوگیری ازاین مسئله رعایت دو نکته ضروری است:
الف) روکش دندان به هنگام ساخت ونصب به مکان وموقعیت لثه بیش ازحد تجاوزنکند ووارد محدوده غیرمجازآن نشود.(مسئولیت دندانپزشک).
ب)ازمسواک،نخ دندان،نخ سوپرفلاکس(نخ زیرروکش)،پروگزا براش(مسواک بین دندانی)و
غیره بطوردائم روزی یک یا دوباراستفاده شود.(مسئولیت بیمار) - اگر احساس میکنید که روکش دندان شما بلند است و نقطه ای از آن با دندانهای مقابلش درگیری دارد سعی نکنید با فشارآوردن به این بلندی آنرا برطرف کنید،زیرا سبب شکستن چینی روکش میشود.مراجعه به دندانپزشک ومطرح کردن مشکل چاره کار است.
- به محض لق شدن روکش دندان به دندانپزشک خود مراجعه کنید.کوتاهی دراین امر(یعنی نگهداشتن یک روکش لق دردهان وعدم مراجعه فوری برای چسباندن سریع آن)منجربه پوسیده وفاسد شدن کامل دندان زیرروکش میگردد(دندان نرم وپنیری شکل میگردد).
دراین زمینه مشکل اصلی نداشتن معاینات شش ماهه است.درمعاینات شش ماهه دندانپزشک با بررسی و معاینه ازلق نبودن روکش شما مطمئن میشود. - بسیاری ازبیماران ازخط سیاه یا خاکستری ناحیه لبه روکش درمحل اتصال به لثه ناخشنود هستند.بوجود آمدن این تیرگی چند دلیل دارد:
الف)لبه روکش برای رعایت سلامت لثه بالاترازلثه قرارداده شده است.گاهی این امر برای جلوگیری ازبیماری لثه لازم است(بخصوص درنواحی عقب دهان که زیبائی کمترمطرح است)
ب)دندان زیرروکش خودش سیاه است واین سیاهی دندان ازورای لثه دیده میشود.
ج) روکش دندان درنزدیکی لثه یک لبه فلزی دارد که برای جلوگیری ازگیرغذایی وسلامت لثه معمولاً روی این لبه،چینی گذاشته نمی شود.درصورت لزوم گاهی میتوان با اضافه کردن چینی به این لبه یا ساخت روکش دارای لبه چینی ازاین مشکل پیشگیری نمود.
د)روکش بیش ازحد حجیم است وزیرلبه برجسته روکش سایه میافتد وسیاهی میزند.
ه) روکش دندان یک جسم خارجی است وورود آن به زیرلبه لثه سبب واکنش لثه وتغییررنگ لثه میگردد. - دربسیاری ازموارد چینی روکش دچارشکستگی ویا لب پریدگی میگردد.دراین حالت گرچه سبب زشت ونازیبا شدن روکش میگردد ولی معمولاً خطردیگری برای سلامت روکش یا بیمارندارد.درمواردی که این شکستگی سبب تیزی قسمتی ازسطح روکش و آزار لب یا زبان شود دندانپزشک آنرا برایتان صاف خواهد کرد.درمواردی نیزاین شکستگی در ناحیه چسبیدن روکش به دندان مجاورروی میدهدوسبب ورود راحت غذا وکوبیده شدن آن درلای روکش ودندان مجاورمی گردد که دراین حالت نیزحتما باید به گونه ای اصلاح شود.
به هرحال خوب است بدانید که بروزچنین مشکلاتی خارج از تصوردندانپزشک شماست و تا حدود زیادی این حادثه مربوط به مراحل لابراتواری کاراست.البته گاه متعادل نبودن فشار دندانهای مقابل بر روی روکش ویا جذب بودن کامل روکش با دندان نیزسبب بروز لب پریدگی چینی میگردد.بطورخلاصه چاره کاردرمواردی خارج کردن روکش وارسال مجدد آن به لابراتوارسازنده و در بعضی موارد ترمیم آن با مواد همرنگ در داخل دهان ودر کلینیک است. - روکش دندان نیزمانند هروسیله یا سرویس دیگرطول عمرمعینی دارد،برطبق آخرین مطالعات،دربهترین شرایط عمرمفید یک روکش حدود8تا 10سال است.پس ازاین مدت لازم است روکش ازجهات مختلف تحت بررسی قرارگرفته ودرصورت لزوم تعویض شود.
- لازم است بدانید که روکش کردن دندان به معنی تمام شدن پروسه مراقبت و رعایت بهداشت دندان نیست بلکه لازم است بیمار نکات مهمی را احتصاصاً در مورد آن دندان و بهداشت کل دهان رعایت کند
- هر 6 ماه جهت معاینه و چکاپ دندانهای روکش شده خود اقدام کنید.
- استفاده از نخ دندان در کنار مسواک زدن صحیح، عمر دندان روکش شده شما را بالا میبرد.
- استفاده از مسواکهای بین دندانی برای روکشهای بهم پیوسته و یا بریجها الزامی است.
- برای تمیز کردن زیر بریجهای دندانی استفاده از نخ دندان مخصوص super floss الزامی است.
- دندانهای روکش شده معمولاً درمان ریشه نیز شدهاند، عصب دندانی ندارند بنابراین در صورت وجود پوسیدگی بیمار هیچگونه دردی را احساس نمیکند و به طور کاذب بیمار احساس میکند هیچ گونه مشکلی ندارد و از طرفی دیگر دید و تشخیص پوسیدگی دندانهای دارای روکش و بریج به خاطر نداشتن دسترسی و دید ممکن نمی باشد، و پوسیدگی ممکن است از زیر روکش به صورت پنهانی و تدریجی دندان را تخریب میکند یا منجر به کشیدگی شود.
- بنابراین روکش عملا باعث پوسیدگی دندان نمی شود بلکه عدم توجه بیمار به بهداشت دهانی باعث از بین رفتن دندان میشود.
- مهارت دندانپزشک، نوع تکنسین لابراتوار، میزان تراش دندان و نوع پرسلن هم از عواملی هستند که در ساخت روکش زیبا و ایدهآل مؤثر است.
.
منابع:
.http://www.dorsandentalclinic.com
.http://labkhandebartar.ir
.https://www.daniel-rouge.com