اگر درباره دندانهای کج و نامرتب خود احساس شرم و نگرانی می‌کنید باید بدانید که تنها نیستید. همه‌ی انسان‌ها به طور طبیعی دندانهای صاف و مرتبی ندارند و بسیاری با کمک ارتودنسی توانسته اند، لبخندی زیبا به دست آورند.
چه کسانی نیاز به ارتودنسی دارند؟
تنها دندان پزشک یا متخصص ارتودنسی میتواند تشخیص دهد که بیمار نیاز به ارتودنسی دارد یا خیر. وی این کار را به کمک ابزار‌های خاصی که شامل سوابق بیماری‌های دندان و استفاده از دارو‌های مختلف، معاینه‌ی بالینی، مدل‌های گچی ساخته شده از دندان بیمار، عکس برداری با اشعهX هستند، انجام می‌دهد و سپس بر این اساس برنامه درمانی آغاز خواهد شد.
در صورت داشتن هر یک از مشکلات زیر، شما کاندیدای انجام ارتودنسی هستید:
- پیش دندانی: که با نام دندان گرازی نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که دندانهای فک بالایی بسیار جلوتر از دندان هایی فک پایینی قرار دارند.
- پس دندانی: ظاهری بول داگی که دندانهای فک پایین جلوتر از فک بالا هستند و یا فک بالا خیلی عقب تر از حالت استاندارد میباشد.
- عدم روی هم رفتگی دندانهای دو فک: به این معنا که به طور طبیعی دندانهای فک بالا به درستی روی دندانهای فک پایین قرار نمی گیرند.
- باز ماندن: زمانی که فک بالا و پایین روی هم قرار می‌گیرند، میان دندانهای جلویی یا کناری دو فک فاصله وجود داشته باشد..
- جابه جایی خط میانی: زمانی که خط میانی دندانهای جلویی از فک بالا، با خط میانی دندانهای جلویی از فک پایین همتراز نباشد.
- فاصله دار بودن: فاصله داشتن دندانها به دلیل افتادن یک دندان یا دندان هایی که به درستی دهان را پر نکرده اند.
- شلوغی دندان ها: زمانی که تعداد دندانها زیاد باشد و همه در یک ردیف جا نشوند.
بهترین سن برای ارتودنسی
معمولا درمان ارتودنسی کودکان زمانی آغاز می‌شود که بیشتر دندانهای اصلی آنها در آمده باشد و این سن اغلب 12 سالگی است. البته نمی توان به طور قطع این سن را مشخص کرد زیرا این سن در هر شخص بستگی به تعداد دندانهای اصلی در آمده و میزان رشد صورت و فک دارد.
درمان‌های ارتودنسی در بزرگسالان میتواند در هر سنی آغاز شود با این تفاوت که گزینه‌های انتخابی آنها محدودتر خواهد بود.
از آنجایی که ارتودنسی ممکن است خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد، تا زمانی که بیمار بهداشت روزانه‌ی دهان و دندان خود را در حد کافی رعایت نکند نمی توان درمان را آغاز کرد.
خطرات ارتودنسی چیست؟
برخی از خطرات این درمان عبارت است از:
- بروز مشکلات بهداشت دندان: سیم‌ها و بریس‌های ارتودنسی کار نظافت دندانها را دشوار می‌کنند که میتواند احتمال پوسیدگی دندان و به جا ماندن لکه‌های مادام العمر روی دندانها را افزایش دهد. برای جلوگیری از این مشکلات باید در طول درمان، دوبار در روز به دقت دندانها را مسواک کرد.
- آسیب دیدن بافت نرم: بریس‌ها ممکن است داخل لثه یا گونه فرو بروند و باعث آسیب دیدگی این بافت‌های نرم شوند.
- بازگشت به حالت قبل: پس از برداشتن بریس‌ها ممکن است دندان اصلاح شده دوباره به حالت قبل باز گردد. دلیل اصلی گذاشتن ریتینر‌ها جلوگیری از چنین اتفاقی است.
طول دوره درمان ارتودنسی چقدر است؟
طول دوره درمان ارتودنسی بستگی به شدت مشکل دندانها دارد و این زمان میتواند از چند ماه تا دو سال و نیم متغیر باشد. بیشتر افراد می‌توانند بین یک تا دو سال درمان شوند.
آیا ارتودنسی درد دارد؟
بیمار در ابتدا، پس از قرار گرفتن بریس‌ها ممکن است احساس عجیبی داشته باشد که سپس منجر به درد و ناراحتی وی شود. در صورتی که درد از بین نرود می‌توانید برای تنظیمات بیشتر به پزشکتان مراجعه کنید. معمولا بریس‌ها در ابتدا ایجاد درد و ناراحتی می‌کنند اما پس از مدت کوتاهی کاملا رفع شده و به آنها عادت می‌کنید.
آیا اثر ارتودنسی دائمی است؟
حتی با وجود مراقبت از دندان، حرکت جزئی دندانها در طول زندگی طبیعی است بنابراین نمی توان هیچ گونه تضمینی مبنی بر دائمی بودن اثرات ارتودنسی ارائه داد. با این حال پس از ارتودنسی، تغییر وضعیت دندانها به حدی که نیاز به درمان دوباره داشته باشند، بسیار نادر است.
نکات مهم در دوره درمان ارتودنسی:
- رعایت نظم در مراجعات به متخصص ارتودنسی
- رعایت بهداشت دهان و دندان
بهداشت دهان و دندان بعد از درمان ارتودنسی
عوارض تمیز نکردن بریس
رعایت بهداشت دهان و دندان در زمان ارتودنسی بسیار مهم است و روند درمان را تسریع می‌کند؛ بنابراین توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
- دندانها را 3 یا 4 بار در روز مسواک بزنید.
- پس از مسواک زدن از دهانشویه استفاده کنید.
- حداقل روزی یک بار نیز از نخ دندان استفاده کنید.
روش صحیح مسواک زدن حین ارتودنسی
دندانها را باید پس از هر وعده غذایی یا حداقل دو بار در روز، هر بار به مدت دو دقیقه مسواک زد. روش صحیح مسواک زدن حین ارتودنسی به شرح زیر است:
- مسواک را موازی با زمین روی کنار دندان بگیرید. سر مسواک برقی را از یک دندان به دندان دیگر مطابق قوس طبیعی دندانها و لثه‌ها حرکت دهید.
- مسواک را چند ثانیه روی هر دندان نگه دارید. اگر از مسواک برقی استفاده می‌کنید، نیازی نیست آن را محکم فشار دهید یا بسایید، فقط بگذارید مسواک روی دندان باقی بماند.
- مسواک زدن سطح داخلی دندان، بالای دندان و همچنین دندانهای عقب دهان یعنی آسیا‌ها را فراموش نکنید.
- برای تمیز کردن براکت‌ها مسواک را به صورت زاویه‌دار روی آنها بگیرید، تمیز کردن زیر سیم‌ها را فراموش نکنید.
به خاطر داشته باشید که باید مسواک یا خمیردندان را هر سه ماه یکبار عوض کنید تا همچنان اثرگذار باشند.
روش‌های نخ کشیدن حین ارتودنسی
مهم نیست نخ کشیدن چقدر سخت یا زمانبر است، دندانها را باید هر شب بعد از مسواک زدن نخ بکشید؛ چرا که بریس و سیم کشی دندان گیر غذایی را به شدت افزایش می‌دهد و مسواک زدن این ذرات را خارج نمی‌کند.
از آنجایی که نخ کشیدن دور سیم‌ها دشوار است، نخ معمولی برای دوران ارتودنسی مناسب نیست. در مدت ارتودنسی باید از نخ مخصوص ” threader floss” استفاده کرد که به دلیل داشتن سر سفت می‌توان با آن بین براکت‌ها را نیز نخ کشید. همچنین می‌توان از نخ معمولی و threader floss پلاستیکی مجزا استفاده کرد. طریقه نخ کشیدن حین ارتودنسی به شرح زیر است:
- نخ را زیر سیم ببرید و وارد فضای بین دو دندان کنید. نخ را بکشید تا طول کافی از آن در هر دو دست باقی بماند، سپس هر سر نخ را با یک انگشت اشاره بگیرید.
- نخ را به آرامی چند بار بین دندانها جلو و عقب ببرید.
- پس از آن که به خط لثه رسیدید، نخ را به شکل C حلقه کنید.
- زیر خط لثه را نیز با حرکت ملایم رو به بالا و پایین نخ بکشید.
- نخ را با احتیاط بیرون بکشید و سپس تمام این مراحل را بقیه برای دندانها تکرار کنید.
ممکن است لثه‌ها هفته اول خونریزی کند، که کاملاً طبیعی است. لثه‌ها به مرور سفت میشوند و به نخ کشیدن عادت می‌کنند.
دهانشویه
از هر نوع وسیله ارتودنسی که استفاده می‌کنید، باید دهان را دو بار در روز با دهانشویه فلوراید شستشو دهید و از مصرف نوشیدنی‌های قندی و گازدار خودداری کنید تا فضاهای کوچک سیم کشی تمیز شود و ذرات باقیمانده نیز خارج شود.
خمیردندان
لازم نیست در طول درمان ارتودنسی از خمیردندان مخصوصی استفاده کنید. این که چند بار در روز مسواک می‌زنید و چقدر برای مسواک زدن دقت می‌کنید، بسیار بیشتر از نوع خمیردندان مهم است. البته تمیز کردن دندانها حین ارتودنسی دشوارتر است، بنابراین خمیردندانی با قدرت حافظتی بالا انتخاب کنید تا سلامت دهان و دندانها به بهترین وجه حفظ شود.
غذاهایی که بعد از ارتودنسی باید از آنها اجتناب کرد
خوردن خوراکی‌های چسبناک و سفت در دوران ارتودنسی ممنوع است. از آنجایی که گوشت خشک یا سفت، پاستیل، یا ذرت بوداده نیز ممکن است بریس را بشکند و همچنین پاک کردن ذرات آنها دشوارتر است و در نهایت باعث پوسیدگی دندانها می‌شود، خوردن آنها نیز توصیه نمی‌شود.
چگونگی مراقبت از دستگاه ارتودنسی
.
منابع:
.http://www.drghadirian.clinic
.http://www.draghilrahmani.com
.http://simadent.com
مجله آرایش و زیبایی
