فالش خواندن و راه‌های رفع آن

فالش خواندن به اتفاقی گفته میشود که خواننده در حین خواندن یک یا چند نت را خارج از گام آهنگ بخواند و لحن موسیقیایی آهنگ را از بین ببرد.

• اصطلاح خارج خواندن :

⇠ حتما” شنیده اید که مثلا فلان خواننده در فلان قسمت آواز، خارج شد و یا خارج خواند که بعضی‌ها اشتباها این مسئله را با لغت فالش بکار می‌برند. اما از دیدگاه علمی – فیزیکی و اصطلاح رایج در موسیقی ، خارج خواندن و فالش خواندن دو مطلب جداگانه است.

⇠ گفته شد زمانیکه صدایی کاملا منطبق با نت مربوطه نباشد و ارتعاشات ایجاد شده ، حدود و نزدیک بر انطباق آن نت باشد چه بالاتر و چه پایین تر، می‌گوییم آن صدا فالش است ولی اگر نوازنده یا خواننده به هنگام آوازخوانی و یا اجرای نت‌های گام یکی از دستگاهها ، از یکی از نت‌های مرسوم و ثبت شده در گام آن دستگاه ، به هر دلیل منحرف شود و نتی غیر از نت گام موردنظر در روند کار خواننده یا نوازنده دخالت و خودنمایی کند، اصطلاحا” گفته میشود خواننده خارج خواند یا نوازنده خارج زد.

⇠ این مسئله موقعی برای خواننده پیش می‌آید که خواننده بدون در نظر گرفتن وسعت صدای خویش، در مایه‌های اوج و بالا بخواند و طبیعتا چون صدا، توانایی اجرای نت‌ها را در آن حد ندارد، از حالت اصلی خارج و منحرف میگردد و برای شنونده هم ناخوشایند و نا مطلوب خواهد بود. بنابراین خواننده مجرّب و مسلــّـط قبل از آغاز آواز، حدود و وسعت صدایش را نسبت به آن دستگاه و یا آواز، شناسایی نموده و بر اساس آن گستره ، اتـّـخاذ مایه می‌نماید تا در اوج خوانی از گام موردنظر منحرف نگردد و این تسلط به آسانی بدست نمی آید مگر با گوش دادن زیاد و ممارستهای فراوان در هر گام و دستگاه ، که با گذشت زمان گوشی قوی پیدا کرده و براحتی هر صدای ژوستی را از فالش میتواند تشخیص دهد.
.

• روش‌های برطرف کردن فالش خواندن :

⇠ یکی از راه‌های رفع فالش خواندن این است که با پیانو (یا ساز‌های دیگری که دقیق کوک شده باشند) به تمرین خوانندگی مشغول شوید و همگام با نت‌های ساز شروع به خواندن کنید. یعنی صدای خود را با زیر و بمی صدای ساز هماهنگ کنید.

⇠ روش دیگر برای رفع فالشی صدا این است که صدای خود را هنگام تمرین ضبط کنید و بلافاصله پس از تمرین آن را گوش کنید تا متوجه قسمت‌هایی که فالش خوانده‌اید بشوید.

⇠ برای چک کردن کوک بودن صدا می‌توانید هنگام تمرین از دیاپازون استفاده کنید و هر نتی را که می‌خوانید کنترل کنید که آیا دقیقا با فرکانس اصلی خوانده شده است یا نه. در صورت کوک بودن نت خوانده شده چراغ دیاپازون سبز خواهد شد.

⇠ یکی از راه‌های رفع فالش خواندن این است که با پیانو به تمرین خوانندگی مشغول شوید
.

• روشهای تمرین با دیاپازون برای ورزیده شدن گوش و توانایی حسّ تشخیص :

⇠ دیاپازون وسیله ایست که صداهای استاندارد نت‌های موسیقی بصورت ترتیبی(به فاصله نیم پرده از هم) از آن استخراج میشود. ساختار آن بصورت یک ساز دهنی مدوّر یا مستطیل شکل است. در نوع مدوّر، سوراخها در اطراف لبه آن تعبیه شده و نام هرکدام از نت‌ها نیز روی صداهای مربوط به آن نت در لبه آن نوشته شده است.در دیاپازونهای مستطیل شکل، سوراخهای هرکدام از نت‌ها در یک طرف آن تعبیه شده است. دیاپازونهای الکترونیکی پیشرفته که درصد حساسیت آنها برای تولید و مقایسه اصوات، با مکانیزم داخلی خودشان به مراتب بیشتر از دیاپازون­های قدیمی است. تشخیص کم یا زیاد بودن فرکانس نت‌ها تا حدّ کـُـما نیز برای این نوع دیاپازون­ها امکان­پذیر است.

1- بصدا در آوردن نت‌های تعبیه شده در دیاپازون و ادا کردن همان نت‌ها با همان ترتیب و توالی بوسیله حنجره (بهتر است تمرین از نت Do شروع شود.) و تکرار این عمل تا آنجایی که گوش حالتی قوی پیدا نموده بطوریکه به مجرد شنیدن فرکانس و تطابق آن با یکی از نت ها، فورا نت مذکور با حنجره ادا شود.

2- تمرین نت‌های اصلی (نت‌های گام ماهور Do = Do – Re – Me – Fa – Sol – La – Ci ) تا موقعی که نت‌های مذکور بصورت گام بالارونده و پایین رونده با توانایی هر چه بیشتر اجرا شود.

3- تمرین نت‌های اصلی همراه با نت‌های دیـز (نیم پرده بالارونده)و بمُل(نیم پرده پایین رونده) آنها که روی دیاپازون حک شده است. این مرحله از تمرینات ، دقت عمل بیشتری را می‌طلبد چرا که فواصل طبیعی در ذهنیت انسان بهتر جای می‌گیرد و فواصل غیر طبیعی (نیم پرده‌ها و ربع پرده ها)احتیاج بیشتری دارد تا در ذهن ثبت شود.

4- بعد از تمرین نیم پرده ای( تمرین شماره 3) نوبت تمرینات ربع پرده ای است که در این مرحله آوازخوان بایستی کاملا” گوشی قوی داشته باشد و با دقت و ظرافت خاصی به تمرین بپردازد. برای تمرین این مرحله، بایستی از ساز ایرانی استفاده نمود. (این تمرین مخصوص آوازخوانان موسیقی ایرانی است چرا که موسیقی غربی فاقد ربع پرده است.)

5 – با سپری شدن مراحل فوق، نوبت به تمرین گامهای مختلف بعد از گام ماهور میرسد که برای انجام این مرحله بایستی از دیاپازونی با فواصل ربع پرده ای (ساز ایرانی) استفاده نمود و یا برای نتیجه گیری بهتر، باید از یک نوازنده و یا کسی که با گامها آشنایی کامل داشته باشد کمک گرفت.

6 – اجرای هر یک از گامها را بر مبنای یک نت« اعمّ از : نت اصلی = بکار ، نیم پرده‌ها = دیز و بمُـل ، ربع پرده‌ها = سری(ربع پرده بالارونده) و کُـرُن(ربع پرده پایین رونده) » ، که بر اساس آن نت(تونیک) گام را بسته ،به نت اُکتاو گام موردنظر رسیده (بصورت بالارونده ) و در برگشت به نت تونیک مراجعت شود (بصورت پایین رونده ). به نظر ساده می‌آید ولی در عمل اهمیت کار مشخص میگردد و بایستی به کسی که تمام این مراحل بخصوص همین مرحله ششم را با موفقیت پشت سر بگذارد تبریک گفت.

7 – مرحله نهایی اینکه آوازخوان بعد از انجام تمرینات فوق، دارای چنان گوش قویی خواهد بود که با تشخیص نت اولیه هر مایه، بتواند براحتی از گامی به گام دیگر وارد شود و بطور کلی مرکب خوانی را به سادگی اجرا نماید. همچنین با تشخیص نت اولیه ، بقیه گام را در ذهن تداعی نموده و حدود و گستره آنرا با صدای خویش مقایسه نماید و در صورت مطلوب بودن در آن مایه آوازخوانی نماید.

منابع:
.https://www.beytoote.com