بنگ دانه گیاهی علفی و بوته ای است که ارتفاع آن تا 80 سانتی متر میرسد. برگها تقریبا مثلثی و نوک تیز و دارای بریدگیهای نسبتا عمیقی هستند؛ به طوری که به لوب هایی نامساوی و نوک تیز تقسیم شده اند. طول برگها به 20 و عرض آنها به 7 سانتیمتر میرسد و در قسمت انتهایی ساقه بدون دمبرگ میباشند. رنگ برگها سبز روشن است. گلهای گیاه اکثراً زرد کمرنگ میباشد و شبکه ای ظریف به رنگ بنفش یا ارغوانی سطح گلبرگها را پوشانده که خود یکی از کلیدهای شناسایی گلهای بنگ دانه است. این گلها اکثرا در یک طرف ساقه با فواصل نسبتاً منظم قرار میگیرند و در قسمت انتهایی ساقه به صورت مجتمع درمی آیند. گلها پس از رشد کامل به میوه ای پوشینه تبدیل میشوند که حاوی تعداد زیادی دانههای کروی و ریز است که به رنگ قهوه ای کمرنگ میباشند. میوه پوشینه که حدود نیم سانتیمتر قطر دارد. با کاسبرگهای کوزه مانند که پنج نوک تیز در دهانه دارند، محصور شده و دیده نمی شود. این گیاه اصولاً دوساله است، ولی انواع یکساله آن نیز وجود دارد. گیاه بنگ دانه و به خصوص دانههای رسیده آن بسیار سمی است؛ به طوری که میتواند باعث مرگ شود. قسمت مورد استفاده گیاه برگ و دانههای آن است.
فواید بذرالبنج،بنگ دانه
این گیاه تقریباً سمی است و حشرات هم از شیرابه آن نمی خورند. نوعی بنگ دانه نیز موجود است که یکساله میباشد ولی نوع دو ساله آن اثر داروئی بیشتری دارد. از دانه این گیاه روغن زرد مایل به سبزی استخراج میشود که مصارف داروئی و درمانی دارد. این گیاه دارای خاصیت ضد تشنج و آرام کننده و مخدر بوده. از این جهت است که افراد معتاد هنگام عدم دسترسی به مواد مخدر دانههای این گیاه را پودر کرده و در خمیرنان گذاشته فرو میبرند و به حالت نشاط در میآیند اما از عواقب وخیم آن خبر ندارند. این گیاه بازکننده مردمک چشم بوده و خواب آور نیز هست و افرادیکه به عللی نمی توان برای آنان مرفین تجویز نمود مانند بعضی بیماران عصبی و اختلالات دماغی از این گیاه استفاده میگردد. در سرفههای تشنجی، برنشیتهای مزمن، دردهای عصبی، داءالرقص، نقرس، احساس چنگ زدگی در معده، هیستری (حمله، ترس)، هیجانات و بیخوابی میتوان از این گیاه استفاده نمود. چون گیاه بنگ دانه تقریباً سمی است لازم است مصرف آن بصورت خوراکی بدستور و زیر نظر پزشک باشد. مقدار خوراک از پودر خشک شده برگ آن برای افراد بالغ پنج دهم گرم یا نیم گرم میباشد که در هر 24 ساعت فقط یکبار میتوان خورد. از روغن دانههای این گیاه بیشتر برای ضماد بخصوص در دردهای روماتیسمی، مفاصل و نقرس استفاده میشود.
مضرات استفاه از بذرالبنج،بنگ دانه
همه گونههای بنگ دانه سمی و خطرناک هستند. گونههای دیگر آن در ایران H.muticus و H.reticulatus است که در بسیاری از نقاط ایران یافت میشوند.
طریقه مصرف بذرالبنج،بنگ دانه
داروشناختی و اثرات مهم: از برگهای خشک بنگ دانه به علت وجود آلکالوئید هیوسیامین برای درمان اعتیاد به الکل و تریاک استفاده میشود. در اروپا از این گیاه به عنوان مسکن گوش درد و روماتیسم استفاده میکنند. میگویند برگ بنگ دانه دورکننده موش است. در قرون وسطی از بنگ دانه به عنوان بیحس کننده (بیهوشی) استفاده میشد و گاه با آکونیت (آقنیتون)، تاتوره، تریاک و غیره آن را مانند سیگار دود میکردند. در داستانهای عربی «هزار و یک شب» از این گیاه یاد شده که با قراردادن آن بر روی آتش نگهبانان را گیج و خاک آلود میکردند. همچنین، از عصاره آن جهت سفتی غدد پستان و درمان کارسینوما، سرطان پاروتید و زخمهای سرطانی استفاده میشده است. از چای بنگ دانه نیز به عنوان پایین آورنده قند خون،
ضد اسپاسم، ضد نفخ، خواب آور، گشادکننده مردمک چشم، مسکن و مخدر استفاده میکردند. این گیاه برای درمان آسم، برونشیت، سرفه و روماتیسم مفید است. در هندوستان گاه از برگ گیاه به همراه گنجا و پودر دانهها برای تسکین دندان درد به صورت سیگار استفاده میکردند. در روسیه از مخلوط بنگ دانه، مریم گلی و تاتوره به صورت سیگار برای تسکین آسم استفاده میکنند. از دانههای گیاه جهت تهیه شیاف برای دردهای رحم استفاده میشود. دانههای دارای خاصیت ضد درد و مخدر هستد و قرنها مورد استفاده بوده اند. پس از استخراج مواد مخدر دانه ها، روغن، صمغ و رزین آن را جدا استفاده میکنند. در هومیوپاتی از تنتور این گیاه میتوان برای بهبود درد قفسه سینه، قطع قاعدگی، عفونت چشم، تب، نوعی کوری، التهاب روده باریک، خون دماغ و رفتار جنسی غیرعادی استفاده کرد. سمیت و عوارض جانبی: بنگ دانه با توجه به وجود آلکالوئیدهای بسیار سمی، ممکن است موجب مرگ گردد. علائم مسمویت شامل استفراغ، سردرد، افزایش بزاق دهان، تشنج و کما میباشد. این علائم با مصرف خوراکی و با کشیدن دود آن میتواند ایجاد شود و در مراحل پیشرفته باعث مرگ گردد. در موارد مسمومیت آن از محلول خوراکی 4 درصد اسید تانیک و گاه از کافئین و یا مرفین با احتیاط استفاده میشود. طریقه و میزان مصرف: با توجه به اینکه میزان آلکالوئیدهای قسمتهای مختلف گیاه و همچنین گیاهان نواحی مختلف و گونههای متعدد آن متفاوت است، توصیه میشود از داروهای استاندارد و صنعتی این گیاه که در داروخانهها موجود بوده و توسط پزشک تجویز میگردد، استفاده شود. مهم ترین اثرات گزارش شده: سمی، ضد درد، بیحس کننده، ضد استیل کولین، آنتی کولینرژیک، ضد سم سرب، ضد ترشح بزاق، ضد اسپاسم، افزایش دهندهی قوای جنسی، قابض، ضد نفخ، تشنج آور، خواب آور، مسهل، گشادکننده مردمک چشم، شل کننده عضلات، اعتیادآور، مسکن، پاراسمپاتولی تیک و جونده کش.
.
منبع: دکتر ساینا | https://www.drsaina.com