بهداشت و سلامت دندان

در این مطلب، شما را با نکاتی که از رازهای مهم حفظ سلامت دند‌ان‌ها هستند و معمولا دندان‌پزشکان در مطب خود فرصت و فراغتی برای گوشزد کردن آنها به شما ندارند، آشنا می‌کنیم.

چگونه از دهان و دندان‌های خود مراقبت کنیم؟

برای داشتن دندان‌های سالم باید بدرستی از آنها مراقبت کرد حتی اگر دندان‌های سالم و خوبی دارید، برای مراقبت از آنها و پیشگیری از برخی مشکلات باید اقدامات صحیح و مناسبی را انجام دهید. این اقدامات شامل استفاده مناسب از دهان شویه‌ها و نیز توجه به برخی عادات روزمره می‌باشد.
– اگر بعد از هر وعده غذایی مسواک نمی زنید، حداقل شب‌ها قبل از خواب حتما مسواک بزنید.
– بعد از غذا خوردن، با نخ دندان حاوی فلوراید، بین دندان‌ها تمیز شوند.
– مصرف دخانیات را ترک کنید. کشیدن سیگار یا استفاده از تنباکو خطر ابتلا به سرطان دهان و پوسیدگی دندان‌ها را افزایش می‌دهد. استعمال دخانیات می‌تواند موجب بوی بد دهان و زرد شدن دندان‌ها هم بشود.
– مواد غذایی شیرین را کم مصرف کنید. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به تشکیل لایه میکروبی (پلاک) در دندان منجر می‌شود. دو تا پنج دقیقه بعد از استفاده از مواد قندی و غذا، اسیدهای مخربی در اثر فعالیت میکروب‌های موجود در لایه میکروبی تولید می‌شوند و به مدت 20 دقیقه تا یک ساعت در دهان باقی می‌مانند. تولید مكرر این اسیدها موجب فرسایش سطح مینای دندان‌ها شده و موجب تشكیل حفره بر روی آن می‌شود. پس سعی کنید تا حد امکان خوراکی‌های شیرین را کم بخورید یا بعد از مصرف آنها حتما مسواک بزنید.
– رژیم غذایی متعادلی داشته باشید. كمبود موادمعدنی و ویتامین‌ها می‌تواند سلامت دهان و دندان شما را همانند سلامت عمومی‌ بدنتان، تحت تاثیر قرار دهد.

– استفاده از آدامس‌های بدون قند، پس از مصرف غذاهای شیرین یا تنقلات به مدت 5 تا 30 دقیقه توصیه می‌شود.
– استفاده از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید مناسب همراه با مسواک توصیه می‌شود.
– شستن دهان با آب‌نمک ممکن است مفید باشد، اما جایگزین روش‌های پیشگیری فوق‌الذکر نمی‌شود.
– دندان‌های شیری کودکان تا سن 11 تا 12 سالگی باید تحت کنترل باشند.
– کشیدن دندان‌های شیری منجر به از دست رفتن فضای دندان‌های دایمی زیرین می‌شود و نیاز به درمان‌های ارتودنسی را واجب می‌کند.
– به محض رویش اولین دندان دایمی در سن 6 تا 8 سالگی کودک، باید شیارهای آن از نظر ابتلا به پوسیدگی مورد معاینه قرار گرفته و در صورت لزوم بسته شوند.
– در صورتی که ناهنجاری‌های دندانی یا فکی در والدین یا بستگان کودک به صورت ژنتیکی وجود داشته باشد، بهتر است کودک از سن 10 سالگی تحت کنترل دندان‌پزشک متخصص کودکان یا ارتودنسی قرار گیرد.
– وجود فاصله بین دندان‌های شیری معمولا طبیعی است و نباید موجب نگرانی والدین شود.

– درد نکردن دندان‌ها، الزاما بیانگر سالم بودن آنها و نداشتن پوسیدگی نیست.
– دندان درد شدید، نشان‌دهنده تخریب وسیع عاج و عصب دندان است و احتمال نیاز عصب‌کشی دارد.
– قسمت‌هایی از دندان که در معرض پوسیدگی بوده‌اند، در صورت رعایت بهداشت دهان، موادمعدنی را جذب می‌کنند و پوسیدگی متوقف می‌شود.
– هر تغییر رنگی روی سطح جونده دندان‌ها، الزاما پوسیدگی نیست و نیاز به ترمیم ندارد.
– در صورت ترمیم دندان با مواد فلزی غیرهمرنگ (آمالگام)، احتمال حساس بودن دندان به سرما و سایر محرک‌ها ظرف مدت 45 روز تا 2 ماه وجود دارد.
– در صورت ترمیم دندان با مواد همرنگ، حساسیت دندان‌ها بیش از یک هفته قابل‌توجیه نیست و باید بررسی شود.
– در صورتی که پس از ترمیم دندان خود احساس بلندی در آن دندان می‌کنید، در اولین فرصت به دندان‌پزشک خود مراجعه کنید.
– بلندی ترمیم می‌تواند سبب حساسیت به سرما و گرما یا سبب شکستگی ترمیم یا دندان شود.
– در مراحل اولیه پوسیدگی دندان که بیشتر به صورت حساسیت به شیرینی یا سرما نشان داده می‌شود، به دندان‌پزشک خود مراجعه کنید.
– پس از بروز دندان درد شدید ناگهانی و شبانه که بعضا با داروهای مسکن نیز آرام نمی‌شود، دندان نیاز به عصب‌کشی پیدا می‌کند.
– ظرف مدت 3 هفته پس از پایان عصب‌کشی، حتما باید پانسمان با مواد ترمیمی دایمی، جایگزین شود.

– پس از عصب‌کشی، خوردن غذاهای سفت ممکن است سبب شکستن دندان شود.
– بافت‌‌ها و دیواره‌های دندان عصب‌کشی شده باید تقویت شود تا احتمال شکستن کاهش یابد.
– در صورتی که دندان عصب‌کشی شده دچار شکستگی شود، لبه آن معمولا به زیر لثه امتداد یافته و نیاز به جراحی لثه را مطرح می‌کند.
– ریشه دندان‌های عصب‌کشی شده در رادیوگرافی به‌صورت نوارهای سفیدی دیده می‌شوند. این نوارهای سفید باید به صورت متراکم و یکنواخت تا نوک ریشه امتداد یافته باشد.
– هر دندان عصب‌کشی شده‌ای نیاز به روکش ندارد.
– دندان‌هایی که عصب‌کشی نشده‌اند نیز ممکن است به دلایل دیگری مانند تخریب وسیع یا زیبایی نیاز به روکش داشته باشد.
– در مواردی که چند دندان در کنار هم به صورت جداگانه قرار گرفته‌اند و لازم است همه آنها روکش شوند، به هیچ عنوان نباید به یکدیگر چسبانده شوند، بلکه باید به صورت جداگانه روکش شوند تا امکان تمیز کردن نواحی بین دندان‌ها و حفظ سلامت لثه‌ها میسر شود.
– در صورتی که دندانی کشیده شده است، برای جایگزینی دندان از دست رفته، دو دندان مجاور ناحیه بی‌دندانی به عنوان پایه در نظر گرفته شده و ناحیه وسط پر می‌‌شود. به این روش که یکپارچه بوده و 3 دندان (2 دندان پایه و یک دندان وسط) متصل به هم هستند، بریج یا پل گفته می‌شود.
– زیر بریج باید به وسیله نخ‌هایی که از نخ دندان ضخیم‌تر است و «سوپر فلاس» نامیده می‌شود، تمیز شود.
– عبور دادن دهان‌شویه با فشار از زیر بریج به پاکسازی بیشتر کمک می‌کند.
– در صورتی که دندان‌های دو طرف ناحیه بی‌دندانی سالم هستند، برای پرهیز از آسیب دیدن این دندان‌ها می‌توان به کمک ایمپلنت فضای بین دو دندان را جایگزین کرد.
– برای سلامت دندان لااقل روزی 2 بار، اول صبح و شب، لازم است دندان‌ها مسواک زده شوند.
– لااقل روزی یک بار قبل از مسواک‌زدن باید با نخ دندان حاوی فلوراید، بین دندان‌ها تمیز شوند.
– هفته ای 2 تا 3 بار باید از دهان‌شویه فلوراید 2/0 درصد استفاده شود.
– هفته‌ای 1 تا 2 بار باید از دهان‌شویه کلرهگزیدین 12/0درصد استفاده شود.
– افراد با ریسک بالای پوسیدگی دندان، باید هر 3 تا 4 ماه یک بار به دندان‌پزشک مراجعه کنند و افراد با ریسک کمتر، هر 6 تا 9 ماه یک بار.
– افراد با ریسک بالای پوسیدگی دندان باید هر 12 تا 18 ماه یک بار از دندان‌های خود کلیشه رادیوگرافی تهیه کنند و افراد با ریسک کمتر، هر 24 تا 36 ماه یک بار.
– استفاده از آدامس‌های فاقد قند پس از مصرف غذاهای حاوی ساکارز یا تنقلات به مدت 5 تا 30 دقیقه توصیه می‌شود.
– استفاده از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید مناسب و مواد ساینده کم همراه با مسواک توصیه می‌شود.
– دهان‌شویه آب‌نمک ممکن است مفید باشد اما جایگزین روش‌های پیشگیری فوق‌الذکر نمی‌شود.
– دندان‌های شیری کودکان تا سن 11 تا 12 سالگی باید تحت کنترل باشند و بدون حفظ فضایشان نباید آنها را کشید.
– کشیدن دندان‌های شیری منجر به از دست رفتن فضای دندان‌های دایمی زیرین می‌شود و نیاز به درمان‌های ارتودنسی را واجب می‌کند.
– به محض رویش اولین دندان دایمی در سن 6 تا 8 سالگی باید شیارهای آن از نظر ابتلا به پوسیدگی مورد معاینه قرار گرفته و در صورت لزوم بسته شوند.
– در صورتی که به صورت ژنتیکی ناهنجاری‌های دندانی یا فکی در والدین یا بستگان کودک وجود داشته باشد، بهتر است کودک از سنین 10 سالگی تحت کنترل دندان‌پزشک متخصص کودکان یا ارتودنسی قرار گیرد.
– وجود فاصله بین دندان‌های شیری معمولا طبیعی است و نباید موجب نگرانی والدین شود.
– مقادیری بی‌نظمی و درهم‌رفتگی دندان‌های پایینی در سنین 8 تا 9 سالگی معمولا طبیعی است و به مرور برطرف می‌شود.
– درد نداشتن دندان‌ها الزاما بیانگر سالم بودن آنها و نداشتن پوسیدگی نیست.
– در صورتی که دندانی درد شدید داشته باشد، نشان‌دهنده تخریب وسیع عاج و عصب دندان است و احتمال نیاز به درمان ریشه را مطرح می‌کند.
– قسمت‌هایی از دندان که در معرض پوسیدگی بوده‌اند، در صورت بهبود بهداشت، موادمعدنی جذب می‌کنند و پوسیدگی را متوقف می‌کنند.
– نواحی متوقف شده فوق‌الذکر می‌توانند رنگ جذب کنند و قهوه‌ای باشند و احتیاجی به ترمیم نیست.
– هر تغییر رنگی روی سطح جونده دندان‌ها، الزاما پوسیدگی نیست و نیاز به ترمیم ندارد.
– در صورت ترمیم دندان با مواد فلزی غیرهمرنگ (آمالگام)، احتمال حساس بودن دندان به سرما و سایر محرک‌ها ظرف مدت 45 روز تا 2 ماه وجود دارد.
– در صورت ترمیم دندان با مواد همرنگ، حساسیت دندان‌ها بیش از یک هفته قابل‌توجیه نیست و باید بررسی شود.
– در صورتی که پس از ترمیم دندان خود احساس بلندی می‌کنید، در اولین فرصت به دندان‌پزشک خود مراجعه کنید.
– بلندی ترمیم می‌تواند سبب حساسیت به سرما و گرما شده یا سبب شکستگی ترمیم یا دندان شود.
– در مراحل اولیه پوسیدگی دندان که بیشتر به صورت حساسیت به شیرینی یا سرما نشان داده می‌شود، به دندان‌پزشک خود مراجعه کنید.
– پس از بروز درد شدید، خودبه‌خود و شبانه که بعضا با داروهای مسکن نیز آرام نمی‌شود، دندان نیاز به درمان ریشه پیدا می‌کند.
– ظرف مدت 3 هفته پس از پایان درمان ریشه حتما باید پانسمان با مواد ترمیمی دایمی جایگزین شود.
– دندان‌های درمان ریشه شده به دلیل از دست دادن بیشتر بافت‌های خود، بسیار ضعیف ‌شده و مستعد شکستن هستند.
– پس از درمان ریشه، خوردن غذاهای سفت ممکن است سبب شکستن دندان شود.
– بافت‌‌ها و دیواره‌های دندان درمان ریشه شده باید تقویت شود تا احتمال شکستن کاهش یابد.
– درصورتی که دندان درمان ریشه شده دچار شکستگی شود، لبه آن معمولا به زیر لثه امتداد یافته و نیاز به جراحی لثه را نیز مطرح می‌کند.
– ریشه دندان‌های درمان ریشه شده در رادیوگرافی به‌صورت نوارهای سفیدی دیده می‌شوند.
– این نوارهای سفید باید به صورت متراکم و یکنواخت تا نوک ریشه امتداد یافته باشد.
– هر دندان درمان ریشه شده‌ای نیاز به روکش ندارد.
– دندان‌هایی که درمان ریشه نشده‌اند نیز ممکن است به دلایل دیگری مانند تخریب وسیع یا زیبایی نیاز به روکش داشته باشد.
– برای حفظ سلامت دندان در مواردی که چند دندان در کنار هم به صورت جداگانه قرار گرفته‌اند و لازم است همه آنها روکش شوند، به هیچ عنوان نباید به یکدیگر چسبانده شوند بلکه باید به صورت جداگانه روکش شوند تا امکان تمیز کردن نواحی بین دندانی و حفظ سلامت لثه‌ها میسر شود.
– در صورتی که دندانی کشیده شده است، برای جایگزینی دندان از دست رفته، دو دندان مجاور ناحیه بی‌دندانی پایه گرفته شده و ناحیه وسط پر ‌شود. به این روش که یکپارچه بوده و 3 دندان (2 دندان پایه و یک دندان وسط) متصل به هم هستند، بریج یا پل گفته می‌شود.
– زیر بریج باید به وسیله نخ‌هایی که از نخ دندان ضخیم‌تر است و «سوپر فلاس» نامیده می‌شود، تمیز شود.
– عبور دادن دهان‌شویه با فشار از زیر بریج به پاکسازی بیشتر کمک می‌کند.
– در صورتی که دندان‌های دو طرف ناحیه بی‌دندانی سالم هستند، برای پرهیز از آسیب دیدن این دندان‌ها و حفظ سلامت دندان می‌توان به کمک ایمپلنت فضای بین دو دندان را جایگزین کرد.

.
منابع:
.https://article.tebyan.net
.https://fa.parsiteb.com
.https://shiderstore.com