ویژگی‌های یک استودیو خانگی خوب

خصوصیات صدای اتاقی که ضبط در آن انجام می‌شود یکی از عوامل مهم تعیین کننده کیفیت محصول نهایی صوتی است. دو مسئله ای که در مورد اتاق ضبط باید در نظر گرفته شود یکی میزان نشت صدا به آن است و دیگری انعکاس صدا درون اتاق.
.

• نشت صدا

⇠ یکی از عوامل مهم تعیین کننده در میزان نشت صداهای ناخواسته به اتاق ضبط، محلی است که استودیوی دیجیتال خانگی شما در آن واقع شده است. با توجه به این نکته شما باید دست به اقداماتی برای کاستن از این صداهای ناخواسته بزنید.

⇠ فرض کنید استودیوی خانگی ضبط صدای شما در یکی از اتاق‌های خواب یک خانه معمولی در مرکز شهر واقع شده است. اصلی ترین منبع نشت صدا به استودیوی شما درها، پنجره‌ها و کانال‌های تهویه هوا هستند. بهترین روش برای مهار نشت صدا از طریق پنجره‌ها دوجداره کردن آن هاست. اگر چنین کاری از عهده شما خارج است، پوشاندن منافذ پنجره‌ها و نصب پرده هم می‌تواند به کاهش صداهای ناخواسته به داخل اتاق جلوگیری کند. درها هم بهتر است از جنس چوب یا فلز باشند. با گرفتن درز درها و پوشاندن ورودی کانال‌های تهویه هوا هم می‌توانید تا حد زیادی از نشت صداهای ناخواسته به درون اتاق ضبط جلوگیری کنید.

⇠ اگر استودیوی شما زیر طبقه دیگری واقع شده است باید برای کاستن سروصدای راه رفتن آدم‌ها در طبقه بالا هم فکری کنید یا می‌توانید جوری برنامه ریزی کنید که کار ضبط را موقعی انجام دهید که کسی در طبقه بالا حضور ندارد. البته این نکته را هم فراموش نکنید که نشت این صداهای ناخواسته تنها زمانی برای شما مشکل به وجود خواهند آورد که مشغول ضبط کردن صدای آواز یا سازهای آکوستیک (مثل گیتار آکوستیک) که صدای ضعیفی دارند هستید و مثلن موقع ضبط سازهایی که صدای بلندی دارند (مثل گیتار الکتریک و درامز (Drums)) وجود این صداها مشکلی برای ضبط به وجود نخواهند آورد.

⇠ یکی دیگر از منابع تولید صداهای ناخواسته وسایل تهویه هوا مثل کولرهای آبی، فن کوئل‌ها و پنکه‌ها هستند که باید موقع ضبط خاموش شوند. یخچال‌ها هم منبع تولید فرکانس‌های پایین صوتی هستند که بهتر است از اتاق ضبط خارج شوند.
.

• انعکاس صدا

⇠ خصوصیات آکوستیک اتاقی که شما به عنوان استودیوی خود انتخاب می‌کنید هم تا حد زیادی روی ضبط صدا تاثیر می‌گذارد. امواج صدایی تولید شده از منابع صوتی (مثل سازها و صدای انسان) با دیوارها، سقف و زمین برخورد کرده و به صورت طنین و پژواک به میکروفون باز می‌گردند. این صداها که به آن ریورب (Reverb) و اکو (Echo) گفته می‌شود معمولا صدای خوبی ندارند. همچنین وضعیت آکوستیک اتاق باعث می‌شود تا بعد از انعکاس صدا و بازگشت آن به میکروفون بعضی از فرکانس‌ها تقویت بشوند و برخی دیگر ضعیف که نهایتا باعث می‌شود که شما نتوانید صدای صاف و تمیز دلخواه تان را ضبط کنید.

⇠ در استودیوهای حرفه ای برای کاستن از انعکاس فرکانس‌های ناخواسته میانی و بالا، معمولا از فوم‌های مخصوص این کار استفاده می‌کنند که برای استفاده در استودیوی خانگی مقرون به صرفه نیست. بهترین روش برای مهار انعکاس صدا در استودیوی خانگی با توجه به محدودیت بودجه این است که با توجه به امکاناتی که در دسترس دارید از مواد و مصالحی که در بازار موجود است استفاده کنید تا از این صداهای ناخواسته بکاهید.

⇠ ساده ترین و ارزان ترین این مصالح پتو، یونولیت و شانه‌ی تخم مرغ هستند. در ضمن می‌توانید از منابع آموزشی بی‌شماری که از طریق اینترنت در دسترس هستند استفاده کنید تا با به کارگیری موادی چون فایبرگلاس، پشم شیشه، پلی استر و… صفحه‌های مهار صدا درست کنید و آن را در اتاق ضبط خانگی نصب کنید.
.

• جای گذاری میکروفون

⇠ تکنیک‌های استفاده از میکروفون تا حد زیادی به سلیقه شخصی افراد مربوط می‌شود. هر روشی که در رسیدن به صدای دلخواه شما از ساز و آواز و هر منبع صدایی دیگری کمک کند روش قابل قبولی است. هیچ روش ایده آلی برای جای گذاری میکروفون وجود ندارد. هیچ میکروفون خاصی هم نیست که بهترین میکروفون برای ضبط صدای خاصی باشد.

⇠ بهترین روش برای به دست آوردن نتیجه مطلوب آزمودن میکروفون‌های مختلف و جای گذاری آنها در وضعیت‌های متفاوت است. گرچه داشتن آگاهی در مورد خصوصیات میکروفون ها، سازها و صداها و خصوصیات اتاق ضبط، فرآیند رسیدن به نتیجه دل خواه را سریع تر و راحت تر خواهد کرد. اما نکات کلیدی ای که برای برداشتن صدای هر منبع صوتی ای باید در نظر داشته باشید به شرح زیر است:

1- از میکروفونی استفاده کنید که دامنه صوتی منبع صدایی تان را پوشش دهد.

2- میکروفون را با فاصله‌های مختلف و در حالت‌های متفاوت نسبت به ساز یا منبع صدایی تان قرار دهید و براساس صدایی که در بلندگوهای مانیتور (Monitor Speakers) خود می‌شنوید این جای گذاری را تغییر دهید تا به نتیجه دلخواه تان دست پیدا کنید.

3- در خیلی از موارد به خاطر مشکلات عایق بندی صوتی اتاقی که در آن ضبط می‌کنید، با حجم زیادی از صداهای ناخواسته محیطی مواجه خواهید شد. در این مواقع میکروفون را تا حد ممکن به قسمتی از ساز که صدای آن از همه بلندتر است نزدیک کنید. باز هم با امتحان کردن میکروفون‌های مختلف و عوض کردن جای قرار گرفتن آنها، سعی کنید که به صدای دلخواه تان برسید.
.

• صدای خواننده

⇠ شرایط ایده آل برای ضبط صدای خواننده این است که صدای او را از اتاق مرده (Dead Room) ضبط کنید تا میزان وجود صدای محیط در ترک (Track) ضبط شده تان به حداقل برسد.

⇠ در صورت نداشتن این شرایط باید به خاطر بسپارید که با تغییر فاصله خواننده نسبت به میکروفون می‌توانید میزان نسبت صدای آواز او را به صدای محیط تنظیم کنید. هر چه خواننده به میکروفون نزدیک تر باشد صدای مستقیمی که برداشته می‌شود نسبت به صدای محیط بیشتر خواهد شد. بکارگیری این روش‌ها تا حد زیادی می‌تواند به کاستن از صداهای ناخواسته محیطی کمک کند.

⇠ زاویه قرار گرفتن میکروفون نسبت به خواننده باید طوری باشد که میان بینی و دهان او را نشانه گرفته باشد تا صدای او را به طور کامل بردارد. گرچه میکروفون باید درست رو به روی خواننده قرار بگیرد، با متمایل کردن این زاویه به چپ یا راست به میزانی ناچیز می‌توان تا حد زیادی از صدای کوبنده حروف صامتی مثل «پ»، «ب»، «د» و «ت» کاست. همچنین استفاده از صفحه پاپ (Pop Screen) هم تا حد زیادی به این کار کمک می‌کند و استفاده از آن در هنگام ضبط صدای خواننده توصیه می‌شود.
.

• گیتار آکوستیک و دیگر سازهای زهی

⇠ گیتار آکوستیک و اغلب سازهای زهی به خاطر صدای ضعیفی که دارند بهتر است در اتاق مرده (Dead Room) یا در اتاقی که کاملا از نظر صدا عایق بندی شده است ضبط شوند. فراموش نکنید که باز هم آزمودن میکروفون‌های مختلف و جای گذاری‌های متفاوت بهترین راه برای به دست آوردن صدای دقیق و دلخواه برای گیتار آکوستیک و دیگر سازهای زهی است.

⇠ برای ضبط صدای گیتار آکوستیک بهتر است میکروفون را در فاصله‌ی 7 تا 15 سانتیمتری ساز قرار دهید طوری که به سمت سوراخ کاسه آن نشانه رفته باشد. همچنین در صورت امکان میکروفون دیگری از همان نوع را 10 سانتیمتر عقب تر از میکروفون اول قرار دهید. این کار به شما اجازه می‌دهد که علاوه بر صدای ساز، المان هایی از صدای محیط را هم داشته باشید. ترکیب این دو صدا در مرحله میکس به شما امکانات جالبی خواهد داد.

⇠ شیوه هایی که به آن اشاره شد را می‌توانید برای هر ساز آکوستیک دیگری هم به کار ببرید. سعی کنید میکروفون را در نقاط مختلف اطراف ساز قرار دهید و به تغییر جنس صدا گوش کنید. به زودی در خواهید یافت که نقاط مختلفی که صدا از آنها برداشته می‌شود خصوصیات متفاوت صدایی را به دست خواهند آورد.

⇠ بعد از مدتی که این کار را تمرین کنید گوش شما به مرور برای پیدا کردن نقاط شیرین صدایی سازها تربیت می‌شود. همچنین نوازنده و نوع موسیقی ای که نواخته می‌شود هم در تصمیم گیری در مورد انتخاب صدای مطبوع اهمیت دارد.
.

• سازهای تقویت شده

⇠ یکی دیگر از منابع صوتی که طیف گسترده ای از شخصیت‌های صدایی را در بر می‌گیرد بلندگوها یا سازهایی هستند که صدایشان به وسیله‌ی آمپلی فایر (Amplifier) تقویت می‌شود. هر بار که بخواهید صدای سازهایی مثل گیتار الکتریک، گیتار بیس و… را ضبط کنید با این شخصیت‌های صدایی برخورد خواهید داشت. در هنگام ضبط کردن صدای آمپلی فایر گیتارها هر چه میکروفون را نزدیک تر به مرکز بلندگوی مخروطی شکل آمپلی فایر قرار دهید صدای واضح و گزنده تری خواهید داشت.

⇠ از طرف دیگر هر چه میکروفون را دورتر از مرکز و به گوشه‌های آمپلی فایر تغییر مکان دهید صدای نرم تر و آرام تری خواهید داشت. روش متداول برداشتن صدای آمپلی فایرها این است که تا سر حد امکان میکروفون را نزدیک به بلندگو قرار دهید. گرچه این شیوه برای برداشتن صدای آمپلی فایر در اجراهای زنده و برای جلوگیری از مشکل باز خورد صدا (Feedback) بسیار مفید است اما برداشتن صدای مطبوع از آمپلی فایرها هم مثل سازهای آکوستیک، با قرار دادن میکروفون با فاصله ای بیشتر از آنها میسر می‌شود.

⇠ این کار به شما این امکان را می‌دهد تا صدایی از آمپلی فایرها بردارید که شخصیت صدای ساز تقویت شده را بهتر نمایان کند. همچنین با افزودن میکروفون دیگری با فاصله بیشتر از میکروفون اول می‌توانید صدایی داشته باشید که المان‌های محیط ضبط را هم در خود داشته باشد و با ترکیب این دو صدا در مرحله میکس و با به کار بردن خلاقیت در برقراری تعادل بین این دو صدا به صدای بهتری دست پیدا کنید.

⇠ باید در نظر داشته باشید که موقعیت و جای قرار گرفتن آمپلی فایر هم روی صدایی که تولید می‌کند تاثیر بارزی دارد. مثلا اگر آمپلی فایر را روی فرش یا موکت قرار دهید از شفافیت و روشنایی صدایش کاسته خواهد شد. همچنین با قرار دادن آمپلی فایر بالاتر از سطح زمین از فرکانس‌های پایین آن کاسته خواهد شد. فاصله آمپلی فایر از دیوارها و اشیا هم می‌تواند صدای آن را تغییر دهد. در نهایت مثل آنچه قبل تر گفته شد، آنقدر جای آمپلی فایر و میکروفون را تغییر دهید تا به صدای دل خواه تان دست پیدا کنید.
.

• درامز (Drums) و سازهای کوبه ای

⇠ درامز (یا به قول قدیمی ترها جاز) یکی از پیچیده ترین منابع صدایی برای ضبط کردن است. گرچه روش‌های متفاوتی برای ضبط کردن این ساز وجود دارد اما دانستن برخی از تکنیک‌ها و اصول متداول شما را در این کار کمک خواهد کرد.

⇠ به خاطر تنوع صدای زیادی که بخش‌های مختلف این ساز دارد بهترین کار این است که ابتدا این قسمت‌ها را به عنوان سازهای مجزا یا حداقل هر چند قسمت را به عنوان یک گروه سازی در نظر بگیرید: کیک (Kick)، اسنر (Snare)، تام‌ها (Toms) و سنج‌ها (Cymbals).

⇠ نکته مهم دیگر برای صدابرداری از درامز توجه به تاثیری است که استفاده از میکروفون‌های مختلف با خصوصیات متفاوت بر روی صدای ضبط شده می‌گذارند. در زیر به توضیح تکنیک‌های اولیه برای گرفتن صدای قسمت‌های مختلف درامز خواهیم پرداخت:

1- کیک درام (Kick Drum): کار کیک درام ایجاد صداهای کوبه ای مقطع و پر انرژی در فرکانس‌های پایین است. این صدا کمک به ایجاد الگوی ریتمیک در آهنگ می‌کند. قدرت صدایی کیک درام بر دو بخش متمرکز است: صدای خیلی بم و اتک (Attack) که حاصل ضربه ای است که به طبل وارد می‌شود.

میکروفونی که به درد برداشتن چنین صدایی می‌خورد باید از توانایی خوبی برای برداشتن صداهای بم و فرکانس‌های پایین برخوردار باشد و همچنین بتواند حالت کوبه ای صدای کیک درام را تقویت کند. میکروفون به کار گرفته شده برای این کار بهتر است درون طبل قرار داده شود و به سمت چکش ساز نشانه گرفته شود. برای کاستن از خاصیت کوبشی صدا می‌توانید میکروفون را با کمی زاویه از چکش ساز قرار دهید.

2- اسنر درام (Snare Drum): صدای اسنر درام تیزترین صدا در مجموعه است و کار آن تقریبن همیشه به وجود آوردن ضرب آهنگ است؛ ضرب آهنگی که در موسیقی امروزی همان جایی است که می‌توانید با آن روی آهنگ دست بزنید. اسنر درام صدایی کوبه ای یا ضربه ای با ماندگاری خیلی کم دارد. معمولا برای برداشتن صدای این ساز از میکروفون کاردیوئید (Cardioid) استفاده می‌شود که در گوشه بالای آن جایگذاری می‌شود.

3-‌های هت‌ها (Hi-Hats): صدای این سنج‌ها کوتاه و با فرکانسی بالاست که به نگه داشتن زمان آهنگ کمک می‌کند. این سنج‌ها همچنین روی پدالی نصب می‌شوند که در هنگام نواختن به نوازنده قابلیت باز شدن دو سنجی که روی هم قرار گرفته را می‌دهد. در این حالت،‌های هت صدایی شل تر و آزادتر به وجود خواهد آورد.

در بیشتر مواقع صدای‌های هت‌ها را با نصب میکروفون‌های حساس به فرکانس‌های بالا که بالای سر مجموعه درامز نصب می‌شوند می‌توان برداشت. همچنین در صورت نیاز می‌توان یک میکروفون جدا را در فاصله ده سانتی متری از سنج‌ها و دور از نقطه ای که هنگام بسته شدن باعث ایجاد جریان تند هوا می‌شود نصب کرد.

4- تام تام‌ها (Tom Toms): در حالی که کیک درام و اسنر، الگوی ریتمیک پایین و بالای آهنگ را به وجود می‌آورند، تام‌ها (Toms) طبل هایی هستند که از بم به زیر کوک می‌شوند تا فضای صدایی بین کیک و اسنر را پر کنند. کیفیت اتک (Attack) صدای تام‌ها مشابه اسنر است با این تفاوت که ماندگاری صدای آنها کمی بیشتر از اسنر است.

برای برداشتن صدای تام‌ها می‌توانید میکروفون‌های مجزا را بالای سر هر کدام از طبل‌ها و نزدیک به گوشه آن قرار دهید و صدای میکروفون‌ها را در میکس از یک سمت به سمت دیگر هدایت کنید تا حس و درکی از فضا به وجود بیاورند. راه ساده تر برای صدابرداری از تام‌ها هم استفاده از تنها یک میکروفون و قرار دادن آن بین دو طبل است.

5- میکروفون‌های بالای سر (Overheads Microphones): در نهایت و با استفاده از یک جفت میکروفون کاندنسر حساس به فرکانس‌های بالا که در سمت چپ و راست و بالاتر از مجموعه درامز نصب می‌کنید می‌توانید یک صدای کلی از سنج‌ها که در جلو راندن ریتم آهنگ نقش مهمی به عهده دارند بردارید.

.

منابع:
.https://blog.deconik.net
.