کار فیلمبردار ضبط تصاویر فیلمهای سینمایی، برنامههای تلویزیونی، تبلیغاتی، موزیک ویدئوها، جشنها و… میباشد.
فیلمبردار در حوزههای مختلف فعالیت میکند. بعضی به صورت خصوصی آتلیه و مرکز فیلم برداری دایر کرده و از مجالس، همایشها، جشنها و… فیلمبرداری میکنند. این فیلمبرداران لزوما به تحصیلات دانشگاهی نیازی ندارند و میتوانند با گذراندن دورههایی که در آموزشگاهها برگزار میشوند، مهارت و توانایی لازم را کسب کنند. برخی از فیلمبرداران نیز وارد بخش سینما و تلویزیون میشوند و به فیلمبرداری حرفهای میپردازند. برای فیلمبرداری حرفهای در سینما و تلویزیون هم امکان تحصیل در دانشگاهها و آموزش آکادمیک و هم امکان یادگیری در آموزشگاهها وجود دارد.
اگرچه اصل کار در هر دو بخش ماهیتی یکسان و شباهتهای زیادی دارند، ولی در مطالبی که در ادامه ارائه میشود، تمرکز اصلی روی فیلم برداری حرفهای در سینما و تلویزیون است.
فیلمبردار با دوربینهای فیلمبرداری معمولی و دیجیتال و مطابق دستورات کارگردان و یا مدیر فیلمبرداری کار میکند. او میتواند به تنهایی کار فیلمبرداری را انجام داده و یا عضوی از تیم فیلمبرداری استودیوهای تلویزیونی یا پروژههای سینمایی باشد.
در تعریف فیلمبرداری آمده است :
” فیلمبرداری مهمترین مرحله تولید فیلم است. این مرحله به ویژه با مهمترین ابزار و وسایل فیلمسازی، یعنی دوربین و متعلقات آن، انواع نورافکنها و غیره سرو کار دارد. در این مرحله علاوه بر فیلم برداری، نورپردازی، کارگردانی، صدابرداری، بازیگری و برخی جلوههای ویژه، نیز هم زمان انجام میشوند. پیش از اینکه وارد این مرحله شویم باید صحنه کاملا آماده باشد و بازیگران نیز برای ایفای نقش حاضر باشند.”
مدیر فیلمبرداری یک پروژه فیلمسازی، در کار خود معمولا یک یا چند دستیار خواهید داشت. عمدتا یک فیلمبردار هم در فیلمبرداری فیلمهای سینمایی و هم در تلویزیون متخصص است، علیرغم اینکه تجهیزات و روشهای متفاوتی از یکدیگر دارند. در سالهای اخیر با ورود دوربینهای دیجیتال و تکنولوژی HD کار با دوربینهای حرفهای بسیار راحتتر شده و تفاوت تکنیکی خاصی وجود ندارد.
زمان کار فیلمبردار معمولا طولانی، نامنظم و بسته به نوع پروژه گاهی در شبها و روزهای تعطیل است. فیلم بردار باید بسیار منعطف بوده و از توان بدنی خوبی برخوردار باشد زیرا گاهی ساعتهای فیلم برداری بسیار طولانی میشود.همچنین باید بتواند به راحتی در ارتفاع، روی جرثقیل و یا داربست فیلمبرداری کند.
محل کار فیلمبردار میتواند در فضاهای مختلف از استودیوی فیلمبرداری تا فضاهای باز در شرایط مختلف آب و هوایی باشد. فیلمبردار باید بتواند در مکانها و شرایط مختلف کار کند. گاهی نیز باید در سفر بوده و تا مدت زیادی از خانواده خود دور باشد.
در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف فیلمبردار، مهارت و توانمندیهای مورد نیاز فیلمبردار، تحصیلات لازم برای ورود به شغل فیلمبرداری، بازار کار و فرصتهای شغلی فیلمبرداری، درآمد فیلمبردار و تعدادی از فیلمبرداران معروف کشور ارائه میشود.
وظایف فیلمبردار
تنظیم و مکان یابی تجهیزات فیلمبرداری
برنامه ریزی و گرفتن فیلم به صورت تمرینی
دنبال کردن روند فیلمنامه و پیروی از دستورات کارگردان و یا مدیر برنامه (در استودیوهای ضبط تلویزیون)
انتخاب مناسبترین لنزها و زاویههای دوربین
حل مشکلات فنی و عملی از جمله نوردهی
همکاری نزدیک با عوامل فنی مانند نور و صدا
مهارت و توانمندیهای مورد نیاز فیلم برداری
1- مهارتهای عملی خوب و آشنایی با تجهیزات فیلمبرداری
2- علاقه فراوان به عکاس، فیلم و ویدئو
3- مهارتهای ارتباطی خوب – برای ارتباط مناسب با کلیه عوامل فیلم
4- توانایی انجام صحیح دستورالعملها و توجه زیاد به جزئیات – به منظور دنبال کردن درست رویه فیلم نامه مطابق با دستورات کارگردان
5- دید هنری نسبت به رنگها – برای گرفتن تصاویری حرفهای و زیبا
6- حفظ آرامش تحت شرایط کاری پرفشار – چون معمولا پروژههای سینمایی و تلویزیونی روندی طولانی و بسیار پرفشار دارند.
7- توانایی انجام کار تیمی – برای همکاری مناسب با کلیه عوامل فیلم یا برنامه با هدف تولید محصولی با کیفیت
8- توان بدنی و استقامت خوب برای نگه داشتن و حرکت تجهیزات فیلم برداری و ساعات کار طولانی
تحصیلات لازم برای ورود به شغل فیلمبرداری
یکی از مهمترین عوامل برای موفق شدن در کارهای هنری از جمله فیلمبرداری داشتن علاقه، استعداد و پشتکار است. فیلمبرداران زیادی هستند که تحصیلات دانشگاهی مرتبط نداشته اند و با گذراندن دورههای آموزشی موجود در آموزشگاهها وارد این شغل شده و حتی گاهی در آن بسیار موفق بوده اند. این امر در مورد فیلم بردارانی که در اتلیهها مشغول هستند و به کار فیلم برداری مجالس، جشنها و گاهی برخی امور تبلیغاتی میپردازند، بسیار مصداق دارد.
برای ورود به حوزه فیلمبرداری حرفهای در بخش سینما و تلویزیون معمولا افراد باید در رشته فیلمبرداری (یکی از گرایشهای رشته سینما) تحصیل کرده باشند. البته گاهی افرادی بدون داشتن مدرک دانشگاهی، با گذراندن دورههای آموزشی مرتبط میتوانند وارد حوزه فیلم برداری در سینما و تلویزیون شوند.
آینده شغلی، بازار کار و فرصتهای استخدامی فیلمبردار
در حوزه سینما و تلویزیون، فیلمبردار میتواند به صورت مستقل و قراردادی کار کند. اگرچه معمولا شبکههای تلویزیونی، فیلمبرداران را استخدام میکنند ولی کار کردن در سینما عمدتا به صورت قراردادی است و از یک فیلم تا فیلم دیگر تغییر میکند. در سینمای مستند نیز ممکن است فیلم بردار فیلم خود باشد!. برای شروع کار معمولا افراد از دستیاری فیلمبرداری شروع کرده و به مرور تا رده مدیر فیلم برداری پیشرفت میکنند. فیلمبردار میتواند آتلیه فیلم برداری راه اندازی کرده و به طور مستقل کار کند.
به طور کلی رقابت در رشتههای هنری به خصوص در حوزه سینما و تلویزیون شدید است. افرادی موفق ترند که علاوه بر داشتن دانش لازم، از مهارت و توانایی کافی برخوردار باشند. شغل فیلم برداری در کشور با مسایل و مشکلاتی روبرو است که برخی از انها عبارتند از
عدم تخصیص تسهیلات برای خرید دوربینها و تجهیزات جدید به فیلم برداران
عدم توجه به مزایای شغلی از قبیل بیمه و برخوردار نبودن از حقوق صنفی فیلم برداران مستند
وضعیت استخدام فیلمبردار در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :
آمریکا – پیش بینیها نشان میدهد میزان استخدام فیلمبرداران بین سالهای 2010 تا 2020، رشد 2 درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل 14 درصد میباشد.
استرالیا – در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان استخدام فیلمبرداران رشد منفی 8.3 درصدی داشته و روند نسبتا ثابتی در آینده برای آن پیش بینی میشود.
درآمد فیلمبردار
درآمد فیلمبردار بسته به نوع کار و قرارداد او متفاوت است. فیلمبرداری که به طور مستقل در آتلیه کار میکند، با توجه به تعداد کار و قرارداد ماهیانه خود درآمد معینی دارد. فیلمبرداری که در شرکتهای خصوصی استخدام شده است، با توجه به سیاستها و وضعیت مالی شرکت، روی حقوق ماهیانهای با آنها توافق میکند.
بسیاری از فیلمبرداران حرفهای نیز به صورت قراردادی و پروژهای با تهیه کنندگان مختلف کار میکنند. درآمد آنها نیز در پروژههای مختلف، متفاوت است.
در جدیدترین پژوهش صورت گرفته توسط تعدادی از متخصصان شغلی کشور، گروههای مختلف شغلی از نظر درآمدی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس متوسط حقوق و درآمد تصویربردار در گروههای شغلی مختلف استخراج شده است.
مطابق با این تحقیق حقوق تصویربردار در شرکتهای کوچک به طور متوسط بین 900000 تومان تا 3800000 تومان و در شرکتهای بزرگ بین 800000 تومان تا 4500000 تومان میباشد.
البته توجه داشته باشید که این تفاوت درآمدها به میزان سابقه کاری، تجربه و تخصص افراد، حوزههای مختلف کاری، نوع شرکت، شهر محل کار و …. بستگی دارد.
باید بدانید در مورد افرادی که کارآفرین هستند و کار مستقلی در حوزه تخصصی شان، راه اندازی کرده اند، شرایط متفاوت است و آنها با توجه به میزان فعالیت، تخصص، تلاش و پشتکارشان، درآمدهای متفاوتی دارند.
میزان درآمد فیلمبردار در کشورهای مختلف جهان عبارتند از :
آمریکا – متوسط درآمد سالانه فیلمبردار 40.390 دلار (برای همه مشاغل 33.840 دلار) در سال 2010 و مطابق با آخرین آمارهای سال 2013، 40.300 دلار بوده است.
استرالیا – متوسط درآمد سالانه فیلمبردار72.000 دلار (قبل از کسر مالیات) میباشد.
انگلستان – با توجه به نوع قراردادها متفاوت است.
شخصیتهای مناسب شغل فیلمبرداری
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگیهای شخصیتی، ارزشها، علایق، مهارتها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهمترین این عوامل ویژگیهای شخصیتی میباشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگیهای منحصربفرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپهای شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمیتوان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپهای شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق میشوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپهای شخصیتیای که برای این شغل معرفی میشوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
برخی از شخصیتهای مناسب شغل فیلمبرداری بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
ISTP این تیپ شخصیتی از مشاغل ملموس لذت میبرد. او قدرت مشاهده خوبی داشته و به جزئیات توجه زیادی دارد.
ENTP این تیپ شخصیتی دوست دارد با سایر اشخاص خلاق درگیر و همکار باشد. او از دنیای متغیر و در حال تحول کارش لذت میبرد و از مهارتهای ارتباطی خوب خود در آن بهره فراوان میگیرد.
INTPاین تیپ شخصیتی از کار خلاق لذت برده و دوست دارد با اشخاص مختلف با زمینههای متفاوت کار کند. او معمولا کار به تنهایی را دوست دارد و ترجیح میدهد با گروههای کوچک که دارای ذوق و استعداد خوب هستند، کار کند.
ESFP این تیپ شخصیتی از زیبایی شناسی فراوانی برخوردار بوده و دوست دارد هنر خود را برای دیگران به نمایش بگذارد.
برخی از فیلمبرداران معروف ایرانی
میرزا ابراهیم عکاسباشی : نخستین فیلم بردار ایرانی
نعمت حقیقی : فیلم بردار فیلمهای داش آکل، شازده احتجاب، سفیر، روز شیطان، عروس، شوکران و…
علیرضا زرین دست : فیلم بردار فیلمهای عروسی خوبان، خط قرمز، ضیافت، حکم، آتش بس، بی پولی، موج سوم، سوپر استار، تلفن همراه رئیس جمهور و…
محمود کلاری : فیلم بردار فیلمهای مدرسه موشها، شیر سنگی، مادر، دلشدگان، لیلا، قرمز، بوتیک، بید مجنون، خاک آشنا، چهل سالگی، برف روی کاجها، گذشته و…
هومن بهمنش : فیلم بردار فیلمهای آن سه، شیرین، پذیرایی ساده، خوابم مییاد، زندگی خصوصی آقا و خانم میم، دربند و…
تحقیق، ترجمه و گردآوری : گروه شغل و بازار کار مسیر ایرانی
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕