آهنگ سازی ترکیب و نت نویسی قطعات موسیقی برای اجرای یک نوازنده یا ارکستر می‌باشد.
آهنگساز شخصی است که آثار موسیقی را تألیف می‌نماید. آهنگساز در حقیقت نویسندهٔ موسیقی است که با احاطهٔ کامل به علم موسیقی، ایده‌های فکری خود را در قالب موسیقی به رشتهٔ تحریر در می‌آورد. آهنگسازی این نیست که شخص صرفا ملودی بسازد؛ بلکه آهنگساز مانند هر حرفهٔ علمی دیگر می‌بایست در مراکز آموزش علمی موسیقی در رشته آهنگسازی تحصیل و از علوم مختلف موسیقی از جمله رهبری ارکستر، سازشناسی، سازبندی، هارمونی، پُلی‌فونی، کنتراپوئن و… ،که لازمهٔ کار آهنگسازی است، آگاه باشد.
هر آهنگساز می‌بایست حداقل یک ساز به خصوص پیانو را به خوبی بنوازد. در حقیقت در دنیای موسیقی به دلیل نیاز به دانش زیاد و گستردگی کار آهنگسازی، از آهنگساز به عنوان دانشنامهٔ موسیقی نام می‌برند.
آهنگساز تعیین می‌کند یک ترانه با چه لحنی، در چه گامی، با چه صدایی، در چه دستگاهی و چه سبکی (پاپ، راک، رپ، جاز، بلوز و …) خوانده شود. اینکه کجای ترانه باید با صدای بلند یا پایین خوانده شود، اوج و فرود ترانه کجا باشد و برخی اوقات انتخاب ترجیع بند (نقطه اوج ترانه که معمولا تکرار می‌شود) نیز اگر در ترانه مشخص نشده باشد، به اختیار آهنگساز می‌باشد.
آهنگساز معمولا برای آهنگسازی از ساز استفاده می‌کند و همزمان می‌نوازد و لحن و حس خود را روی ترانه اعمال می‌کند. البته نواختن ساز اجبار نیست چرا که می‌تواند با تکیه به تبحر خود و شناخت موسیقی بدون استفاده از ساز و تنها با زمزمه و تکرار ترانه، آهنگسازی کند .
در آهنگسازی حرفه‌ای مثل ارکسترال، آهنگ ساخته شده به صورت نُت یادداشت می‌شود و پارتیتور نام دارد. ولی در آهنگسازی‌های معمولی یا بهتر است بگوییم “ملودی سازی” معمولا نُت نویسی انجام نمی‌شود و ملودی ساخته شده با ابزاری ضبط و ذحیره می‌شود. این را می‌توان نوع غیر حرفه‌ای از آهنگسازی تلقی کرد.
آهنگساز باید فردی خلاق و هنرمند باشد. او باید دانش و شناخت خوبی از عرصه موسیقی داشته و با پشتکار زیاد آثار ارزشمندی را تولید کند.
در ادامه با وظایف آهنگساز، مهارت و توانمندیهای مورد نیاز آهنگسازی، تحصیلات لازم برای ورود به شغل آهنگسازی، بازارکار و آینده شغلی آهنگسازی، درآمد آهنگساز و برخی از آهنگسازان معروف آشنا می‌شوید.
وظایف آهنگساز:
نوشتن و تولید آهنگ برای ارکسترها، گروه‌های موسیقی، فیلم‌ها و تئاتر‌ها و …
کسب اطلاع از جدید‌ترین تغییرات و پیشرفت‌های صورت گرفته در عرصه موسیقی
شنیدن انواع آثار آهنگ سازان مختلف (در الهام گرفتن و ایجاد آهنگی جدید بسیار موثر است)
آموزش آهنگسازی
اجرای ارکستر ( نوازنده یا رهبر)
انجام تمرینات مستمر
همکاری با افرادی از جمله تنظیم کننده، خواننده، نوازنده و …
مهارت و توانمندیهای مورد نیاز آهنگسازی:
داشتن علاقه و ذوق هنری
آشنایی با علم موسیقی
خلاقیت بالا
داشتن صبر و پشتکار زیاد
مهارت‌های ارتباطی مناسب
تحصیلات لازم برای ورود به شغل آهنگسازی آهنگساز :
علاقه مندان به آهنگسازی می‌توانند از ابتدا پس از گذراندن دوره ششم ابتدایی در صورت داشتن شرایط لازم و قبولی در آزمون‌های اولیه، وارد هنرستان‌های موسیقی شوند. تحصیل در این هنرستان‌ها سال طول می‌کشد و رشته‌های نوازندگی ساز ایرانی، نوازندگی ساز غربی و آهنگ سازی در آن‌ها آموزش داده می‌شود. در صورت تمایل افراد می‌توانند پس از اخذ دیپلم، رشته خود را در مرکز علمی و کاربردی موسیقی ادامه دهند و یا با گذراندن دوره پیش دانشگاهی و قبولی در آزمون کنکور، وارد دانشگاه‌های کشور شوند. رشته آهنگسازی در دانشگاه‌های کشور در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد وجود دارد.
شرکت در دوره‌های آزاد آهنگسازی نیز راه دیگری است که افراد علاقه مند می‌توانند آن را انتخاب کنند.
آنچه برای ورود به شغل آهنگسازی و موفق شدن در آن مهم است، داشتن علاقه، پشتکار و توانایی جسمی مناسب می‌باشد.
آینده شغلی، بازارکار و فرصت‌های استخدامی آهنگساز
آهنگساز می‌تواند در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، آموزش عالی و صدا و سیما استخدام شود. او همچنین می‌تواند در آموزشگاه‌های آزاد موسیقی تدریس کند. بسیاری از آهنگسازان نیز به صورت مستقل و خصوصی کار می‌کنند و به ساخت آهنگ‌های مختلف می‌پردازند. برخی از آن‌ها که دارای سرمایه و تجربه کافی هستند، خود اقدام به تاسیس آموزشگاه یا راه اندازی استودیو موسیقی می‌کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تاسیس آموزشگاه روی لینک زیر کلیک کنید :
راهنمای تاسیس آموزشگاه آزاد هنری:
آهنگسازی هنری است که تا حد زیادی به خلاقیت و نوآوری وابسته است. یک اثر وقتی ارزش دارد که از ذوق و تخیل آهنگساز نشات گرفته باشد. ما به آهنگسازان حرفه‌ای و توانمند نیاز داریم و نه افرادی که تقلید وکپی برداری از آهنگ‌های دیگران را کار اصلی خود قرار داده اند. متاسفانه آهنگسازان به دلیل نبود قانون کپی رایت در کشور مشکلاتی را در کار خود دارند که امید است با توجه ویژه مسئولان و انجام فرهنگ سازی مناسب، این مشکلات رفع شود.
آهنگسازی که توانمند و قوی باشد و در کار خود پشتکار لازم را داشته باشد، مطمئنا با فرصت‌های شغلی خوبی نیز روبرو خواهد شد. با توجه به نیاز روحی و روانی همیشگی انسان‌ها به موسیقی، نیاز به آهنگسازان خلاق نیز همیشه وجود دارد و تقریبا هیچ گاه نمی‌توان بازارکار آهنگسازی را اشباع شده تلقی کرد. زیرا متناسب با تنوع علایق و سلایق انسان‌ها، فرصت‌های جدید برای کنار هم قراردادن نت‌های موسیقی و ساخت آهنگ‌های نو وجود دارد.
میزان استخدام آهنگساز در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :
آمریکا – پیش بینی می‌شود میزان استخدام آهنگساز بین سال‌های 2010 تا 2020، رشد 10 درصدی داشته باشد. در حالی که این عدد برای متوسط مشاغل 14 درصد خواهد بود.
استرالیا – در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان استخدام آهنگساز رشد منفی 24.3 درصد داشته است. در حالی که متوسط مشاغل رشد 7.8 درصدی داشته اند. پیش بینی‌ها نشان می‌دهد در سال‌های آتی رشد مثبت زیادی در میزان استخدام آهنگساز وجود خواهد داشت.
درآمد آهنگساز
آهنگساز – مسیر ایرانیآهنگسازی که در بخش دولتی استخدام می‌شود، متناسب با قانون مدیریت خدمات کشوری درآمد دارد. اما در بخش خصوصی شرایط متفاوت است. معمولا آهنگساز کارهای مختلف انجام می‌دهد به عنوان مثال در کنار ساخت یک آهنگ سفارشی برای یک نمایش، به کار تدریس در آموزشگاه هم می‌پردازد. بنابراین با توجه به میزان مهارت، تجربه و کاری که آهنگسازان انجام می‌دهند، درآمدهای متفاوتی نیز دارند.
بدیهی است آهنگسازی که خلاقیت و توانمندی خود را در کارهایش پیاده کند، موفق‌تر بوده و درآمد بیشتری نیز خواهد داشت.
البته تعدادی از آهنگسازان در خصوص درآمد و تامین هزینه خود با مشکلاتی روبرو هستند که برخی از این مشکلات به عدم حمایت کافی از سوی مسئولان ارتباط دارد. امید است با توجه ویژه و تلاش مسئولان گام‌های موثری در جهت رفع این مسایل و تامین رفاه بیشتر برای قشر آهنگسازان برداشته شود.
میزان درآمد آهنگسازان در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :
آمریکا – متوسط درآمد سالانه آهنگساز در سال 2013، 48.500 دلار می‌باشد. قابل ذکر است که اختلاف بین کم‌ترین (15.400 دلار) و بیشترین درآمد (289.000دلار) در این شغل زیاد است.
انگلستان – متوسط درآمد آهنگساز در سال 2013، معادل ساعتی 18 دلار آمریکا می‌باشد.
کانادا – متوسط درآمد سالانه آهنگساز در سال 2013، معادل 45.000 دلار آمریکا می‌باشد.
شخصیت‌های مناسب شغل آهنگسازی
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی می‌باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی‌های منحصربفرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی‌ای که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
برخی از شخصیت‌های مناسب شغل آهنگسازی بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
ENFP این تیپ شخصیتی از فرآیندهای خلاق و چالشی لذت می‌برند به خصوص اگر با دیگران در ارتباط باشند. هر چه شرایط و محیط کار منعطف‌تر باشد، برای آن‌ها مطلوبتر است.
INFP این تیپ شخصیتی دوست دارد خود و نظراتش را به شکلی خلاقانه ابراز کند و در کار خود آزادی فردی و انعطاف پذیری داشته باشد. بسیاری از INFPها خود را هنرمند می‌دانند حتی اگر از این راه امرار معاش نکنند. برخی از آن‌ها معتقدند هنرمندی ویژگی است که در وجود آن‌ها است.
INTP این تیپ شخصیتی از کار خلاق لذت برده و دوست دارد با اشخاص مختلف با زمینه‌های متفاوت کار کند. او معمولا کار به تنهایی را دوست دارد و ترجیح می‌دهد با گروه‌های کوچک که دارای ذوق و استعداد خوب هستند، کار کند.
ISFJ این تیپ شخصیتی توجه زیادی به جزئیات داشته و با زندگی روزمره سروکار دارد.
ESTP این تیپ شخصیتی عاشق هیجان، تفریح و کارهای نشاط آور است. او به اکنون بها می‌دهد و می‌خواهد با دیگران سروکار داشته باشد.
ESFP این تیپ شخصیتی از زیبایی شناسی فراوانی برخوردار بوده و دوست دارد هنر خود را برای دیگران به نمایش بگذارد.
برخی از افراد معروف و مشهور در آهنگسازی:
ابوالحسن صبا – استاد برجستهٔ موسیقی ایرانی، آهنگساز و نوازندهٔ سرشناس ایرانی
استاد بابک بیات : استاد برتر آهنگسازی ایران، سازنده آهنگ ترانه‌های خوانندگان برجسته ایرانی و سازنده آهنگ بسیاری از فیلم‌ها از جمله شکار، عروسی خوبان، عروس، روز فرشته، پهلوانان نمی میرند، شیدا، سام و نرگس و
استاد همایون خرم : آهنگساز بسیاری از آهنگ‌های ماندگار از جمله سرگشته (تو‌ای پری کجایی)، غوغای ستارگان (امشب در سر شوری دارم)، روسای زمانه منم، پیک سحری و …
استاد احمد پژمان : آهنگ ساز برجسته ایرانی، دارنده آثاری چون اپرای جشن دهقان، حماسه، هفت خوان، سراب و …، سازنده آهنگ فیلم‌هایی از جمله دلیران تنگستان، سمک عیار، ساخت ایران، کیمیا، روسری آبی، بید مجنون، خانه‌ای روی آب و … و برنده دو سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر
یوهان سباستیان باخ : آهنگساز مشهور آلمانی و نوازنده ارگ
موتزارت – ولفگانگ آمادئوس موتسارت : آهنگساز معروف اتریشی، یکی از نوابغ موسیقی جهان و دارنده بیش از ششصد قطعه موسیقی
برخی از سایت‌های مرتبط:
دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
تحقیق، ترجمه و گردآوری : گروه شغل و بازار کار مسیر ایرانی
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕
مجله دانستنی‌های هنر
