یکی از مهمترین عوامل در تهیه فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها، انیمیشن‌ها و … صدابردار می‌باشد. صدابردار علاوه بر شناخت کیفیت هنری صدا،با نحوه استفاده از دستگاه‌ها و سیستم‌های صوتی آشنایی کامل دارد.
فیلم‌های اولیه سینما تنها تصاویر متحرکی بودند که هیچ صدایی نداشتند. با تولید اولین فیلم ناطق تحولی بزرگ در صنعت فیلم سازی ایجاد شد. صدا احساسات را بیان کرده، به فیلم ریتم داده و موقعیت زمانی و مکانی فیلم را مشخص می‌کند. صدا در شناسایی شخصیت‌ها و نقش‌ها – به خصوص در رادیو – کمک شایانی می‌کند.
صدابرداری در بخش‌های مختلف تلویزیون، رادیو و سینما وجود دارد. در رادیو و تلویزیون صدابردار در هنگام تهیه و پخش برنامه‌ها، کلیه تجهیزات و سیستم‌های مربوط به صدا را کنترل کرده و میکروفون‌ها را به درستی و در جای مناسب نصب می‌کند. در حین ضبط برنامه نیز با دقت صداها را کنترل و ضبط می‌کند و در صورت لزوم موسیقی و یا افکت به آن‌ها اضافه می‌کند.
در بخش تولید انواع فیلم، صدابردار کارهای متفاوتی را انجام می‌دهد. در هنگام فیلم برداری علاوه بر تهیه و کنترل تچهیزات و سیستم‌های صدابرداری، به کمک ابزار مناسب صداها را به خوبی ضبط می‌کند. بخش مهمی از کار متخصصان صدا، صداگذاری است. صداگذاری در فیلم در واقع به‌معنای جداسازی یا حذف یا تغییر صدای پس‌زمینه از زبان اصلی فیلم و قرار دادن صدای نو روی فیلم برای رساندن و القای حس فیلم به بییننده یا شنونده است. پس از اتمام مراحل فیلم برداری و انجام برخی کارهای فنی، فیلم به یک صداگذار حرفه‌ای سپرده می‌شود. صداگذار صداهای ضبط شده سر صحنه فیلم برداری را بررسی و آن را به بالاترین کیفیت می‌رساند. در صورت لزوم صداهای دیگری مانند موسیقی پس زمینه، صدای باد، صدای نفس و… را به آن اضافه می‌کند. یکی از مهمترین بخش‌های فیلم‌های خارجی و انیمیشن‌ها، دوبله آن‌ها است که صداگذار نقش کلیدی را در آن برعهده دارد. صداگذار صداهای دوبلورها را ضبط و آن‌ها را به خوبی با تصاویر فیلم هماهنگ می‌کند. در بسیاری از پروژه‌های فیلم سازی، وظایف صدابرداری و صداگذاری توسط یک فرد انجام می‌شود.
در پیشرفت بخش صدابرداری عوامل مختلفی دخیل هستند که مهمترین آن‌ها عبارتند از وجود زمینه‌های آموزش علم صدابرداری، صدابرداران خبره، تجهیزات پیشرفته. کشور ما از نظر مباحث آموزشی و وجود متخصصان حرفه‌ای در حوزه صدابرداری تقریبا با هیچ کمبودی مواجه نیست. مهمترین مشکل و معضل، نبود تجهیزات جدید و پیشرفته همگام با نوآوری‌های دنیا می‌باشد. این عامل باعث شده است که در تولید فیلم‌ها و برنامه‌های مختلف امکان استفاده از جدید‌ترین روشها وجود نداشته باشد و در نتیجه محصولات با ارزشی را نتوان تولید کرد.
ساعات کاری صدابردار معمولا طولانی و متغیر خواهد بود که بسته به نوع پروژه کاری، گاهی صبح‌های زود و یا نیمه شب‌ها نیز می‌باشد. محل کاری او نیز می‌تواند استودیوها و یا سر صحنه در فضاهای داخلی یا خارجی باشد. صدابردار باید بتواند در شرایط مختلف آب و هوایی به خوبی کار خود را انجام دهد.
در ادامه با وظایف صدابردار، مهارت و توانمندی‌های مورد نیاز صدابردار، تحصیلات لازم برای ورود به شغل صدابرداری، بازارکار و فرصت شغلی صدابردار، درآمد صدابردار و صدابرداران مشهور کشور آشنا می‌شوید.
وظایف صدابردار
مسئول صدا به ضبط، ترکیب و بررسی صدا برای فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی زنده و یا ضبط شده می‌پردازد. او از میکروفون‌ها، تجهیزات ضبط و نرم افزارهای ویرایشی برای ضبط صدا و ایجاد یک صدای واضح و با کیفیت استفاده می‌کند.
صدابردار یا مسئول صدا باید در زمینه‌های زیر تخصص داشته باشد :
صدابرداری سر صحنه – ضبط صدا روی صحنه
صداگذاری پس از صحنه – انجام ویرایش و کارهای نهایی صداگذاری در استودیو
یک تیم صدابرداری سر صحنه شامل ضبط کننده صدا، نگهدارنده بوم صدا و یا یک دستیار صدا می‌باشد.
در هر صورت وظایف صدابردار سر صحنه عبارتند از :
1- گذاشتن تجهیزات صدا در مکان مناسب در هنگام فیلم برداری
2- انتخاب و نصب میکروفون‌های ثابت
3- نگه داشتن بوم صدا ( مکان یابی میکروفون‌های متحرک در اطراف بازیگران برای ضبط بهتر صدا)
4- نظارت بر کیفیت صدا
5- ضبط صدا به صورت دیجیتال
6- تعمیر و نگهداری تجهیزات
7- دادن پس زمینه‌های صدا و موزیک به برنامه‌های زنده
تیم صداگذاری پس از صحنه می‌تواند شامل مسئول صداگذاری مجدد، تدوینگر دیالوگ‌ها و هنرمندان فولی (کسانی که صداهای اضافی لازم را برای فیلم ایجاد می‌کنند مانند صدای خنده، گریه و…) باشد.
به هر حال وظایف صداگذاری پس از صحنه عبارتند از :
1- دنبال کردن دستورات مدیر صدابرداری
2- ترکیب و متعادل کردن صحبت‌ها، صداها و موسیقی‌های پس زمینه
3- اصلاح صحبت‌ها متناسب با اجراهای روی صحنه
4- ایجاد صداهای اضافی لازم برای ترکیب کردن با صدای فیلم
مهارت و توانمندی‌های مورد نیاز صدابرداری
1- توان شنیداری بالاصدابردار مسیر ایرانی
2- اطلاع از الکترونیک و تکنولوژی صدا – به منظور آگاهی از نحوه کاربرد انواع میکروفون‌ها و سیستم‌های مرتبط با صدابرداری
3- صبر و تمرکز – معمولا در بسیاری از فیلم‌ها فرآیند صدابرداری و صداگذاری کاری طولانی و نیازمند تمرکز بالایی است بنابراین مسئول صدا باید صبر و حوصله کافی داشته باشد. مثلا در فرآیند صدابرداری ممکن است مجبور شود در شرایط آب و هوای بد کار کند که تحمل و صبر و همچنین تمرکز زیادی را می‌طلبد.
4- توجه زیاد به جزئیات – از آنجا که صدا از مهمترین و تاثیرگذار‌ترین بخش‌های هر برنامه و یا فیلم می‌باشد، صدابردار باید به کوچکترین موارد نیز توجه داشته و آن‌ها را در کار خود زیر نظر داشته باشد.
5- خلاقیت – به عنوان مثال صداگذار در گذاشتن افکت‌ها و صداهای اضافی روی فیلم باید دارای خلاقیت خوبی باشد تا بتواند کار منحصربفرد و جذابی را ارائه دهد.
6- توانایی کار در ساعات طولانی – گاهی صداگذاری فیلم به دلیل حساسیت بالا و نوع خاص آن، روندی طولانی پیدا می‌کند که صداگذاری باید هم توان خوب و هم تحمل زیادی داشته باشد.
7- مهارت ارتباطی خوب – برای ایجاد ارتباط مناسب با کلیه عوامل فیلم از جمله کارگردان، بازیگران و…
8- توانایی انجام کار تیمی – همکاری با کلیه عوامل فیلم به منظور تهیه یک برنامه یا فیلم با کیفیت و ارزشمند
9- اطلاع از آخرین روشها و تکنولوژیها در حوزه صدا – به منظور تولید فیلمی با کیفیت با استفاده از جدید‌ترین و پیشرفته‌ترین متدها و روشها
آینده شغلی، بازار کار و فرصت‌های استخدامی صدابردار
گروهی از صدابرداران در صدا و سیما و یا بعضی استودیو‌های صدا استخدام می‌شوند.برخی نیز به صورت مستقل و قراردادی با تلویزیون، رادیو و شرکت‌های تولید فیلم کار می‌کنند. این قراردادها بسته به نوع پروژه می‌تواند یک روزه تا چند ماهه باشد.
بدیهی است مهمترین عامل برای موفقیت در شغل صدابرداری، آشنایی با آخرین تکنولوژیها و داشتن مهارت زیاد در کار صدابرداری و صداگذاری است. افراد توانمند می‌توانند در بهترین مکان‌ها با موقعیت کاری مناسب استخدام شوند.
وضعیت استخدام شغل صدابرداری در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :
آمریکا – پیش بینی‌ها نشان می‌دهد میزان استخدام صدابرداران بین سال‌های 2010 تا 2020، رشد 10 درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل 14 درصد می‌باشد.
درآمد صدابردار
حقوق و درآمد صدابردار در بخش خصوصی نیز با توجه به سیاست‌ها و وضعیت مالی شرکت‌های مختلف، متفاوت است. در مورد صدابرداری که خود استودیو دارد و مستقل کار می‌کند نیز، شرایط متفاوت است. میزان درآمد او بستگی به میزان فعالیت و تعداد قراردادهایش دارد.
وضعیت درآمد شغل صدابرداری در برخی کشورهای جهان عبارتند از :
آمریکا – متوسط درآمد سالانه شغل صدابرداری 47.080 دلار (برای همه مشاغل 33.840 دلار) در سال 2010 و مطابق با آخرین آمارهای سال 2013، 54.000 دلار بوده است.
انگلستان – متوسط درآمد سالانه شغل صدابرداری برای افراد تازه کار در یک کار تمام وقت بین 27.500 تا 38.000 دلار و برای افراد با تجربه بین 58.500 تا 117.000 دلار (قبل از کسر مالیات) می‌باشد.
شخصیت‌های مناسب شغل صدابرداری
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهمترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی می‌باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی‌های منحصربفرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی‌ای که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
برخی از شخصیت‌های مناسب شغل صدابرداری بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
ISTP این تیپ شخصیتی از مشاغل ملموس لذت می‌برد. او قدرت مشاهده خوبی داشته و به جزئیات توجه زیادی دارد.
ENTP این تیپ شخصیتی دوست دارد با سایر اشخاص خلاق درگیر و همکار باشد. او از دنیای متغیر و در حال تحول کارش لذت می‌برد و از مهارت‌های ارتباطی خوب خود در آن بهره فراوان می‌گیرد.
INTPاین تیپ شخصیتی از کار خلاق لذت برده و دوست دارد با اشخاص مختلف با زمینه‌های متفاوت کار کند. او معمولا کار به تنهایی را دوست دارد و ترجیح می‌دهد با گروه‌های کوچک که دارای ذوق و استعداد خوب هستند، کار کند.
ESFP این تیپ شخصیتی از زیبایی شناسی فراوانی برخوردار بوده و دوست دارد هنر خود را برای دیگران به نمایش بگذارد.
برخی از صدابرداران معروف ایرانی
نظام الدین کیایی : صدابردار فیلم‌های شمعی در باد، رویای خیس، آفساید، دل شکسته، چهال سالگی، نارنجی پوش،چه خوبه که برگشتی و…
پرویز آبنار : صدابردار فیلم‌های روسری آبی، بانوی اردیبهشت، بوی کافور عطر یاس، خانه‌ای روی آب، بر باد رفته، بیداری، ورود آقایان ممنوع و..
بهمن بنی اردلان : صدابردار فیلم‌های سلطان، شب یلدا، دوئل، خیلی دور خیلی نزدیک، خاک سرد، دایره زنگی، یه حبه قند، بیتابی بیتا، چ (شهید چمران) و…
ساسان باقرپور : صدابردار فیلم‌های هنرپیشه، سلام سینما، تکیه بر باد، آواز قو، رز زرد، کما، تنهام نذار و…
عباس رستگارپور : صدابردار فیلم‌های سجاده آتش، آدم برفی، خداحافظ رفیق، ما همه خوبیم، دست‌های خالی، بیست، من و زیبا، ملکه، گهواره‌ای برای مادر و…
احمد خانزادی : صدابردار فیلم‌های اپارتمان شماره 13، حمله به اچ 3، پارتی، دختر ایرونی، سربازهای جمعه، زن زیادی، حکم، رئیس، بی پولی، سوپر استار، جرم و…
تحقیق، ترجمه و گردآوری : گروه شغل و بازار کار مسیر ایرانی
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕
مجله دانستنی‌های هنر
