اگر به اتفاقات و رویدادهای ، اجتماعی و یا ورزشی علاقه مندید و شغلی را دوست دارید که مهارت‌های نوشتاری در آن کاربرد زیادی داشته باشد، شغل روزنامه نگاری (خبرنگاری) مناسب شماست.
روزنامه نگار که اغلب خبرنگار نامیده می‌شوند، به تحقیق و نوشتن برای روزنامه‌های ملی و یا محلی می‌پردازد. او هر خبر و رویدادی که برای گروههای مختلف مخاطبان جذاب باشد را پوشش می‌دهد، از جلسات شوراهای شهر و روستا و جشن‌های مدرسه برای روزنامه‌های محلی تا انتخابات و رویدادهای جهانی برای روزنامه‌های ملی و سراسری.
روزنامه نگار باید ذهنی پژوهشگر داشته و از تحقیق و بررسی موضوعات مختلف لذت ببرد. معمولا داشتن تحصیلات دانشگاهی برای داوطلبان شغل روزنامه نگاری یا خبرنگاری لازم است. داشتن تجربیات مرتبط مانند کارهای داوطلبانه و نوشتن مقاله برای روزنامه‌ها و مجلات نیز در یافتن شغل مناسب و موفق شدن در آن مفید می‌باشد.
در ویکی پدیا (دانشنامه آزاد جهانی) خبرنگار را اینگونه تعریف کرده اند :
” خبرنگار کسی است که با اتکا به ذوق و استعداد شخصی، پس از گذارنیدن دورهٔ آموزش تخصصی و همچنین با توجه به مسئولیت اجتماعی که این پیشه بر گردن او می‌گذارد، وظیفه بدست‌آوردن، آماده‌کردن، گردآوری و سامان‌دادن اخبار و انتقال آن‌ها را با وسایل ارتباط جمعی(مطبوعات، رادیو، تلویزیون و خبرگزاری) به مخاطبان بر گردن دارد.
برپایهٔ اعلامیه سازمان یونسکو، خبرنگاران باید کوشش کنند تا اخباری که در اختیار عموم می‌گذارند درست، دقیق و معتبر باشد و در درستی اخباری که به دست می‌آورند، پژوهش و اندیشه کنند. خبرنگاران نباید حقیقتی را عمداً تحریف یا خراب کنند و نیز هیچ گونه مطلبی را نباید از دید مردم پنهان نگهدارند.”
امروز خبرنگاران بزرگ «رسانه» را «قدرت» می‌دانند و با این دیدگاه وارد عرصه خبر و خبرنگاری می‌شوند. بنابراین خبرنگار باید رسانه را بشناسد، بعد برای آن کار کند. چهره و لحن گفتار برخی از خبرنگاران در جلوی دوربین نشان از بیگانه بودن آن‌ها با عمق خبری است که در صحنه آن قرار دارند. خبرنگار باید بداند که مخاطب و بیننده خبر تا چه اندازه برای شنیدن و دیدن گزارش خبری او حساس و هوشیار است. هر چه شناخت خبرنگار از خبر بیشتر و از نیازها و حساسیت‌های مخاطب آگاه باشد، در تهیه و تولید و نگارش و بیان خبر دقیق‌تر عمل می‌کند.
ساعت کاری خبرنگار بسیار منعطف است. گاهی برای تهیه برخی اخبار و گزارشات باید ساعت طولانی سرکار باشد که این زمان می‌تواند شب، نیمه شب و یا صبح زود و یا در روزهای تعطیل باشد. محل کار او در دفاتری است که معمولا با سر و صدای زیاد همراه است. البته معمولا بیشتر زمان کاری در بیرون از محل دفتر است. گاهی نیز انجام سفرهای کاری ضروری است.
در ادامه با وظایف روزنامه نگار (خبرنگار)، دانش و مهارت مورد نیاز روزنامه نگار (خبرنگار)، تحصیلات لازم برای ورود به شغل روزنامه نگاری (خبرنگاری)، بازارکار و فرصت شغلی روزنامه نگار (خبرنگار)، درآمد روزنامه نگار (خبرنگار) و برخی روزنامه نگاران (خبرنگاران) معروف آشنا می‌شوید.
وظایف روزنامه نگار (خبرنگار)
1- تحقیق و بررسی یک رویداد و اتفاق به محض وقوع و سعی در پوشش خبری وقایع آن
2- مصاحبه با افراد به صورت تلفنی یا حضوری و ارتباط با افراد جدید برای افزایش منابع خبری
3- تنظیم خبر نیز اولویت بندی مفاهیم خبری براساس اهمیت هر مفهوم است که خبرنگار در این زمینه بخشی از کار را برعهده دارد.
4- شرکت در کنفرانس‌های خبری به منظور دریافت آخرین اخبار و اطلاعات از مطالب ارائه شده در کنفرانس که معمولا توسط مقام‌های و دولتی یک کشور و در برخی از موارد توسط شرکت‌ها و برندهای مطرح در بازار برگزار می‌شود
5- گزارش جلسات و مصاحبه‌ها با کمک ابزارهای ضبط صدا و یا از راه خلاصه نویسی جهت درج در روزنامه یا پخش از رادیو و تلویزیون
6- جستجوی اخبار و رویدادهای جدید به منظور پیگیری آن‌ها و تهیه اخبار جدید و جذاب برای مخاطبان خود
7- نوشتن مقالات به شیوه‌ای جذاب برای مخاطبان
خبرنگار می‌تواند در حوزه خاصی مانند ورزش، سیاست یا سرگرمی به صورت تخصصی کار کند. همچنین به دلیل اینکه اکثر روزنامه‌ها اطلاعات خود را روی سایت هایشان نیز می‌گذارند، باید در گذاشتن و به روز کردن سایت‌ها نیز کمک کند.
مهارت و توانمندی‌های مورد نیاز خبرنگاری
1- بداهه گویی، مهارت ممتاز گفتاری است که خبرنگار بر اثر مطالعات و تمرین‌های بیانی به آن می‌رسد. گاهی لازم است خبرنگار از متن آماده‌ای که تهیه کرده‌است جدا شود و از خود چیزی بگوید. این لحظات غافلگیر کننده که کم نیستند، مهارت زبانی خبرنگار یا عجز او را آشکار می‌کنند. خبرنگار باید برای اینگونه صحنه‌ها آماده باشد.
2- چیرگی بر احساسات: خبرنگاران موفق رسانه‌های بزرگ در گزارش‌های خبری تسلیم احساسات خود نمی‌شوند. همدردی و همدلی با مخاطب با احساساتی شدن متفاوت است. فراموش نشود که حضور خبرنگار در صحنه خبر برای عینیت بخشیدن به خبر است؛ نه تحریک احساسات. مردم نیازی به دیدن صحنه‌های احساس خبرنگار ندارند؛ آنچه آن‌ها می‌خواهند دقت، صحت و جامعیت خبر در اسرع وقت است.
3- بیان مناسب، داشتن سلامت اندام گفتاری و صدای مناسب و لحن خبری و غیرمصنوعی از دیگر ویژگیهای خبرنگار است. تنفس درست، جنس صدا و استفاده درست از صدا و انتخاب لحن مناسب برای بیان، از مهارت‌های خبرنگاران آموزش دیده‌است. برخی از خبرنگاران صدای خبری مستقلی دارند که مخاطبان به آن صدا و شیوه بیان علاقه‌مند هستند. خبرنگار برای دستیابی به بیان نافذ خبری باید جدی باشد و تلاش کند.
4- آشنایی با نگارش و تنظیم خبر، خبرنگار را در نوشتن متن خبر یا مخابره آن موفق می‌کند. امروزه خبرگزاریها و رسانه‌ها و بخش‌های ممتاز خبری به کلمات و واژه‌ها و عبارت‌های خبری بسیار توجه دارند. بار روانی برخی از کلمات تأثیر ویژه دارند. نگارش درست و بدون غلط و رعایت زبان معیار و ایجاز در جمله بندی مهارتی است که خبرنگار باید با آن آشنا باشد. مهارت عالی نوشتاری
5- مهارت ارتباطی از دیگر ویژگیهای خبرنگار است. ارتباط با همه چیز و همه کس، تقریباً بدون محدودیت. خبرنگار باید بتواند خود را با صحنه تصادف، زلزله، سیل، آتش سوزی، جنگ، جشن‌های ملی و مذهبی، مراسم ویژه، راهپیمایی‌ها و نمونه‌های مرتبط وفق دهد و مرتبط سازد. همچنین بتواند با کودک خردسال، نوجوان، جوان، پیر، کارگر و کارمند، هنرمند، قهرمان، دانشمند، افراد مثبت و منفی ارتباط برقرار کند. او باید بتواند هم با دختر خردسالی که تازه به مدرسه وارد شده گفتگو کند و هم با پیرزن 90 سالهای که در خانه سالمندان دوران سخت زندگی خود را سپری می‌کند، هم کلام شود. خبرنگار این مهارت ارتباط کلامی و غیر کلامی را باید بیاموزد در غیر اینصورت مصاحبه‌های مضحکی به دست خواهد داد.
6- مهارت خوب گوش دادن و پرسشگری
7- ذهن پوینده و علاقه زیاد به افراد، مکان‌ها و رویدادها – زیرا در غیر اینصورت اوالا خبرنگاری برای شما خسته کننده خواهد شد و از سوی دیگر اخبار تهیه شده توسط شما از جذابیت لازم و کافی برای بینندگان برخوردار نخواهد بود
8- علاقه به امور و اتفاقات جاری در همه سطوح و داشتن حس کنجکاوی برای پیگیری اموری که ممکن است جنبه خبری قوی برای خبرگزاریها و رسانه‌ها داشته باشند
9- خبرنگار باید خبرگزاریهای مختلف جهان بویژه غول‌های خبری جهان را بشناسد. این شناخت به نگاه و فکر او وسعت می‌بخشد. وقتی به راز موفقیت خبرگزاریهای جهان پی برد و دانست که همه چیز در گرو عملکرد درست خبرنگاران آن‌ها بوده‌است، به جایگاه و حساسیت کار خود بیشتر پی می‌برد.
مهارت تحقیق و جستجو
اعتماد به نفس – در دنیا خبرنگاری یکی از سخت‌ترین مشاغل معرفی شده است. یکی از علت‌های آن عدم پذیرش از سوی بسیاری از مردم و سازمان‌ها می‌باشد ولی خبرنگار برای تهیه خبر که گاهی ممکن است برای گروهی ناخوشایند باشد و گاهی گران تمام شد از تمام توان خود استفاده کرده و گاهی جان خود را به خطر انداخته تا بتواند خبر داغ و دسته اولی برای خبرگزاری یا سازمان مطبوع خود تهیه کند. در تمامی این مراحل داشتن اعتماد به نفس الزامی است و درغیر این صورت خبرنگار موفق نخواهد بود
مهارت‌های ارتباطی خوب که قاعدتا بدون آن حتی نمی‌توان کوچکترین قدم‌ها را در این شغل برداشت
توانایی جمع آوری سریع اطلاعات و نوشتن آن‌ها در به شکل جذاب و قابل فهم برای همه
صبر و تحمل زیاد – زیرا خیلی از اوقات خبرنگاران برای تهیه یک خبر باید زمان زیادی را منتظر بمانند و یا اینکه حرف‌های تند برخی از افراد را بشنوند ولی چیزی نگویند. لذا داشتن صبر و تحمل برای رسیدن به نتیجه و تهیه یک خبر داغ الزامی است
رعایت بی طرفی در نوشتن مطالب
مهارت‌های فناوری اطلاعات – امروزه عمدتا خبرنگاران خودشان خبرهای تهیه شده را تایپ می‌کنند و یا تصاویر و فیلم‌های برداشت شده را ادغام کرده و پس از مونتاژ در اختیار همکارانشان برای انتشار قرار می‌دهند. در صورت عدم تسلط بر مهارت‌های فناوری اطلاعات مورد نیاز این کار غیر ممکن خواهد بود.
تحصیلات لازم برای ورود به شغل خبرنگاری (روزنامه نگاری)
برای ورود به شغل روزنامه نگاری باید در رشته علوم ارتباطات اجتماعی تحصیل کنید. البته برخی روزنامه نگاران (خبرنگاران) در رشته‌های دیگر تحصیل کرده و با گذراندن دوره‌های آموزشی روزنامه نگاری و خبرنگاری در دانشکده خبر و برخی آموزشگاه‌های آزاد توانایی و دانش لازم را کسب می‌کنند. البته کسب تجربه نیز در این شغل بسیار مهم است.
آینده شغلی، بازارکار و فرصت‌های استخدامی روزنامه نگار
رقابت در این شغل به خصوص در روزنامه‌های سراسری بسیار زیاد است. شما می‌توانید کار خود را در یک روزنامه محلی آغاز کنید. با کسب تجربه بیشتر نیز می‌توانید وارد حوزه‌های گسترده‌تر و روزنامه‌های سراسری شوید. البته کار در صدا و سیما نیز برای خبرنگاران فراهم است و می‌توانند در این سازمان مشغول شوند.
برخی از مسایل شغل روزنامه نگاری یا خبرنگاری عبارتند از :
وجود خطرات احتمالی برای خبرنگاران مناطق جنگی یا زلزله زده و …
مستقل نبودن و وابسته بودن به جناح‌های
بر اساس نظر برخی از روزنامه نگاران و شواهد موجود از روند اطلاع رسانی در ایران، می‌توان پیش بینی کرد نرخ رشد این شغل نسبت به سایر مشاغل بالاتر است. علت آن هم الزام حکومت برای توسعه رسانه‌ها و مؤسسات خبررسانی برای رقابت با هجمه تبلیغاتی و رسانه‌ای کشورهای دیگر (در حوزه ) و افزایش آگاهی عموم مردم و افزایش نقش رسانه‌ها در این میان (حوزه اجتماعی، فرهنگی و هنری) می‌باشد. قاعدتا با توسعه رسانه، شغل روزنامه نگاری نیز توسعه خواهد یافت.
وضعیت استخدام روزنامه نگار (خبرنگار) در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :
آمریکا – پیش بینی‌ها نشان می‌دهد میزان استخدام روزنامه نگاران بین سالهای 2010 تا 2020، رشد منفی 8 درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل 14 درصد می‌باشد.
استرالیا – در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان استخدام روزنامه نگاران رشد منفی 7.9 درصدی داشته و روند نسبتا ثابتی در آینده برای آن پیش بینی شده است.
درآمد روزنامه نگار (خبرنگار)
بر اساس مصاحبه با خبرنگاران مختلف می‌توان چنین برداشت کرد که میانگین حقوق و دستمزد شاغلین این حوزه نسبت به میانگین مشاغل با توجه به سختی کار آن‌ها، پایین است. در عین حال امنیت شغلی خبرنگاران نسبت به بسیاری از مشاغل پایین‌تر است زیرا به عنوان مثال در صورت تعطیلی یک روزنامه، در لحظه تمامی پرسنل آن بیکار می‌شوند و باید وارد مذاکره با سایر رسانه‌ها شوند.
در جدیدترین پژوهش صورت گرفته توسط تعدادی از متخصصان شغلی کشور، گروههای مختلف شغلی از نظر درآمدی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس متوسط حقوق و درآمد خبرنگار در گروههای شغلی مختلف استخراج شده است.
مطابق با این تحقیق حقوق خبرنگار که در حوزه‌های مختلف مشغول بکار است، در شرکتهای کوچک به طور متوسط بین 800000 تومان تا 2500000 تومان و در شرکتهای بزرگ بین 1000000 تومان تا 5900000 تومان می‌باشد.
البته توجه داشته باشید که این تفاوت درآمدها به میزان سابقه کاری، تجربه و تخصص افراد، حوزه‌های مختلف کاری، نوع شرکت، شهر محل کار و …. بستگی دارد.
تحقیق بالا روی شاغلانی که در استخدام شرکت یا سازمانی (اعم از دولتی یا خصوصی) می‌باشند، صورت گرفته است. در مورد افرادی که کارآفرین هستند و کار مستقلی در حوزه تخصصی شان، راه اندازی کرده اند، شرایط متفاوت است و آن‌ها با توجه به میزان فعالیت، تخصص، تلاش و پشتکارشان، درآمدهای متفاوتی دارند.
متوسط درامد روزنامه نگار (خبرنگار) در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :
آمریکا – متوسط درآمد سالانه روزنامه نگار (خبرنگار) 34.530 دلار (برای همه مشاغل 33.840 دلار) در سال 2010 و مطابق با آخرین آمارها در سال 2013، 35.500 دلار بوده است.
استرالیا – متوسط درآمد سالانه روزنامه نگار (خبرنگار) 55.200 دلار (قبل از کسر مالیات) می‌باشد.
انگلستان – متوسط درآمد سالانه روزنامه نگار (خبرنگار) برای افراد تازه کار و کارآموز حدود 23.000 دلار، برای افراد با تجربه از 23.000 تا 61.000 دلار و بالاترین پرداخت‌ها در روزنامه‌های ملی و سراسری تا حدود 153.000 دلار هم می‌رسد.
شخصیت‌های مناسب شغل روزنامه نگاری (خبرنگاری)
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگیهای شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگیهای شخصیتی می‌باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگیهای منحصربفرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی‌ای که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
برخی از شخصیت‌های مناسب این شغل بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
ENFJ این تیپ شخصیتی در برقراری ارتباط بسیار متبحرند. آن‌ها از فرآیند جمع آوری اطلاعات از طریق ملاقات با اشخاص و مصاحبه لذت می‌برند.
ENFP این تیپ شخصیتی از فرآیندهای خلاق و چالشی لذت می‌برند به خصوص اگر با دیگران در ارتباط باشند. هر چه شرایط و محیط کار منعطف‌تر باشد، برای آن‌ها مطلوبتر است.
INFP این تیپ شخصیتی دوست دارد خود و نظراتش را به شکلی خلاقانه ابراز کند و در کار خود آزادی فردی و انعطاف پذیری داشته باشد.
INTJ این تیپ شخصیتی از کارهای خلاق و بکر لذت می‌برد و از شم خود در خلق عبارات استفاده می‌کند.
ENTP این تیپ شخصیتی دوست دارد با سایر اشخاص خلاق درگیر و همکار باشد. او از دنیای متغیر و در حال تحول اطلاعات و ارتباطات لذت می‌برد و از مهارت‌های ارتباطی خوب خود در کارش بهره فراوان می‌گیرد.
برخی از خبرنگاران معروف ایرانی
مرتضی غرقی : خبرنگار صدا و سیما با سی سال سابقه خبرنگاری به ویژه در خارج از کشور. در حوادث و مکان‌هایی از جمله جنگ بوسنی، بحران میکونوس در المان، عراق به هنگام حمله امریکا به این کشور و جبهه‌های جنگ لیبی وسقوط قذافی حضور داشته و خبر تهیه کرده است.
میترا لبافی : نویسنده، مترجم و خبرنگار صدا و سیما
احسان ناظم بکایی : نویسنده مجله همشهری جوان
دکتر عاطفه میرسیدی : پزشک خبرنگار
تحقیق، ترجمه و گردآوری : گروه شغل و بازار کار مسیر ایرانی
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕
مجله دانستنی‌های هنر
