1– عادات بهداشتی را از کودکی شروع کنید: علیرغم توصیه‌‌های اکید به جلوگیری از پوسیدگی دندان در کودکان، درصد زیادی از کودکان حتی پیش از ورود به مدرسه دچار پوسیدگی دندان می‌شوند. توصیه می‌شود مراقبت‌های دندانی به محض بیرون زدن اولین دندان کودک (شش‌ماهگی) آغاز شود. در ابتدا دندانهای کودک را با دستمال تمیز و مرطوب یا مسواک بسیار نرم تمیز کنید. از حدود دو سالگی بگذارید کودک مسواک زدن را تمرین نماید اما در این سن خودتان بر مسواک زدن او باید نظارت داشته باشید.
2– شیارهای دندانهای آسیاب را بپوشانید: سطح دندانهای دائمی عقبی که از حدود شش سالگی شروع به بیرون زدن می‌کنند، شیارهای زیادی دارند. برای پیشگیری از پوسیدگی در این فرورفتگی‌ها و شیارهای دندانهای آسیاب، توصیه می‌شود از پوشش محافظی (شیار پوش) برای پوشاندن و صاف کردن سطح جونده این دندان‌ها استفاده کنید. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا، شیار پوش می‌تواند احتمال پوسیدگی دندان را تا حد زیادی کاهش دهد. با این حال متأسفانه هنوز استفاده از شیار پوش در بسیاری از کشورها چندان رایج نیست.
3– مصرف متعادل فلوراید: یکی از بزرگترین دستاوردها در زمینه بهداشت دهان، استفاده از فلوراید بوده است. فلوراید لایه مینای دندان را محکم‌تر و مقاوم‌تر کرده و آن را در مقابل پوسیدگی محافظت می‌نماید. در برخی کشورها آب آشامیدنی حاوی مقداری فلوراید می‌باشد. بسیاری از خمیر دندان‌ها و دهان‌شویه‌ها حاوی فلوراید هستند. مراقب مصرف بیش از حد فلوراید در کودکان باشید چرا که می‌تواند باعث فلوروز شود.
4– حداقل دوبار در روز مسواک و یک بار نخ دندان استفاده کنید: بیماری لثه و کرم خوردگی دندان تنها مشکل مربوط به بزرگسالان نیست. امروزه بسیاری از نوجوانان و جوانان نیز دچار بیماری لثه می‌شوند. برای پیشگیری از این اتفاق، علاوه بر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به نکات زیر باید توجه کنید:
مسواک خود را سه یا چهار مرتبه در سال عوض کنید
افرادی که براکت دارند ( درمان ارتودنسی) باید از مسواک مخصوصی برای تمیز نگه داشتن اطراف براکت استفاده کنند. در این زمینه با دندانپزشک خود صحبت کنید.
افراد بزرگسال مبتلا به آرتروز یا مشکلات دیگر ممکن است در استفاده از مسواک و نخ دندان مشکل داشته باشند. برای برخی از این افراد ممکن است استفاده از مسواک برقی ( الکتریکی) آسان‌تر و مؤثرتر باشد. برخی نیز ترجیح می‌دهد مسواکشان دستگیره مناسبی باشد تا راحت‌تر بتوانند آن را بگیرند.
5– پس از هر وعده غذایی، دهان خود را بشویید یا آدامس بدون شکر بجوید: علاوه بر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، شست‌وشوی دهان با دهان‌شویه ضد باکتری می‌تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان و مشکلات لثه کمک کند. جویدن آدامس بدون شکر پس از غذا می‌تواند با افزایش جریان بزاق و خنثی سازی اسید موجود در دهان به محافظت از دندان‌ها کمک نماید.
6- محافظ دهان: افرادی که فعالیت‌های ورزشی و بازی‌های برخوردی انجام می‌دهند، صورت و به خصوص دهانشان در معرض ضربه و آسیب دیدگی قرار دارد. هنگام انجام این فعالیت‌ها از محافظ دهان ( نایت گارد) استفاده کنید. به خاطر داشته باشید فعالیت‌هایی مانند اسکیت و اسکوتر نیز می‌تواند منجر به زمین خوردن و آسیب دیدگی شوند. محافظ دهان انواع مختلفی دارد.
7- دخانیات مصرف نکنید : محصولات تنباکو علاوه بر این که باعث تغییر رنگ و لکه در دندان‌ها می‌شوند، خطر بیماری لثه و سرطان دهان را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. در صورتی که هر نوع دخانیات از جمله سیگار و قلیان مصرف می‌کنید حتماً به فکر ترک آن باشید.
8– رژیم غذایی مناسب داشته باشید: رژیم غذایی مناسب و سالم در هر سنی برای حفظ سلامت لثه و دندان‌ها ضروری است. یک رژیم غذایی متعادل و سالم باید شامل تمام گروه‌های غذایی از جمله غلات، آجیل و مغزهای گیاهی، میوه و سبزیجات و محصولات لبنی باشد تا تمام مواد مغذی لازم برای بدن تأمین شود. برخی محققان معتقدند اسیدهای چرب امگا سه که در ماهی‌های چرب به وفور یافت می‌شود، می‌تواند التهاب را کاهش داده و در نتیجه خطر بیماری لثه را کمتر کند.
9– از مصرف غذاهای شیرین پرهیز کنید: هنگامی که غذاهای حاوی قند زیاد مصرف می‌کنید، باکتری‌های موجود در دهان قندها را به عنوان غذا مصرف کرده و اسید تولید می‌کنند. اسید باعث فرسایش مینا و ایجاد منافذی در دندان می‌شود که زمینه پوسیدگی دندان را فراهم می‌نماید. نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه و آب میوه برای سلامت دندان‌ها مضر هستند چرا که مدت طولانی‌تری آنها را می‌نوشید در نتیجه دندانتان مدت بیشتری در محیط اسیدی می‌ماند. نوشیدنی‌های گازدار وضعیت را بدتر می‌کنند چرا که خود حالت اسیدی داشت و به فرسایش دندان بیشتر دامن می‌زنند.
10– به دندانپزشک مراجعه کنید: بیشتر کارشناسان توصیه می‌کنند هر شش‌ماه یک‌بار به دندانپزشک مراجعه کنید و در صورتی که بیماری لثه داشته‌اید، دفعات مراجعه خود را بیشتر کنید. در معاینات دندانپزشکی، پوسیدگی دندان در مراحل اولیه شناسایی شده و در صورت وجود پلاک در سطح دندان‌ها با جرم‌گیری دندان‌ها تمیز می‌شوند. همچنین در صورتی که درست مسواک نمی‌زنید دندانپزشک متوجه شده و اصول صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را به شما یاد می‌دهد.
.
اصول برای حفظ سلامت دندان ها
بسته ماندن دهان به مدت هفت تا هشت ساعت باعث تجمع تعداد زیادی باکتری در دهان می‌شود. به همین دلیل مسواک زدن قبل از صبحانه اولین گام رعایت بهداشت دهان محسوب می‌شود.
حداقل روزی یک بار از نخ دندان استفاده کنید.
در صورت استفاده از مواد قندی، این مواد را همراه با وعده‌های اصلی غذایی مصرف کنید.
مصرف شیر و لبنیات و مواد غذایی حاوی فلوراید مانند ماهی.
استفاده از میوه و سبزیجات تازه مانند هویج، کاهو و سیب در بین وعده‌های غذایی.
استفاده از دهان‌شویه سدیم فلوراید یا ژل یا خمیردندان حاوی فلوراید.
اگر چیزی روی سطح دندان را پوشانده است آن را پاک کنید.
در صورتی که فرصت مسواک زدن بلافاصله پس از صرف غذا ندارید، حتما دهان خود را با آب بشویید این کار باعث رقیق شدن اسیدهای تشکیل شده در دهان می‌شود.
سیگار نکشید چون سیگار برای سلامت دهان و دندان بسیار مضر است.
هر شش ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید.
در صورت مشاهده زخم، قرمزی، خونریزی از لثه، پایین آمدن یا دور شدن لثه از دندان، زخم عفونی و زخم ناشی از دندان مصنوعی حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
.
استاندارد طلایی بهداشت دندان
استفاده همزمان از مسواک، نخ دندان و دهان‌شویه، استاندارد طلایی بهداشت دندان است. چرا که مسواک زدن به تنهایی نمی‌تواند کاملا دهان را تمیز کند و فقط سه سطح خارجی از پنج سطح دندان‌ها را تمیز می‌کند. برای تمیز کردن سطوح بین دندانی که قابل دسترس مسواک نیست، باید از نخ دندان استفاده شود.
نخ دندان باید به اندازه‌ای نازک باشد که به آسانی از بین دندان‌ها عبور کرده و پلاک میکروبی را از سطوح بین دندان برطرف کند. برای دندان‌هایی با فاصله زیاد بهتر است از نخ دندان سوپرفلاس استفاده شود. نخ دندان باعث حذف پلاک میکروبی از سطوح بین‌دندانی می‌شود و جریان خون را در لثه‌ها افزایش می‌دهد.
آب و نمک در دسترس‌ترین نوع دهان‌شویه است که در کاهش پلاک میکروبی و التهاب مخاط دهان و التیام زخم‌های دهانی بخوبـی نقش‌آفرینی می‌کند. استفاده از دهان‌شویه یک یا دو بار در هفته کافی است، زیرا زیاده‌‌روی در مصرف آن عوارضی همچون کاهش کلسیم سطحی دندان، تغییر رنگ دندان در پی داشته و ایجاد آلرژی می‌کند.
برای مصرف دهان‌شویه، بعد از مسواک زدن پنج سی‌سی از آن را داخل دهان به‌مدت یک دقیقه غرغره و حداقل 30 دقیقه از خوردن و شست‌وشوی دهان خودداری کنید.
.
منابع:
.https://asanteb.com
.http://dramirbeladi.com
مجله پزشکی، درمان و سلامت
