ذات الریه که سینه پهلو یا پنومونی هم نامیده میشود، یک مورد اورژانسی در کودکان و نوزادان محسوب می‌گردد. عامل این بیماری میتواند باکتری یا ویروس باشد و موجب عفونت ریه‌ها میشود. توجه به نشانه‌های این بیماری و شناخت راه‌های درمان و پیشگیری، از مواردی ست که دانستن آن برای تمام والدین ضرورت دارد. در این مطلب به نکات بسیار مهمی در مورد ذات الریه کودکان اشاره شده است پس با ما همراه باشید.
قبل از هر چیز ابتدا باید بدانید که ذات الریه چیست و چه عاملی باعث بوجود آمدن این وضعیت میشود.
.
ذات الریه یا پنومونی چیست؟
ذات الریه عفونتی ست که در یک یا هر دو ریه ایجاد میشود و گاها بعنوان عفونت ریه شناخته میشود. ذات الریه میتواند توسط ویروس یا باکتری ایجاد شود.
در این بیماری، مجاری تنفسی کوچک ریه‌ها متورم میشود و مخاط و مایعات چسبنده ای تولید میشود. با پر شدن کیسه‌های هوایی با مایع چرکی، میزان اکسیژنی که وارد بدن میشود، کاهش می‌یابد و نفس کشیدن برای بیمار مشکل می‌گردد.
ذات الریه معمولا پس از دیگر عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی ایجاد میشود. بعضی اوقات ممکن است این بیماری عوارضی بهمراه داشته باشد که شایع نیستند. پزشک کودک باید بر تمام این عوامل نظارت و کنترل داشته باشد.
.
علائم و نشانه‌های ذات الریه
علائم و نشانه‌های پنومونی بسته به علت بیماری و سن کودک متفاوت است. برخی از علایم کودکانی که به پنومونی مبتلا می‌شوند، عبارتنداز:
- تب شدید
- تنفس سریع و دشوار. نفس کشیدن برای کودکان مبتلا به ذات الریه بسیار سخت است بطوریکه ممکن است دنده‌های کودک در زمان تنفس عمیق دیده شود و یا پوست زیر گردن به سمت داخل کشیده شود
- سرفه
- تحریک پذیری یا خستگی بیش از حد معمول
- درد در قفسه سینه به ویژه هنگام سرفه کردن
- درد شکم
.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر با توجه به علایم فوق، فکر می‌کنید فرزندتان به ذات الریه مبتلا شده است، هر چه سریعتر به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. برای تشخیص این بیماری، آزمایش خون یا اشعه ایکس تجویز میشود. پزشک با توجه به نوع ذات الریه، داروی مناسبی برای کودک تجویز می‌کند. درمان این بیماری معمولا به شدت علایم بستگی دارد و اگر خیلی شدید باشد، نیاز به بستری شدن در بیمارستان است.
.
درمان ذات الریه
اولین گام برای درمان ذات الریه، تشخیص نوع آن است چون درمان این بیماری بسته به نوع آن (باکتریایی یا ویروسی)، متفاوت است.
.
ذات الریه باکتریایی
باکتری استرپتوکوک پنومونیه و دیگر باکتری‌‌ها از جمله استافیلوکوک اورئوس یا مایکوپلاسما پنومونیه عامل ذات الریه باکتریایی هستند. این وضعیت خود را با علایم ناگهانی مانند تنفس سریع، تب بالا و سرفه نشان می‌دهد.
درمان: اگر ذات الریه کودک باکتریایی است، برای درمان آن آنتی بیوتیک تجویز میشود. در موارد خفیف ذات الریه باکتریایی، داروها را می‌توان به صورت خوراکی در خانه مصرف کرد. کودکان مبتلا به ذات الریه باکتریایی معمولاً ظرف 48 ساعت پس از شروع مصرف آنتی بیوتیک‌ها بهبود می‌یابند. تکمیل دوره‌ی درمان آنتی بیوتیک بسیار مهم است. بنابراین حتی اگر حال کودک خوب بنظر میرسد هم نباید مصرف این داروها را تا پایان دوره، قطع نمود. درمان ذات الریه باکتریایی 3 تا 7 روز ادامه دارد. سرفه‌های کودک ممکن است تا سه هفته بعد از درمان نیز ادامه پیدا کند اما به مرور زمان بهتر میشود و جای نگرانی نیست.
در مواردی که ذات الریه‌ی باکتریایی خیلی شدید است، کودک در بیمارستان بستری میشود و داروهای لازم را بصورت وریدی دریافت می‌کند. برخی از کودکان ممکن است به اکسیژن یا مایعات نیز نیاز پیدا کنند.
.
ذات الریه ویروسی
شروع سینه پهلوی ویروسی معمولاً شبیه سرماخوردگی است اما علائم آن به آرامی و بتدریج بدتر میشود. شدت ذات الریه ویروسی معمولاً کمتر از نوع باکتریایی است اما میتواند کودکان را نسبت به ابتلا به نوع باکتریایی مستعدتر کند.
درمان: شدت ذات الریه ویروسی معمولاً به اندازه ذات الریه باکتریایی نیست. اما بهبودی این وضعیت معمولا کندتر است و تا چهار هفته طول میکشد. آنتی بیوتیک‌ها بیماری‌های ویروسی را درمان نمی کنند و بنابراین برای درمان ذات الریه ویروسی تجویز نمی شوند.
.
روش‌های مراقبت از کودکان مبتلا به ذات الریه خفیف در خانه
بعد از اینکه پزشک ابتلا به ذات الریه خفیف را تشخیص داد، می‌توانید از فرزندتان از روش‌های زیر در خانه مراقبت کنید:
◉ کودکان مبتلا به ذات الریه، به استراحت زیادی نیاز دارند بنابراین اجازه دهید بخوبی استراحت کنند.
◉ برای جلوگیری از کم آبی بدن، مرتبا به کودک مایعات بدهید. بطور منظم به کودک آب دهید و تغذیه با شیرمادر یا شیرخشک را برای نوزادان فراموش نکنید.
◉ اکثر کودکان مبتلا به ذات الریه، از غذا خوردن امتناع می‌کنند. این موضوع مشکل خاصی ایجاد نمی کند به شرطی که کودک به اندازه‌ی کافی مایعات بنوشد.
◉ اگر پزشک آنتی بیوتیک تجویز کرده است، آنها را دقیقا طبق نسخه مصرف کنید.
◉ برای کودکان بزرگتر، از دو بالش برای قرار دادن زیر سر استفاده کنید تا وضعیت بدن در حالت راحت تری قرار بگیرد.
◉ اگر کودک درد قفسه‌ی سینه یا تب دارد، می‌توانید از مسکن هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید. به کودکان زیر سه ماه یا کودکانی که بدن آنها دهیدراته یا کم آب شده است، ایبوپروفن ندهید. علاوه بر این هیچگاه به کودکان آسپرین ندهید. اگر در این مورد نگران هستید یا تجربه ای ندارید، می‌توانید با پزشک مشورت کنید.
◉ دادن داروهای ضد سرفه به کودکان مبتلا به ذات الریه، کمک کننده نیست. بنابراین از دادن این داروها به کودک بیمار اجتناب کنید.
◉ اجازه ندهید کسی در خانه یا نزدیک کودک سیگار بکشد.
◉ به قرار ملاقات هایی که توسط پزشک تعیین شده است، پایبند باشید. گاهی اوقات لازم است پزشک به طور دوره ای، روند بهبودی کودک را کنترل کند.
.
در صورت مشاهده‌ی علایم زیر در کودک، حتما به پزشک مراجعه کنید:
◉ اگر تنفس کودک دشوارتر میشود و یا هنگام نفس کشیدن دچار ناراحتی میشود
◉ اگر کودک در بیشتر مواقع خواب آلود است یا بیدار کردن او از خواب دشوار است
◉ اگر کودک استفراغ می‌کند و قادر به نوشیدن مایعات نیست
◉ اگر نگران بیماری فرزند خود هستید و یا از پزشک سوالی دارید
.
چگونه می‌توان از ابتلای کودکان به ذات الریه جلوگیری کرد؟
سعی کنید به کودکان هر سال واکسن آنفولانزا بزنید. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به ذات الریه، جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های تنفسی است. به فرزندتان یاد دهید که غذا، نوشیدنی و ظروف شخصی خود را با کودکان یا افراد دیگر به اشتراک نگذارد. آموزش این مسائل به کودکان کوچکتر به ویژه کودکان خردسالی که به مهدکودک می‌روند، دشوار است زیرا آنها اغلب اسباب بازی‌های همگانی را در دهان خود قرار می‌دهند.
کودکانی که واکسینه شده اند، کمتر در معرض ابتلا به ذات الریه قرار دارند. رعایت اصول بهداشتی برای جلوگیری از شیوع ذات الریه بسیار مهم است بنابراین به فرزند خود بیاموزید تا پس از سرفه و عطسه کردن، دست‌های خود را کاملاً بشوید و به این ترتیب از انتشار میکروب‌ها و آلودگی‌ها جلوگیری کند.
.
بطور کلی فراموش نکنید که…
◉ اگر فکر می‌کنید فرزندتان به ذات الریه مبتلا شده است یا با علایمی مانند تب شدید یا سرفه‌های عمیق دست و پنجه نرم می‌کند، حتما به پزشک مراجعه کنید.
◉ اگر فرزندتان به ذات الریه مبتلا شده است، برای جلوگیری از کمبود آب بدن باید استراحت کند و مقدار زیادی مایعات بنوشد.
◉ در صورت تجویز آنتی بیوتیک توسط پزشک، حتما دوره‌ی درمان را کامل کنید.
◉ توجه داشته باشید که دادن داروهای سرفه به کودکان مبتلا به ذات الریه، به بهبود حال آنها کمکی نمی کند.
.
منابع :
.https://bestkid.ir
مجله والدین و کودک
