این نوع ابزار در دو نوع گچی و چرب ارائه می‌شود. کاربرد نوع گچی بسیار شبیه به زغال می‌باشد و از محو کن نیز می‌توان در این نوع آثاری که با پاستل گچی بوجود آمده اند، استفاده نمود. در ضمن استفاده از اسپری‌های فیکساتیو نیز رایج است.نمی‌توان از پاستل به صورت لایه‌های روی هم استفاده نمود، به همین دلیل باید از مجموعه پاستل‌هایی با رنگ‌های زیاد استفاده نمود. رنگ پاستل‌ها بر روی سطح کاغذ با یکدیگر ترکیب نمی‌شوند.
پاستل شامل رنگدانه‌های پودری است که به هم چسبیده‌اند. این رنگدانه‌ها اساسا همان‌هایی هستند که برای دیگر مدیوم‌های نقاشی نیز به کار می‌روند. طریقه در دست گرفت پاستل مانند مداد است. این ماده یکی از موادی است که تنها یک کاربرد ندارد، به این مفهوم که شما می‌توانید برای هر سبک، سوژه و هر نوعی از نقاشی از آن استفاده کنید.
پاستل‌ها در چهار نوع وجود دارند: سخت، نرم، مدادی و روغنی. نرمی و سختی این ماده به میزان چسب مورد استفاده بستگی دارد.
پاستل‌های نرم چسب کمتر و رنگدانه بیشتری دارند. آن‌ها معمولا شکل استوانه‌ای دارند. این نوع شکل سنتی پاستل است و بیشتر از انواع دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. آن‌ها شامل مقدار زیادی رنگدانه هستند که با حداقل چسب ممکن در کنار هم قرار گرفته اند. شکنندگی و بافت نرم آن‌ها باعث می‌شود که به خوبی ترکیب شوند. پاستل‌های نرم در طیف وسیع‌تری از رنگ نسبت به دیگر پاستل‌ها موجود هستند.
پاستل‌های سخت معمولا مستطیلی و دارای چسب بیشتری هستند. این پاستل‌ها از همان مواد تشکیل‌دهنده نوع نرم ساخته می‌شوند با این تفاوت که دارای چسب بیشتر و رنگدانه کمتری هستند. می‌توان از نوع سخت آن برای طراحی یک نقاشی به طور کامل نیز استفاده کرد، اما معمولا هنرمندان از ترکیب پاستل نرم و سخت استفاده می‌کنند. هریک از این‌ها کیفیت متفاوت و درنتیجه اثر متفاوتی دارد. برای مثال پاستل نرم به راحتی روی کاغذ اثر رنگ می‌گذارد و به آسانی مخلوط می‌شود در حالی که پاستل‌های سخت برای کشیدن جزییات دقیق مناسب هستند.
پاستل‌ها مدادی در چوب محصور شده‌اند و باعث می‌شوند بهم ریختگی کمتر باشد و در عین حال جزییات به خوبی طراحی شوند. آن‌ها به سادگی با پاستل‌های نرم و سخت مخلوط می‌شوند. این نوع پاستل به شکل مداد است و برای طراحی جزییات ریز و دقیق مناسب است.
پاستل‌های روغنی برای کشیدن افکت‌های نقاشی بسیار مناسب هستند، اما وکس مخصوص آن‌ها باعث می‌شود هماهنگی با دیگر انواع پاستل نداشته باشند. بوی این پاستل‌ها برای برخی افراد مطبوع نیست و شاید به همین دلیل از استفاده این نوع پرهیز می‌کنند.
یکی از مهمترین تفاوت‌های پاستل روغنی با انواع دیگر این است که خرد نمی‌شود و ذرات آن در هوا پخش نمی‌شوند. در عین حال رنگ‌هایی به روشنی و براقی پاستل نرم ایجاد می‌کند. همچنین از انواع دیگر پایدارتر است و نیازی به تثبیت‌کننده ندارد.
مشکل قابل توجه این پاستل روغنی این است که از آنجایی که هیچ وقت به طور کامل خشک نمی‌شوند بنابراین انتقال مطمئن نقاشی‌ها بسیار دشوار است.
پاستل‌های نرم و روغنی نمایی روغنی و براق به نقاشی می‌دهند و جلوه‌های نقاشی را بیشتر نمایان می‌کنند.
تفاوت پاستل و مداد شمعی
به‌طور کلی مداد شمعی و پاستل روغنی را در یک گروه از ابزار نقاشی دسته‌بندی می‌کنند، ولی با کمی تفاوت در ترکیبات، دارای تفاوت‌هایی هستند.
پاستل‌های روغنی، بیشتر خمیری هستند و نرم‌تر روی مقوا می‌نشینند و پوشانندگی بیشتر و بهتری دارند؛ ولی مدادهای شمعی، چرب‌تر و شمعی(مومی) هستند و در برابر رنگ‌های حلال در آب از خود مقاومت بیشتری نشان می‌دهند.
مداد شمعی یا پاستل روغنی، نوعی قلم ساخته شده از موم است، که از آن برای نوشتن، نقاشی، رنگ آمیزی و دیگر سبکهای تصویرگری بهره برده می‌شود. مداد شمعی، از ترکیب رنگدانه، چسب موم و نوعی روغن غیر قابل خشک شدن ساخته می‌شود. مداد شمعی‌ها بافتی درشت‌تر از دیگر انواع پاستل ایجاد می‌کنند که پوشاندن آن‌ها با ثابت کننده رنگ فیکساتیو را دشوارتر می‌کند.
نقاشی با پاستل
برای طراحی و نقاشی با پاستل، آن را روی سطح زبر می‌کشید. زبری سطح کمک می‌کند ذرات پاستل روی کاغذ باقی بماند. سطوح نرم به سختی پاستل را حفظ می‌کنند. پاستل‌ها به راحتی قابل مخلوط کردن هستند و می‌توان با انگشت و یا یک تکه پارچه آن‌ها را ترکیب کرد. بر خلاف بسیاری از روش‌های نقاشی در اینجا رنگ روی کاغذ ترکیب می‌شود نه روی پالت. به همین دلیل ترکیب رنگ در پاستل بسیار حائز اهمیت است.
اگر از پاستل به درستی استفاده کنید بسیار پایدار است و به اندازه دیگر مدیوم‌های نقاشی دوام دارد. پاستل‌ها هرگز به مرور زمان شکسته، رنگ پریده و یا تیره نمی‌شوند. اگر به درستی نگهداری و بسته‌بندی شوند، برای قرن‌ها بدون تغییر باقی می‌مانند.
نقاشی‌های پاستل آثار هنری هستند که در آن‌ها تمام سطح کاغذ پوشیده از پاستل است. به دلیل ترکیب‌پذیری بی‌نظیر و بافت زیبای پاستل آثار هنری که با این ماده خلق می‌شوند بسیار چشم‌گیر و دلپذیر هستند. کار با پاستل بسیار آسان است ولی به سادگی و واضحی دیگر مواد نقاشی نیست. کار با این ماده فواید و مشکلاتی دارد که پیش از انتخاب این ماده باید مورد توجه قرار گیرند.
مزایا و معایب پاستل
دلایلی زیادی برای استفاده از پاستل وجود دارد زیرا کار با این ماده از بسیاری جهات لذت‌بخش است. با پاستل شما یک بافت مخملی نرم و بی‌نظیر خواهید داشت. رنگ‌های باشکوه و عمیق به آسانی ترکیب می‌شوند و زمانی که به خوبی مورد استفاده قرار گیرند، شما یک درخشندگی خیره‌کننده به دست خواهید آورد. از دیگر مزایای استفاده از پاستل این است که برای کار با این ماده نیاز به ابزار زیادی ندارید.
از مشکلات پاستل این است که ذرات این مدیوم هرگز درجای خود ثابت نمی‌شوند. مهمترین مسئله استنشاق ذرات آن است. زمانی که پاستل را روی سطح می‌کشید، ذرات ریز آن در هوا معلق می‌شوند. بنابراین برای کار با این ماده نیاز به جایی با تهویه مناسب دارید. استفاده از ماسک و تصفیه‌کننده‌های هوا نیز راه‌های دیگری برای جلوگیری از ورود ذرات به بدن شما است. تنفس این ذرات می‌تواند مشکلات جدی در سلامتی شما ایجاد کند.
از آنجایی که پاستل روی سطح ثابت نمی‌شود باید با احتیاط استفاده شود. آن‌ها به راحتی در محیط، انگشتان و لباس شما ایجاد لکه می‌کنند. استفاده از اسپری تثبیت‌کننده رنگ، باعث تیرگی و کدری رنگ می‌شود در عین حال بیشتر تثبت کننده‌ها سمی هستند و باید در محلی با تهویه مناسب مورد استفاده قرار گیرند. برای دوام این ماده بهترین راه قاب کردن نقاشی با شیشه است.
با اینکه پس از کار با پاستل، نقاشی بی‌نظیری خواهید داشت اما فراموش نکنید که تنها زیبایی ملاک کار نیست. پیش از انتخاب، تمام نکات مهم را در نظر بگیرید و با رعایت نکات از نقاشی خود لذت بیشتری ببرید.
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕
مجله دانستنی‌های هنر
