تخصص/مهارت:
نقاش، تصویرگر
معرفی/ بیوگرافی:
هوشنگ پزشک نیا (زاده 1296، تهران – درگذشته 1351، تهران) از نقاشان پس از مکتب کمالالملک و از صاحب نامترین هنرمندان نسل اول مدرنیسم ایران است.
آقای هوشنگ پزشکنیا، نقاش تصویرهای تنهایی، فراموشی و پریشانی و طراحی جسور بود که با خطهای شکسته، سریع و زاویهدار با رنگ های تیره در دهه چهل توانست چند نمایشگاه موفق در پاریس و لندن برپا کند. در آثار پزشکنیا هویت ایرانی بیشتر به چشم میآید و مضمون آثارش تحت تاثیر مردم تهیدست است که با شیوه قدیمی صبورانه زندگی را تحمل میکنند.
زندگی و آثار
هوشنگ پزشکنیا در سال 1296 در تهران به دنیا آمد. خانوادهاش او را برای تحصیلات به مدرسه نظام فرستادند. در سال 1316 توانست مدرک تحصیلی خود را در رشته تاریخ و جغرافیا از دانشسرای عالی دریافت کند.
او در سال 1321 به استانبول رفت و در «هنرکده استانبول» ثبت نام کرد و زیر نظر پروفسور لئوپلدلوی تحصیلات خود را در رشته نقاشی آغاز کرد و رؤیای همیشگیاش را تحقق بخشید.
هوشنگ پزشکنیا در سال 1325 به ایران بازگشت و به استخدام شرکت نفت درآمد و همزمان با ابراهیم گلستان، نویسنده و فیلمساز، رابطه دوستانهای پیدا کرد. زندگینامه او به قلم ابراهیم گلستان از بهترین نمونههای تذکرهنویسی مدرن ایران محسوب میشود که در کتاب گفتهها به چاپ رسیده است.
پزشکنیا در سال 1335 اولین و تنها فیلم خود را با نام «استریپ» بر اساس داستان «لاله» صادق هدایت ساخت.
هوشنگ پزشکنیا از جمله نقاشانی است که نمایشگاه نقاشی خود را در سال 1337 در گالری آپادانا، اولین مرکز هنرهای تجسمی برگزار کرد. آپادانا پاتوق هنرمندانی چون حسین کاظمی، محمود جوادیپور، احمد اسفندیاری، مهدی ویشکایی و دیگر هنرمندان جوانی بود که سعی داشتند هنر نو را آمیخته با هویت ایرانی به مردم معرفی کنند.
او در دهه چهل چندین نمایشگاه موفق در پاریس و لندن برپا کرد.
سالهای پایانی عمر او در پریشانی سپری شد و در نهایت در سال 1351 در خیابان دروس شمیران چشم از جهان فروبست و در بهشت زهرای تهران قطعه7، ردیف 30، شماره 5 به خاک سپرده شد.
پزشکنیا در گفتار دیگران
جلال آلاحمد در ستایش از او نوشت:
«هنر جدید در این آب و خاک راه خودش را بالاخره در میان کار پزشکنیاها گیر خواهد آورد.»
جواد مجابی درباره هوشنگ پزشکنیا گفته است: «او معتقد بود که هویت ایرانی بیشتر در جاهایی دیده میشود که تمدن شهری هنوز آن را از بین نبرده است؛ بنابراین بیشتر در جنوب کشور با تاثیرپذیری از کارگران و مردم بومی و کشاورزان کار کرد. البته در آن دوره چند هنرمند دیگر مانند جلیل ضیاپور و منوچهر شیبانی هم بودند که سعی کردند به ایلات و عشایر و روستاها و بخشی از زندگی که رو به فراموشی و در معرض هجوم تمدن صنعتی بود بپردازند و آنها حفظ کنند.» مجابی همچنین گفته: «متأسفانه پزشکنیا آدم کامیابی نبود؛ چون در جنوب زندگی میکرد از بسیاری از امکاناتی که در پایتخت وجود داشت بیبهره بود برای همین خیلی شهرتی پیدا نکرد و آثارش مورد توجه قرار نگرفت. درهمان سالها به پاریس رفت و نمایشگاهی در آنجا برپا کرد که بیشتر آن آثار هم نابود شد. بعد هم دچار یک پریشانی ذهنی شد و نتوانست کارهایش را به کمال برساند اما با این حال بدون شک او از جمله نامدارانی است که به نقاشی ایران اعتبار بخشیده است.»
نجف دریابندری هم درباره او گفته است: «هوشنگ پزشک نیا یکی از سه چهار هنرمندی بود که در سالهای بعد از شهریور 1320 تصویر نقاشی جدید را به ایران وارد کردند. آن مقدار شناخت و آگاهی که امروز در فضای هنری ما وجود دارد ناچار تا حدی مرهون کوشش آنهاست، اما پزشکنیا پیش از مرگش در سال 1351، سالها بود که در انزوا زندگی میکرد. نه نمایشگاهی برپا میکرد، نه سفارش میگرفت، نه حتی حاضر به فروش کارهایش میشد. به این ترتیب نسل جوانتر هنرمندان و هنردوستان یا اصلا از وجود این نقاش بیخبر ماندند یا رفتهرفته او را فراموش کردند.»
زندگینامه هوشنگ پزشکنیا به همراه آلبومی از آثارش در کتاب به باغ همسفران از طرف نشر نظر به قلم رویین پاکباز و یعقوب امدادیان منتشر شده است.
آبان 1391 مجله تندیس بزرگداشتی برای او در گالری برگ سازمان زیباسازی شهر تهران برگزار کرد.
ذر اردیبهشت 1395 کتاب «سایه پدربزرگم» که شرح حالی از زندگی هوشنگ پزشکنیا است که در گالری شیرین رونمایی شد. این کتاب به کوشش سحر خلخالیان، نقاش و نوه این هنرمند و به همراه مقدمههایی از ابراهیم گلستان، نجف دریابندری و علی بختیاری منتشر شده است. در این کتاب کارهای ابتدایی هوشنگ پزشکنیا، تصویرگریها و کارهای گرافیکی، نقاشیهای جنوب و آثار کمتر دیده شده او چاپ شده است.
نشست نقد و بررسی آثار او، جمعه هفدهم اردیبهشت ماه 1395 با حضور جواد مجابی، شهروز مهاجر و خانوادهاش برگزار شد.
• رویدادهای جاری:
📅 درحال حاضر رویدادی موجود نمیباشد
• کد QR:
📲 جهت دسترسی سریع و اشتراکگذاری آسان، این کد را با تلفنهای هوشمند اسکن نمائید
قابل توجه: این صفحه بصورت بازنشر شده است. درصورت لزوم به تغییر یا حذف، لطفاً درخواست خود را طبق «قوانین و مقررات پلتفرم لیلیت»، از طریق بخش «تماس با ما» اعلام نمائید، تا در اسرع وقت توسط بخش تحریریه موردبررسی و اقدام مقتضی قرارگیرد.
