پنکه (نگهداری و عیب یابی)

1.پنکه‌ی شما روشن نمی‌شود

از رایج ترین ایرادات پنکه روشن نشدن آن است، در ساده ترین حالت در مورد پنکه‌های ایستاده ممکن است مشکل از پریز برق و در مورد پنکه‌های سقفی می‌تواند مربوط به سیم‌کشی برق خانه باشد. پس لازم است که حتماً از مشاوره‌ی یک متخصص تأسیسات برق منزل بهره‌مند شوید و از عدم مشکل در سیم‌کشی برق خانه و برق داشتن پریزها اطمینان حاصل کنید (می‌توانید با کمک یک ولت متر از رسیدن برق به موتور مطمئن شوید).

ممکن است علت روشن نشدن پنکه، سوختن موتور آن باشد. اگر موتور کاملاً سوخته باشد با باز کردن درپوش‌های موتور و مشاهده‌ی سیم پیچ‌ها می‌توانید سوخته بودنشان را تشخیص دهید.

2.موتور پنکه صدا می‌دهد اما روشن نمی‌شود

معمولا صدایی شبیه به صدای «هوم» را می‌شنوید، این مسئله می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد ازجمله: خرابی خازن راه‌انداز، خرابی بوش‌ها و یا حتی نیم سوز شدن موتور. معمولاً در مواردی که خرابی مربوط به بوش هاست با زدن کلید یک و دو پنکه روشن نمی‌شود اما به هنگام زدن کلید 3 پنکه به دلیل ولتاژ بالایی که دریافت می‌کند به کار می‌افتد.

3.پنکه شما سر و صدای زیادی ایجاد می‌کند

دلایل متعددی برای این مسئله وجود دارند. ممکن است پنکه شما از نوع ارزان قیمت و بی‌کیفیت باشد و در تولید آن از مواد با کیفیتی برای جلوگیری از سر و صدای موتور استفاده نشده باشد. در بعضی موارد برای رفع این‌گونه ایرادات پنکه، می‌توانید یک تعدیل‌کننده‌ی صوتی را به آن اضافه کنید. با این وجود، ممکن است مشکل از موتور یا سایر اجزای داخلی پنکه باشد. در مورد پنکه‌های سقفی اگر پس از روشن کردن پنکه متوجه صدای قیژ قیژ آن شدید بهتر است روغن کاری پنکه سقفی تان را نیز جهت ازبین بردن صدای آن تست کنید.

4.لرزش پنکه سقفی به هنگام کار زیاد است

دلیل اصلی لرزش پنکه سقفی یا حتی رومیزی، بالانس نبودن پره‌های آن و یا انحراف شفت با پروانه است. شما قطعاً دوست ندارید وقتی به خانه می‌آیید پنکه سقفی خود را کف اتاق ببینید! لرزش زیاد از دیگر ایرادات پنکه‌ها خصوصاً پنکه‌های سقفی به شمار می‌رود و هرگز نباید آن را نادیده بگیرید. حتی اگر این لرزش‌ها خیلی شدید نباشند می‌توانند یکپارچگی و ثبات سیم کشی را در معرض خطر قرار دهند، در صورت مواجهه با چنین مشکلاتی از یک فرد متخصص در این زمینه کمک بگیرید.

5.پنکه بسیار داغ می‌شود

داغ ﺷﺪن ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﻮﺗﻮر، می‌تواند ﺑﻪ دلیل ﻧﯿﻢ ﺳﻮز ﺑﻮدن ﺳﯿﻢ ﭘﯿﭻ ﻫﺎ اتفاق بیفتد. البته خرابی خازن یا گشادی بوش‌ها هم می‌تواند موجب داغ شدن پنکه شود.

6.تایمر پنکه کار نمی‌کند

این مورد را بهتر است به متخصص بسپارید ولی اگر امکانات لازم را دارید با استفاده از یک اهم متر می‌توانید وضعیت تایمر پنکه را چک کنید. برای این کار باید سیم‌های رابط آن را جدا کنید و به اهم متر متصل کنید، در این حالت با حرکت دادن کلید سلکتوری اهم متر ارتباط سیم‌ها را با نمایش مقدار عددی آن مشاهده خواهید کرد و درصورت قرار دادن ولوم اهم متر روی خاموش، ارتباط نیز قطع می‌شود. در این حلت کلید تایمر دستگاه شما سالم است ولی اگر صفحه نمایش عددی را نشان نداد، نیاز است که کلید تایمر را تعویض کنید.

.

عیب یابی پنکه سقفی

* عیب 1: با روشن شدن پنکه سقفی ، فیوز برق منزل را قطع می‌کند.

علّت 1: مدار اشتباه بسته شده است.

رفع عیب: اگر مدار را به تازگی کامل نموده اید ، یکبار دیگر همه جزئیات را بررسی کنید و در صورت پی بردن به اشتباه ، سریع به رفع عیب بپردازید.

علّت 2: خازن معیوب شده.

رفع عیب: در صورت خرابی دی الکتریک (عایق بین صفحات خازن) ، خازن جریان بسیار زیادی را از شبکه خواهد کشید و دریافت این جریان اضافی که در واقع چیزی در حدود جریان اتصال کوتاه است (مبحث 2-6-1) منجر به تحریک فیوز و قطع برق منزل خواهد شد.

پیرو مطالب ارائه شده در مبحث 6-11-1 می‌توانید پس از تشخیص عیب در خازن نسبت به تعویض آن اقدام نمایید.

علّت 3: موتور کاملا سوخته است.

رفع عیب: در صورت اتصال سیم پیچهای موتور به یکدیگر ، جریان دریافتی موتور چیزی در حدود جریان اتصال کوتاه خواهد بود. البته لازم است ذکر شود که قبل از مشاهده عيب فوق ، موتور علایمی چون کاهش سرعت (حتی در حالت 1) ، داغ شدن و ایجاد صدای خشن در حال کار را از خود بروز می‌دهد و در صورت ادامه کار ، عیب 1 به وجود می‌آید. جهت رفع عیب لازم است موتور را به یک تعمیرکار مجرب بسپارید تا تجدید سیم پیچی شود.

* عیب 2: پنکه سقفی روشن نمی شود.

علّت 1: برق مدار قطع است و به موتور پنکه ولتاژ نمی رسد.

رفع عیب: با رعایت ایمنی کامل ، ولتاژ را در سیم‌های اصلی موتور (شکل 2-16) به توسط ولتمتر یا قسمت ولتاژ آومتر اندازه گرفته و اگر دستگاه ، ولتاژی را نشان نداد به جستجوی علّت قطع فاز یا نول باشید تا با رفع مشکل ، پنکه همانند گذشته به کار خود ادامه دهد.

علّت 2: کلید پنکه خراب شده است.

رفع عیب: همان طور که در شکل 2-16 دیده می‌شود ، فاز پس از کلید به موتور می‌رسد و اگر به عللی در انتقال فاز از کنتاکت ورودی کلید مشکلی به وجود آید ، به دلیل آنکه به موتور ولتاژ نمی رسد ، از حرکت خواهد ایستاد. پس از باز کردن درب کلید ، به جستجوی عیب و رفع آن بپردازید.

علّت 3: موتور کاملا سوخته است.

رفع عیب: در صورت سوختن کامل موتور ، اکثر پیچک‌ها قطع می‌شوند و در صورت رسیدن ولتاژ به موتور ، به هیچ وجه میدان مغناطیسی جهت حرکت روتور به وجود نخواهد آمد. جهت تجدید سیم پیچی پنکه سقفی می‌بایست به یک موتور پیچ مجرب مراجعه کنید.

* عيب 3: شماره‌های 1 و 2 کلید پنکه کار می‌کنند اما پنکه در سایر شماره‌های کلید متوقف است.

علّت و رفع عیب: در کلید پنکه از سیم پیچهای متفاوتی استفاده شده که همه آنها با یکدیگر به حالت سری قرار میگیرند. در صورت قطع هر یک از چهار سیم پیچ شکل 2-16 ، آن قسمت از مدار که در ارتباط با آنهاست دچار مشکل می‌شود.

به عنوان مثال اگر سیم پیچ R2 قطع شود ، حالتهای 3 ، 4 و 5 کلید عمل نخواهد کرد. صحت سیم پیچهای کلید را می‌توانید توسط آومتر دیجیتالی (سلکتور را بر روی W 200  قرار دهید) بررسی و اگر کلید به نظرتان معیوب آمد ، آن را تعویض نمایید.

* عیب 4: صدای کار دستگاه زیاد است.

علّت 1: مشکل از نوع مکانیکی است.

رفع عیب: اگر صدا ، از نوع سایش آهن است و یا صدای صوت خاصّی از موتور پنکه شنیده می‌شود و با خاموش شدن پنکه این صدا به تدریج کاهش می‌یابد ، به طور قطع مشکل مکانیکی و از ناحیه بلبرینگ هاست که باید آنها را با نوع مشابه تعویض کنید. بر روی پوسته خارجی بلبرینگ اعداد و حروفي نوشته می‌شود که در واقع مشخصات آن است و به هنگام خرید ذکر آنها الزامی است.

علّت 2: عيب از موتور است.

رفع عیب: اگر بلافاصله پس از قطع برق پنکه ، صدا نیز قطع شود ، عیب پنکه از نوع الکتریکی است. در واقع اتصال کلافهای موتور میدانهای مغناطیسی متعددی را در مقابل یکدیگر به وجود می‌آورد ، که درگیری میدانهای مذکور صدای مورد نظر را به وجود خواهد آورد و چون به محض قطع برق ، صدا متوقف می‌شود ، عیب از نوع الکتریکی بوده و موتور باید تجدید سیم پیچی شود.

* عیب 5: با حرکت کلید و در واقع رسیدن ولتاژ به موتور ، صدای هوم شنیده می‌شود اما پنکه حرکت نمی کند.

علّت 1: موتور در حالت گریپاژ است.

رفع عیب: گریپاژ به عدم توانایی حرکت دو شیئی متحرک بروی یکدیگر گفته می‌شود. در موتور پنکه فرسایش شدید بلبرینگ‌ها می‌تواند زمینه را برای بروز گریپاژ فراهم آورد. ابتدا سعی کنید با وارد آوردن نیرو ، پروانه‌ها را بچرخانید. اگر در مقابل خود مقاومتی را احساس کردید و یا اصلا پنکه حرکت نکرد ، حدس شما کاملا درست است و باید بلبرینگ را تعویض کنید.

علّت 2: خازن خراب شده است.

رفع عیب: در مبحث 2-12-1- الف به نقش خازن در استارت آسنکرون‌های خازنی اشاره شد. بدیهی است که معیوب بودن خازن ، مانع ایجاد گشتاور لازم شده و این مشکل بالاخص در زمان استارت و آغاز  کار پنکه نمود بیشتری خواهد داشت. البته می‌توان با یک تست ساده به قطعی بودن عیب در خازن پی برد. اگر پس از حرکت کلید و به محض شنیدن صدای هوم ، با وارد کردن نیروی کمکی (چرخاندن پره‌های پنکه) موتور به راه افتاد یکی از علل بروز عیب می‌تواند خرابی خازن باشد. جهت حصول اطمینان از خازن می‌توانید آن را مطابق مطالب مبحث 6-11-1 مورد آزمایش قرار دهید.

علّت 3: یکی از سیم پیچهای اصلی یا کمکی قطع شده است.

رفع عیب: اگر در بررسی خازن (علّت 2) ، عيب خاصی مشاهده نشد ، بدون شک یا سیم پیچ اصلی و یا کمکی از مدار جدا شده‌اند که باید اتصالات بررسی و در نهایت موتور تجدید سیم پیچی شود.

علّت 4: موتور نیم سوز است.

رفع عیب: بر اثر اتصال کلافهای سیم پیچی درون موتور با یکدیگر (اتصال حلقه) و با کلافهای مجاور (اتصال کلاف) ، میدان مغناطیسی مورد نیاز جهت چرخش پنکه تضعیف شده و عیب 5 بروز می‌کند. برای رفع عیب کافی است که موتور تجدید سیم پیچی شود.

* عیب 6: پنکه با قرار گرفتن کلید در حالت 1 کار می‌کند و در سایر شماره‌ها خاموش است.

رفع عیب: از آنجا که تمام پیچکهای داخل کلید با یکدیگر سری قرار گرفته‌اند یا پیچک R1 (شکل 2 – 16 ) قطع شده که علّت اصلی قطع جریان برق در سایر حالت‌های کلید است و یا تمامی پیچکها سوخته‌اند که در این حالت باید کلید پنکه تعویض شود.

* عیب 7: موتور پنکه سریع داغ می‌شود و به سرعت لازم نمی رسد.

علّت 1: بلبرینگها خراب شده اند.

رفع عیب: در صورت خرابی بلبرینگها ، علاوه بر آنکه پنکه سرعت لازم را نخواهد داشت از موتور صدای خشتی به گوش رسیده و اصطکاک زیاد داخل بلبرینگها ، موجب افزایش حرارت موتور می‌شود. در صورت سالم بودن سیم بندی پنکه ، تعویض بلبرینگها این عیب را به طور کامل برطرف می‌سازد.

علّت 2: موتور نیم سوز است.

رفع عیب: بروز اتصال حلقه و کلاف در سیم بندی موتور ، علاوه بر آنکه میدان اصلی را تضعیف می‌کند و پنکه سرعت لازم را نمی یابد ، موجب کاهش مقاومت سیم پیچها و در نتیجه عبور جریان اضافی از پنکه خواهد شد عبور جریان مذکور حرارت موتور را شدیداً افزایش داده و موجب سوختن سایر پیچکهای سالم می‌شود. موتور مورد نظر باید تجدید سیم پیچی شود.

.
منابع:

.https://ostadkar.pro
.https://vasetkala.com