تاجیکستان کشور کوچکی در آسیای مرکزی است اما در مساحت 141000 کیلومتر مربع، تعداد قابل توجهی میراث تاریخی و طبیعی وجود دارد.

فهرست میراث جهانی یونسکو شامل چندین مورد متعلق به تاجیکستان است که کوه‌های فان از جملهآن‌ها است. این سرزمین شگفت‌انگیز از دریاچه‌ها و قله‌های پوشیده از برف است که در مرز بین دو رشته عظیم پامیر-علی، رشته کوه زرافشان و رشته کوه هیسور (همچنین گیسار) در نزدیکی شهر باستانی معروف سمرقند قرار دارد.

این رشته کوه شامل ده‌ها پنج هزار و چهار هزار است. بلندترین نقطه قله چیمترگا (5489 متر) است. پله‌های غول پیکر از تپه‌های سنگی توسط یخچال‌های باستانی ایجاد شده اند. آنها دره ها، دره‌ها و گردنه‌های زیبا را احاطه کرده اند. در میان آن‌ها رودخانه‌ها و دریاچه‌های خروشان وجود دارد که با سایه‌های مختلف از سبز ملایم تا بنفش تیره می‌درخشند.

بزرگترین دریاچه واقع در رشته کوه‌های فان اسکندرکول با مساحت 3.4 کیلومتر مربع و عمق 72 متر است. این دریاچه نام خود را از اسکندر مقدونی گرفته است، زیرا نام او شبیه اسکندر در آسیای مرکزی است. طبق یک افسانه، فرمانده جنگ درحال هدایت نیروهای خود در سراسر کوه‌های فان بود و در یکی از توقف‌ها اسب او، بوسفالوس، غرق شد.

اسکندرکول در ارتفاع 2195 متری از سطح دریا قرار دارد و از هر طرف توسط کوه‌های برفی احاطه شده است که در سطح آرام دریاچه منعکس می‌شود. این سرچشمه رودخانه اسکندر دریا است که آبشاری به نام “نیاگارای فن ها” را تشکیل می‌دهد.

حدود 1450 دریاچه در قلمرو تاجیکستان وجود دارد. بزرگترین دریاچه این کشور کاراکول است. این منطقه در یک حوضه کوهستانی مسطح در ارتفاع 3914 متری در شمال کوه‌های پامیر قرار دارد. طول آن 33 کیلومتر، عرض آن 24 کیلومتر است و مساحت آن 380 کیلومتر مربع است. جزیره‌ای وجود دارد که دریاچه را به دو قسمت تقسیم می‌کند: قسمت شرقی با عمق 22 متر و کرانه‌های هموار و قسمت غربی با عمق 236 متر و ساحلی پرشتاب. این دریاچه توسط یک سری هفت هزار نفری احاطه شده است که قله لنین (آوی سینا) (7134 متر) برجسته‌ترین کوه در میان آن‌ها است. و با وجود اینکه این دریاچه با آب آبی روشن از یخچال‌های طبیعی اطراف تغذیه می‌شود، آب بسیار شور است.

در جنوب تاجیکستان، یک منطقه کوهستانی کوچک چیلدختارون به معنای “دره 40 دختر” وجود دارد. دو افسانه در توضیح این نام وجود دارد. اعتقاد بر این است که مهاجمان به این سرزمین‌ها آمده‌اند تا دختران را صیغه خود کنند. دختران خدا را به دعا خطاب کردند و او آن‌ها را به سنگ تبدیل کرد. داستان دیگری وجود دارد که از صخره‌هایی می‌گوید که پس از درگیری شدید با نیروهای چنگیز خان ظاهر شدند. 40 اسب سوار جوان درحالی‌که از سرزمین مادری خود محافظت می‌کردند، راه مهاجمان را بستند. آنها یکی یکی مردند، سپس سنگ‌های عظیمی در این سایت رشد کردند و جلوی دشمنان را گرفتند.

چیلدختارون به خاطر مناظر زیبایش نیز معروف است. تعداد زیادی سنگ نگاره با طیف گسترده‌ای از نقاشی‌ها در اینجا حفظ شده است: آن‌ها صحنه‌های زیادی را بین زندگی روزمره و قسمت‌های شکار نشان می‌دهند.

جنوب شرق کشور دارای یک اثر تاریخی بزرگ دیگر است، قلعه-شهرک کارون که به طور گسترده‌ای با ماچو پیچو معروف مقایسه می‌شود. این محله در منطقه تاریخی دروازه در مسیر جاده باستانی کاروانی منتهی به خوروغ واقع شده و مساحت آن حدود 100 هکتار است.

کارون در سال 2012 توسط باستان شناس یوسفشو یوکوبوف کشف شد و کاوش هنوز ادامه دارد. دانشمندان بقایای زمین‌های بازی، آمفی تئاتر، رصدخانه، آسیاب بادی، معابد و پناهگاه ها، قبرستان ها، ساختمان‌های مسکونی، برج‌ها و لوله کشی را پیدا کرده اند. این مجموعه احتمالاً یک کاخ سلطنتی بوده است. این سکونتگاه در قرن پانزدهم متروک شد، به احتمال زیاد به دلیل تخلیه منابع آب.

کارون فارسی به معنای “دراز کشیدن در یک ارتفاع” است، زیرا این قلعه در ارتفاع 2000 متری از سطح دریا تولید شده است. درست در زیر، رودخانه پنج، یکی از رودهای اصلی تاجیکستان، از شاخه‌های آمودریا وجود دارد.

نگاهی از بالا به این سرزمین‌های باشکوه پر از افسانه بیندازید!

عکس های  مکس ناسکین