در هر موقعیت و شرایطی، اعم از عکاسی از گروهی روی سن، کودکی در زمین فوتبال یا حیوانی در طبیعت، نمیتوانید انتظار داشته باشید تنظیمات موردنظر شما در عکاسی به درستی اجرا شوند. به همین دلیل است که دوربینها از قابلیتهای زوم دیجیتال و اپتیکال برخوردار هستند. اما این دو قابلیت دو فناوری متفاوت هستند؛ بنابراین دانستن عملکرد آنها و زمان مناسب استفاده از آنها اهمیت ویژهای دارد.
در گذشته زوم دیجیتال و اپتیکال تفاوتهای زیادی داشتند. اما امروزه فناوری در زمینهٔ زوم دیجیتال گامهای بزرگی به جلو برداشته است به طوری که با ترکیب زوم دیجیتال و اپتیکال میتوان به کیفیت و تصویر دلخواه رسید.
زوم اپتیکال از لنزها برای بزرگنمایی یک تصویر با نمای دور استفاده میکند. میتوانید دوربینهایی با قیمت کمتر از 150 دلار با ضریب زوم 10x پیدا کنید. حتی زومهای 30X و 60X در حال رواج هستند و به مقدار زیادی مورد استفاده قرار میگیرند.
با این حال، اگر توضیحات محصول مربوط به این دوربینها را مطالعه کنید، اغلب اوقات یک عدد زوم دوم و بزرگتر را هم مشاهده میکنید. این عدد، زوم دیجیتال است: پردازندهٔ دوربین مرکز عکس را کراپ میکند.
البته زوم اپتیکال بهتر است؛ زیرا برای پر کردن کامل سنسور تصویر به بزرگنمایی تصویر میپردازد. فرض کنید سنسور تصویر، ده مگاپیکسل است. زوم دیجیتال برای بزرگنمایی، بخش مرکزی تصویری را که لنز روی سنسور انداخته است دریافت میکند، برای مثال از یک تصویر ده مگاپیکسلی، 6 مگاپیکسل را میگیرد. پردازنده دوربین برای برابری تعداد پیکسلهای تصویری که از زوم دیجیتال به دست آمده، پیکسلهایی را تولید کرده و سایز تصویر را افزایش میدهد، هرچند در این فرایند جزئیات نمایش داده شده به همراه کیفیت تصویر کاهش پیدا میکند.
استیو هینیر، مدیر ارشد فنی نیکون ( Nikon ) میگوید «زمانی زوم دیجیتال عملکرد بسیار بدی داشت و به غیر از برش سادهٔ تصویر، حرف زیادی برای گفتن نداشت.»
اما امروزه با وجود تعداد پیکسلهای بالا، پردازندههای قدرتمند تصویر و الگوریتمهای هوشمندتر، زوم اپتیکال و زوم دیجیتال را تا ضریب 2X افزایش میدهند و نتایج آن به خوبی زوم اپتیکال میشود. این ویژگی برای تلفنهای هوشمند که فاقد لنز زوم هستند، مفید است.
زوم دیجیتال مانند گذشته نیست
وقتی شنیدیم زوم دیجیتال تا چه اندازه پیشرفت کرده، ابتدا کمی شک کردیم. اما بعد از تست دو دوربین کامپکت نیکون ( Nikon Campact Camera ) و یک دوربین سونی ( Sony Camera )، قانع شدیم. زوم دیجیتال آیفون 7 به این اندازه تأثیرگذار نبود اما هنوز هم برای عکسها قابل و کلوزآپهای ویدئویی بسیار مناسب است. ( تمام تصاویر به فرمت JPEG ثبت شدند که متداولترین فرمت کاربردی است. )
کار را با دو دوربین 20 مگاپیکسلی نیکون ( Nikon ) شروع کردیم. Coolpix A900 با قیمت 400 دلار و یک لنز زوم 35x که فاصلهٔ کانونی هم ارز آن در یک دوربین DSLR کامل، همارز با 840 میلیمتر است. Coolpix B700 با قیمت 450 دلار که دارای زوم اپتیکال 60x و همارز با 1140 میلیمتر است. با این کار توانستیم تصاویر و ویدئوهای سوژههای یکسان را صرفاً با استفاده از زوم اپتیکال برای B700 و زوم اپتیکال به علاوهٔ دیجیتال برای A900 مقایسه کنیم. برای سوژههایی در فاصلهٔ چندصد متر، مانند سیمکشی پیچیده بالای یک دکل مخابراتی، هیچ تفاوتی بین زوم دیجیتال و اپتیکال وجود نداشت، حتی با بزرگنمایی صددرصد تصاویر روی صفحهٔ نمایش 2560×1600 رتینای مک بوک پرو، این تفاوت دیده نشد.
عکس B700 که با فاصلهٔ کانونی 1440 میلیمتر ثبت شده است، به اندازهٔ کافی برای نمایش تزئینات باروکی و موزاییکهای رنگی که گنبد زنگولهای برج را پوشاندهاند، شارپ است. افزایش زوم اپتیکال کوتاهتر A900 با بزرگنمایی دیجیتالی 1.8، جزئیات را اندکی محو کرد اما برای این فاصلهٔ دور زیاد هم بد نبود.
ویدئو
استفاده از زوم دیجیتال برای اغلب کارهای ویدئویی مناسب است. با ضبط ویدئوهای 1080p HD از برگریزان یک درخت در فاصلهٔ 400 فوتی؛ جدای از تغییرات ضبط رنگ و صدای هر دوربین، هیچ تفاوت دیگری درکیفیت زوم دیجیتال و اپتیکال ترکیبی ویدئو در دوربینهای A900 و زوم ویدئویی اپتیکال B700 وجود ندارد. این نتیجه عجیب نیست. هر دو دوربین سنسور 20 مگاپیکسلی دارند، اما ویدئوی 1080p تنها 2 مگاپیکسل است ( ویدئوی 4K/ UHD تقریبا 8 مگاپیکسل است ). پس حتی با استفاده از بخش مرکزی سنسور، دوربین برای تولید ویدئو پیکسلهای بیشتری را در اختیار دارد – پس بخش زیادی از آنها را حذف میکند. دوربینها فریمهای ویدئویی را کمتر شارپ میکنند و حرکت، حالتی بلوری و محو را ایجاد میکند پس کاهش اتلاف کیفیت زوم دیجیتال تا اندازهای دشوار است.
جایگزین کراپ
روشی دیگر برای زوم دیجیتال در یک عکس وجود دارد؛ عکس گرفتن با زوم اپتیکال و سپس کراپ کردن به سمت مرکز عکس. هر نرمافزار ویرایش تصویر میتواند مثل برنامههای دوربین تلفنهای هوشمند این کار را انجام دهد، این نرمافزار معمولا در دوربینهای کامپکت یا فشرده نصب میشود. اینجا است که تفاوت کم ولی مهم است. هر دو فرآیند با کراپ به سمت مرکز عکس شروع میشوند اما در زوم دیجیتال، با اضافه کردن پیکسلهای سازنده برای ثابت نگهداشتن تعداد مگاپیکسلها با یک تصویر فول سنسور، یک مرحلهٔ دیگر هم اضافه میشود.
کراپ، چند سال پیش و زمانی که سنسور دوربینها 5 یا 6 مگاپیکسل بود، اهمیت داشت. اما با سنسورهای کنونی 12 تا 20 مگاپیکسلی ( و بالاتر )، تنها بخش کوچکی از عکس کافی است. این مثال را درنظر بگیرید: یک تلویزیون بزرگ 4K تنها 8 مگاپیکسل وضوح دارد. تصاویر روی اسنپچت، فیسبوک یا اینستاگرام کوچکتر هستند. حتی با برش دادن زیاد عکس بدون نیاز به پردازشگر تصویر دوربین و پرکنندههای بیشتر، به اندازهٔ کافی پیکسل خواهید داشت. برش دادن با جزئیات بالا در عکاسی RAW بهترین روش کراپ است.
اما دوربینهای فشرده باری دیگر در تصاویر JPEG ما را شگفتزده میکنند. در تصاویری که از یک دکل تلفنی و از فاصلهٔ تقریبی 15 متری ثبت شدهاند، به زحمت میتوان بین دو عکس ثبت شده با Nikon A900 تفاوتی پیدا کرد؛ یکی از عکسها در آخرین حد زوم اپتیکال ( فاصلهٔ کانونی 840 میلیمتری ) برای تطبیق برش یافته و دیگری با استفاده از زوم اپتیکال به علاوهٔ زوم دیجیتال در فاصلهٔ کانونی 1512 میلیمتری ثبت شده است ( بزرگنمایی دیجیتال 1.8 برابر ).
الگوی یکسانی برای دوربین 20 مگاپیکسلی Sony Cyber shot RX100 III وجود دارد؛ تصاویر زیر از فاصلهٔ 1.5 متری و با استفاده از زوم اپتیکال حداکثر سونی ( فاصلهٔ کانونی 70 میلیمتر ) ثبت شده است و برای تطبیق عکسی با زوم اپتیکال و دیجیتال 105 میلیمتری ( بزرگنمایی 1.5 برابر ) در کنار آن قرار گرفته است. سونی در مورد توصیف عملکرد فناوری ClearImage Zoom خود زیرکانه عمل میکند و به نظر میرسد که بر پایگاهدادهٔ داخلی اشیای مشترک تأکید میکند تا به صورت هوشمند جزئیات از دست رفته در فرآیند زوم دیجیتال را بازگرداند؛ و واقعا هم نتیجه رضایتبخش است.
محدودیتهای تلفن هوشمند
با وجود پیشرفت محسوس الگوریتمهای زوم دیجیتال، اما این موضوع هنوز در دنیای گوشیهای هوشمند خود را به خوبی نشان نداده است. با استفاده از همان روش پیشین عکاسی کلوزآپ با زوم دیجیتال ( فاصلهٔ کانونی 28 میلیمتر ) و در فاصلهٔ کمی دورتر ( 48 میلیمتر )، شاهد محو شدن جزئیات در تصاویر با زوم دیجیتال بودیم. البته این مساله دلایل مختلفی دارد.
تعداد پیکسلهای آیفون 7 ( گوشی مورد استفاده جهت بررسی عملکرد زوم دیجیتال ) کمتر است – 12 در مقابل 20 مگاپیکسل برای دوربینهای خانگی و بزرگتر. و الگوریتمهای زوم آن حداقل با استفاده از اپلیکیشن Apple Photos زیاد هم پیچیده و موثر نیستند. اما خوشبختانه، زوم دیجیتال ویدئو در آیفون به خوبی دوربینهای نیکون است.
گزینهٔ بهتر میتواند خرید گوشی هوشمندی مثل آیفون 7 پلاس باشد. این گوشی مجهز به دو دوربین است، یکی با لنز 28 میلیمتری و دیگری با لنز 56 میلیمتری که در نهایت بزرگنمایی دو برابر را به ارمغان میآورد.
وسواسیها در مقابل واقعگراها
به بیان واضحتر، زوم اپتیکال قطعا عملکرد بهتری نسبت به زوم دیجیتال دارد. در یک دنیای بینقص میتوانید از لنزهای اپتیکال درجه یک استفاده کنید. در دنیای واقعی، وقتی لنز زوم دوربین شما نتواند فواصل دور را ثبت کند – و نخواهید زمان زیادی را صرف ویرایش عکسها کنید – زوم دیجیتال گزینهای مناسب و ثابت برای موقعیتهای مختلف است.
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕