اژه اسکواش به معنای فشردن است و صدای برخورد توپ به دیوار، صدایی را تداعی میکند که شبیه اسکواش است. از این رو نام این رشته ورزشی را اسکواش گذاشتهاند و معادل نام ایرانی آن کوبان است.
اسکواش از قدیمی ترین نوع خانواده ورزشهای راکتی محسوب میشود. این ورزش کلیه اجزای آمادگی جسمانی را از قبیل سرعت، قدرت، استقامت، انعطاف پذیری، چابکی و توان دارا بوده و در بهبود استقامت قلبی – عروقی و عضلانی نقش مهمی را ایفا میکند.
زمین اسکواش
به زمین بازی اسکواش، کورت (court) گفته میشود و در دو نوع انفرادی (2 نفره) و دوبل (4 نفره) بازی میشود. هر کورت شامل 4 دیوار است که ورزشکاران میتوانند در داخل اتاقکی شیشه ای باشند و هر 4 دیوار جزو محدوده زمین بازی است. اسکواش به وسیله دو نفر به صورت انفرادی یا به صورت چهار نفره (دوبل) در زمین یا کورت که دارای 4 دیوار است انجام میشود.
ابعاد زمین اسکواش یک نفره دارای 9.75 متر طول، 6.4 متر عرض و 4.57 متر ارتفاع است. بر روی دیوار جلویی سه خط به نام خط سرویس و دو خط اوت که پایینی به نام تین (TIN) و خط دیگر در قسمت بالایی است. ارتفاع خط سرویس از کف کورت 1.78 متر تا 1.83 متر است و ارتفاع خط تین از زمین 430 میلی متر است. ارتفاع دیوار یا در شیشه ای عقب کورت 2.13 متر است.
کف زمین
معمولا از جنس کفپوش پارکت چوب غیرلغزنده و دارای خط کشی هایی است به همراه دو مکان سرویس در چپ و راست زمین. این خطها در قست عقب زمین متصل به دیوار عقبی است.
راکت اسکواش
بعد از سال 1980 راکتها از مواد مرکب مانند فلز، گرافیت و تیتانیوم ساخته میشوند و موجب شده راکت در دست راحت تر و سبک تر باشد. راکتهای مدرن دارای طول 68.6 سانتیمتر، عرض 21.5 سانتیمتر هستند و طول فریم (قاب) آنها 39 سانتیمتر است. وزن نجاز راکت حداکثر باید 255 گرم باشد و به طور معمول میان 110 تا 200 گرم است.
توپ اسکواش
توپ اسکواش از دو تکه لاستیک است که به صورت دو نیم کره به هم چسبیده و داخل آن توخالی است. رنگ توپ سیاه است اما برای رقابت در کورتهای شیشه ای از توپ سفید استفاده میشود. توپهای اسکواش با خالهای رنگی سطح آنها را مشخص میکند.
* توپ دارای خال آبی که دارای حرکت جهشی و بسیار تند است و بازیکن حرکاتش کند است. (برای آموزش به کار میرود.)
* توپ دارای خال قرمز که حرکتش از خال آبی کندتر است ولی حرکات بازیکن تندتر است. (برای اصلاح تکنیک به کار میرود.)
* توپ دارای خال سفید حرکت و جهش آن کندتر از دوتای بالایی است، در نتیجه حرکات بازیکن تندتر است.
* توپ دارای خال زرد توپی است که احتیاج به ضربههای قوی و حرکات تندتری دارد.
* توپ دارای دو خال زرد کندتر بوده و برای ورزشکاران حرفه ای و در مسابقات رسمی کاربرد دارد.
* وزن توپها نیز میان 23.3 تا 25.5 گرم و قطر آنها 39.5 تا 41.5 میلیمتر است.
* توپهای آبی رنگ بدون خال هم توپهای تمرینی بوده که دارای جهش بلندتری هستند.
زمان بازی و قوانین بازی اسکواش
اسکواش 2 گیم یا 3 گیم از 5 گیم است. قبل از بازی هر دو بازیکن 5 دقیقه وقت برای گرم کردن دارند. بازیکنان با زدن سرویس، بازی را آغاز میکنند و با چرخش راکت و علامت روی دسته آن زننده سرویس مشخص میشود. «مربع» (باکس) چپ یا راست در موقع زدن نخستین سرویس در اختیار زننده سرویس است.
اگر نخستین امتیاز را گرفت به طور اجباری جای سرویس عوض میشود و به صورت رالی بازیکنی که زودتر به 11 امتیاز برسد آن گیم را برده است. در حقیقت بازیکن توپ را با راکت میزند و توپ باید پیش از برخورد با زمین با دیوار روبرو برخورد کند و هنگام برگشت از دیوار رقیب دوباره ضربه میزند. این رشته زمانی با اختراع کورت شیشه ای به لحاظ پوشش تصویری تلویزیونی طرفداران بسیار زیادی در سراسر جهان پیدا کرد. چهار دیوار این کورت به گونه ای است که از بیرون داخل آن به طور کامل پیداست ولی بازیکنی که داخل آن قرار دارد، تماشاگران را به صورت مات میبیند.
انواع بازی اسکواش
1- اسکواش تک دیواره یا اسکواش پارکی
2- اسکواش تک دیواره داخل سالن
3- مینی اسکواش
4- اسکواش ساحلی
5- دیواره متحرک اسکواش
6- کورت بادی اسکواش
7- اسکواش کورت با یک طرف شیشه
8- اسکواش شیشه ای تمرینی
9- اسکواش مدارس
10- اسکواش شیشه ای تمام استاندارد
ویژگی رشته
به دلیل ویژگیهای اختصاصی و منحصر به فرد، این رشته در سطح کشورهای پیشرفته و برخی کشورهای جهان سوم در حال گسترش است. از ویژگیهای خاصی که باعث میشود روز به روز بر تعداد علاقمندان و توسعه کمی و کیفی این رشته افزوده شود، میتوان به این موارد اشاره کرد:
* رشته ورزشی اسکواش ظرفیتهای بسیار بالایی در بهبود شاخصهای سلامت دارد. با توجه به این که شاخصهای سلامت در تربیت بدنی و به طور مشخص در آمادگی جسمانی از ترکیب بدنی، استقامت قلبی و ریوی، استقامت عضلانی، قدرت عضلانی، انعطاف پذیری، چابکی و توان خلاصه میشود، رشتههای ورزشی معدود و محدودی هستند که توانایی بهبود مجموعه این شاخصها را دارند که اسکواش یکی از آنهاست.
* بسیاری از افراد با اهداف تفریحی و لذت بردن از اوقات فراغت به فعالیتهای جسمانی و ورزش میپردازند. اسکواش به دلیل دارا بودن ویژگیهای سرعت، دقت، فکر و امکان رقابت هیجان برانگیز و در عین حال امکان یادگیری سریع آن، به قدری دارای جاذبههای تفریحی است که اکثر کسانی که این بازی را حداقل برای یک بار تجربه کرده اند، آن را در اولویتهای تفریحی خود قرار میدهند.
* زمینه تجربه قهرمانی و حتی حرفه ای شدن در این رشته بسیار بالاست. با ظهور سازمانهای حرفه ای در سطوح جهانی و بین المللی این رشته، بازیکنان حرفه ای زیادی شکل گرفته اند. سازمانهای حرفه ای PSA و WSA که اولی با عنوان اتحادیه بین المللی زنان اسکواش باز حرفه ای، با برگزاری مسابقات متنوع و متعدد در سطح دنیا رتبه بازیکنان در سطح جهان را تعیین میکنند. مسابقات این سازمانها بر اساس جوایز نقدی و خدماتی برای برگزارکنندگان، داوران و بازیکنان است که با افزایش کمیت و کیفیت این جوایز و خدمات که منجر به شرکت بازیکنان تراز اول تری میشود، ضرایب اثرگذاری در تعیین رتبههای جهانی بازیکنان نیز تعیین میشود. با این توضیح گردش مالی بسیار بالا در این سازمانها امکان حرفه ای شدن در مسابقات مختلف این رشته را فراهم کرده است. در حال حاضر مربیان و بازیکنان کشورهایی مثل پاکستان و مصر درآمدهای بسیار خوبی از این راه کسب میکنند.
* بازی اسکواش پتانسیل بسیار بالایی در بهبود شاخصهای آمادگی جسمانی در ارتباط با مهارت دارد. این مهم باعث شده تا در بسیاری از کشورهای پیشرفته، اسکواش به عنوان رشته ای مکمل در کنار سایر رشتههای ورزشی مورد استفاده قرار گیرد.
* هزینههای ساخت و نگهداری سالنهای اسکواش در مقایسه با بسیاری از رشتههای ورزشی پایین تر و مقرون به صرفه تر است و این در حالی است که نسبت بهره وری آن در تامین اهداف متنوع ورزش بسیار بالاتر است. نیاز به حداقل فضای ممکن (در حدود 62 متر مربع و کمتر در سالن کوچک آن) و از سوی دیگر هزینههای منطقی برای ساخت و مهمتر از آن نگهداریهای بعدی و وجود ویژگیها و جاذبههای متعدد و متنوع، انگیزههای توسعه اماکن و طرفداران این رشته به ویژه در کشورهای پیشرفته را افزایش داده است.
* مراکز تفریحی دولتی و خصوصی در کشورهای پیشرفته، گرایش محسوسی به توسعه اماکن اسکواش پیدا کردهاند زیرا علاوه بر جلب و جذب خانواده ها، در ایجاد پاتوقهای سالم خانوادگی و دوستانه در حداقل فضا بسیار مناسب هستند؛ در عین حال با نصب کورتهای شیشه ای در مراکز گردشگری فرصت مناسبی را جهت توسعه توریسم ورزشی فراهم کرده اند.
* طرحهای ساده شده بسیاری از این بازی هر روز از سوی فدراسیون ها، شرکتها و افراد مختلف زمینه گسترش هر چه بیشتر این رشته با جاذبههای بیشتر و امکانات کمتر را فراهم میکنند. طرحهای مینی اسکواش، اسکواش ساحلی، اسکواش کودکان و اسکواش باز (اسکواش مدارس)، امروزه شرایط اجرای بازی اسکواش در اکثر فضاها را فراهم کرده اند.
* رشته اسکواش از لحاظ فرهنگی نیز شرایط بسیار خاصی دارد. این ورزش از معدود رشته هایی است که رقابت کنندگان در کنار یکدیگر بازی میکنند و نه در مقابل هم. این ویژگی در کنار دیگر ویژگی ها، شرایط جذب بسیاری از چهرههای سرشناس اقتصادی، سیاسی، فرهنگی ملی و بین المللی در کشورهای مختلف را به این رشته فراهم کرده است. در کنار این مسئله آدابی چون احترام به حریف، جنبههای تربیتی مناسبی را برای این رشته فراهم نمونه که به دلیل ویژگی هایی که در نوع مهارت بازیکنان وجود دارد، به آن شطرنج ایستاده هم اطلاق میشود.
فواید ورزش اسکواش
تحقیقات بسیاری نشان داده است افرادی که روی قاعده منظم اسکواش بازی میکنند، حافظه و قدرت تمرکز بهتری دارند. ورزش هایی مانند اسکواش قسمتهای جلویی و قشر بالایی مغز که به تمرکز مربوط میشود را تحریک میکنند. افرادی که به طور مداوم اسکواش بازی میکنند انرژی و قدرت بدنی و تحمل بیشتری خواهند داشت که این امر در مدت کمی بعد از آغاز تمرینات، کاملا محسوس خواهد بود.
اسکواش سبب میشود استرس و اضطراب در ورزشکار به پایین ترین حد خود برسد و در این حالت بدن فرد بعد از یک یا دو ساعت پس از اتمام تمرینات، اندورفین بیشتری تولید خواهد کرد که این امر اعصاب را تسکین داده و آسودگی خیال را افزایش میدهد. در ورزش اسکواش علاوه بر اینکه افراد کالری زیادی میسوزانند، مفصل ها، استخوانها و ماهیچههای سالم تری نیز خواهند داشت.
اسکواش میتواند ورزشی کمکی برای سایر رشتههای ورزشی باشد و ورزشکاران دیگر رشتهها میتوانند از آن به عنوان یک مکمل تفریحی و در عین حال تقویت کننده شاخص هایی مثل سرعت، چابکی، تعادل، هماهنگی و … که در بسیاری از رشتهها حائز اهمیت هستند، استفاده کنند. برگزاری مسابقات اسکواش در کنار بناهای تاریخی، فضاهای رو به دریا و … جاذبههای این رشته را افزایش داده است.
فواید و مضرات ورزش اسکواش
اسکواش ورزشی است که نیاز به آمادگی جسمانی بالا دارد. کم و زیاد شدن سرعت و شتابهای پی در پی ممکن است باعث مشکلات قلبی شود. به همین دلیل مراقبت هایی برای جلوگیری از خطرات احتمالی لازم است. اسکواش باعث انعطاف پذیری بیشتر و سرعت و عکس العمل بالاتر میشود. این ورزش استقامت بدن را به هنگام فعالیت شدید بیشتر میکند و سبب شتاب بیشتر و بهبود سریع تر میشود. اسکواش باعث تحریک ماهیچههای قلب و بالا رفتن استقامت بدن میشود.
نکات مورد توجه در ورزش اسکواش
شدت تغییرات فیزیکی و شتاب پی در پی ممکن است به قلب و عروق فشار بیاورد؛ بنابراین از سن 40 سالگی به بالا باید ورزشکاران تستهای ورزشی بدهند تا از نبود خطر مطمئن شوند. افرادی که از فضای بسته واهمه دارند ممکن است در زمین اسکواش احساس ناراحتی کنند، بنابراین بهتر است این ورزش را انجام ندهند.
آسیب شناسی اسکواش
این ورزش ممکن است باعث درد در نواحی شانهها و آرنجها شود و مشکلاتی برای ناحیه پشت و کمر ایجاد کند. همچنین احتمال پیچ خوردگی زانو