هر یک از فصل‌های چهار گانه سال، مانند بدن انسان‌ها مزاج مشخصی دارند. بنابراین مدنظر قرار دادن مزاج فصول و دخالت دادن فصل و موقعیت جغرافیایی، در تغذیه مناسب آن فصل و پیشگیری از بیماری‌ها بسیار اهمیت دارد، زیرا تغییر مزاج فصل‌ها در تغییر مزاج انسان مؤثر است. بنابراین ما در این پست از مجله اینترنتی طبایع قصد داریم شما را با مزاج فصل‌ها و برخی از تدابیر آن آشنا نماییم
.
مزاج فصل‌ها و برخی از تدابیر آن‌ها
فصل بهار
- فصل بهار از نظر گرمی و سردی، تری و خشکی در اعتدال است، اما تا حدودی میل به حرارت ملایم و رطوبت دارد.؛ از این رو برخی معتقدند که مزاج بهار گرم و تر است.
- هنگامی که بهار به مزاج اصلی خود باشد، برترین فصل‌ها است؛ زیرا مناسب مزاج خون و روح است.
- این فصل، به جهت آنکه خون را به اعتدال به سوی پوست جذب می‌کند. قرمز کننده رنگ رخسار است؛ اما همانند هوای تابستان تحلیل برنده نیست.
- بهار امراض مزمن را به هیجان وا می‌دارد. به این بیان که خلط‌های راکد را جاری می‌کند و چیزی جز حجامت یا فصد (خون‌گیری) و دفع مواد زائد و کم کردن طعام و زیاد نوشیدن مایعات و شربت‌های خنک، موجب خلاصی از امراض این فصل نیست.
- طب سنتی، برای لذت بردن از طراوت بهاری و جلوگیری از سستی و افزایش غلظت خون پیش رفتن به سمت یک رژیم غذایی سبک را در این فصل توصیه می‌کند.
.
فصل تابستان
- طبیعت این فصل، گرم و خشک است. به خاطر طبیعتش، تحلیل برنده خلط‌ها و ضعیف کننده قوا و افعال طبیعی (به سبب افراط تحلیل) است، از این رو تفکر در خصوص فصل تابستان را باید از فصل بهار شروع نمود.
- دم و بلغم را کاهش داده و صفرا را زیاد می‌کند و لذا افراد صفراوی باید بیشتر غذای سرد و تر استفاده نمایند.
- فصل تابستان، موافق مزاج پیران، بلغمی مزاجان و مرطوبان است؛ زیرا هوای تابستان، رطوبت را کاهش می‌دهد و سردی را تعدیل می‌نماید.
- در تابستان چون حرارت میل به ظاهر دارد (به مناسبت حرارت ظاهری خورشید)، باطن سرد است و به همین دلیل هضم ضعیف می‌باشد و لذا سزاوار است که غذا در آن برعکس فصل زمستان، معتدل، نرم و سبک باشد.
- در فصل تابستان باید کمتر غذا خورد. فعالیت را کمتر نمود. استراحت بیشتری داشت.
- در این فصل، علایم گرمی و خشکی در افراد با مزاج گرم و خشک (صفراوی) که در دوره جوانی هم به سر می‌برند، تشدید می‌شود.
- اگر کسی تهوع دارد، باید آن را انجام دهد و مسهل قوی نباید خورد.
- در این فصل شربت‌های خنک و غذاهای ترش بیشتر باید خورده شود.
- مصرف آب‌میوه‌ها، شربت بنفشه، شربت گل و خیار چنبر باید مناسب این فصل است.
- بهتر است که در فصل تابستان خوراک و نوشیدنی‌ها کمتر یا در حد اعتدال خورده شود و ورزش نیز کمتر انجام شود. آرامش و استراحت لازم است.
.
فصل پاییز
- مزاج این فصل، سرد و خشک است.
- مزاج فصل پائیز در سرما و گرما معتدل، ولی در تری و خشکی همانند بهار به اعتدال نیست چون آفتاب پاییز هوا را کاملاً خشک نموده و اسباب تری در این فصل چندان آشکار نیست.
- در فصل پاییز، به ویژه در پاییزی که هوا متغیر است، باید بهداشت را بسیار رعایت نمود.
- نباید مواد غذایی خنک مصرف شود. نباید آب سرد زیاد نوشید و نباید با آب سرد دوش گرفته شود.
- در این فصل نباید در جایی سرد خوابید که بدن در اثر سرما به لرزش در آید.
- نباید با شکم سیر خوابید.
- از گرمای نیمروزی و سرمای صبح باید پرهیز کرد و شب‌ها و صبح‌ها سر را از سرما پوشاند.
- در این فصل باید از میوه‌های موسمی تا حد امکان دوری جست و زیاد نخورد از میوه‌های مناسب این فصل می‌توان به سیب، به و گلابی اشاره کرد.
- باید به بیرون راندن مواد زائد از بدن پرداخت تا در زمستان گرد هم نیایند.
- این فصل اوج بروز بیماری‌های پوستی مانند اگزما و ترک لب هاست و بیماری‌های فکری همانند افسردگی شیوع بیشتری پیدا می‌کند.
- و بهتر است در این فصل بیشتر غذاهای گرم و مرطوب مانند بادام و گوشت گوسفند مصرف شود.
.
فصل زمستان
- فصل زمستان دارای طبیعت سرد و تر است و زمینه‌ساز تشدید یا بروز بیماری‌های بلغمی است و به همین علت افراد بالای 50 سال بیشتر در این فصل دچار مشکل می‌شوند.
- با توجه به اینکه فصل زمستان تقریبا عکس تابستان است، تغذیه آن‌هم عکس تغذیه در تابستان می‌باشد؛ یعنی در زمستان غذایی باید میل شود که گرمی می‌بخشد و نباید از غذاهایی مانند دانه‌ها و سبزی‌ها که به لحاظ مواد غذایی ضعیف هستند، استفاده کرد.
- غذای زمستانی باید دارای ارزش غذایی بیشتری باشد. به علت هوای سرد در زمستان، بدن باید فعالیت زیادی داشته باشد و غذای زیادی به آن برسد، اگر زمستان جنوبی باشد، باید ورزش زیاد انجام گیرد و غذا کمتر خورده شود.
- نان گندم زمستانی باید قوی‌تر و پرمغزتر از نان گندم تابستان باشد؛ همچنین گوشت‌ها و غذاهای مصرفی.
- سبزی‌هایی مانند خرفه و کاسنی برای زمستان نباید مصرف شود و به‌جای آن سبزی‌هایی همچون کلم و گل کلم و چغندر و کرفس جایگزین شود.
- در فصل زمستان حرارت در بدن زیاد و قوی‌تر می‌باشد، لذا هضم آسان‌تر غذا است، پس مناسب است که غذا از نظر کمیت و مقدار زیادتر و غلیظ‌تر باشد.
- چون در فصل زمستان غلبه با برودت و رطوبت است، مناسب است که جمیع تدابیر، مایل به گرمی و خشکی باشد تا تعادل برقرار گردد.
.
حرف آخر…
این پست بدین منظور نگاشته شده است تا افراد بتوانند مزاج خود را با مزاج فصول تنظیم کنند، چرا که فصول روی مزاج افراد مختلف تأثیر می‌گذارد و با رعایت نکردن توصیه‌های تغذیه ای وضعیت اخلاط بدن به هم می‌ریزد.
جهت کسب آگاهی بیشتر در این زمینه، کتاب زیر را به شما معرفی می‌نماییم:
.
بازنشر از: طبایع/tabaye.ir
مجله عطاری و طب سنتی
