ممکن است اطلاع داشته باشید که رنگ روغن ماده‌ای برای نقاشی است که روی هر رنگدانه آن لایه نازکی از روغن وجود دارد. این روغن شامل یک روغن خشک شده مانند روغن دانه کتان و یا خشخاش است. روغن طی فرآیند اکسیداسیون خشک می‌شود. این فرآیند یک فیلم (لایه) با استقامت و انعطاف پذیر را خلق می‌کند. از آنجایی که هر ذره توسط یک فیلم روشن جداسازی شده است، نور می‌تواند از میان برخی از ذرات رنگدانه عبور کند و یا منعکس شود. همین مشخصه به نقاشی‌های رنگ روغن روشنایی و عمق فوق‌العاده‌ای می‌بخشد.
یکی از مهم‌ترین مشخصات رنگ روغن که آن را از دیگر مواد نقاشی مانند آبرنگ و رنگ تخم مرغی مجزا می‌کند آهنگ آرام‌تر خشک شدن آن، انعطاف پذیری بیشتر لایه‌های خشک شده رنگ و توانایی این رنگ در ایجاد درخشندگی، شفافیت و کدری است.
اگرچه روش‌های سنتی نقاشی به هنرمندان اجازه می‌داد برخی از آثار کدری و شفافیت ایجاد کنند، تکنیک‌های رنگ روغن نقاشان را در خلق این بخش‌ها تواناتر ساخته است. سطوح کدری می‌تواند بدون شکستگی و ترک نازک باشد و خلق شفافیت آسان‌تر است چرا که لایه‌های نازک رنگ برای زمان طولانی‌تر باقی می‌ماند. گستره کنتراست در سایه‌های شفاف و نورهای کدر در رنگ روغن بسیار وسیع است. با استفاده از رنگ‌های شفاف عمیق روی پرده‌های رنگ کدر، می‌تواند مدولاسیون‌های تاریک بسیار جذابی را ایجاد کند و در تصویر عمق رنگی را ایجاد می‌کند که در تکنیک‌های دیگر قابل دستیابی نیست.
به دلیل اینکه رنگ روغن‌ها به آرامی‌خشک می‌شوند، به راحتی قابل ترکیب هستند و حاشیه پرده‌های رنگ محوتر است. از آنجایی که این رنگ زمان زیادی خیس باقی می‌ماند، نقاش فرصت دارد اشتباهات خود را اصلاح کند. حتی می‌تواند در اندازه‌ها و سوژه تغییرات دلخواه ایجاد کند. اگر لازم باشد حتی هنرمند می‌تواند با کاردک از هرجایی که مدنظرش باشد رنگ را بردارد. مزیت رنگ روغن نسبت به رنگ‌ها و مواد دیگر نقاشی در همین است که با وجود همه این کارها هنوز یک نقاشی تمیز و بدون اثر اصلاح خواهید داشت.
از دیگر مشخصات برتررنگ روغن این است که رنگ و کیفیت آن قبل و بعد از خشک شدن تفاوتی نمی‌کند و نقاش می‌تواند با خیال راحت همان رنگی که روی پالت با ترکیب رنگ‌ها به دست می‌آورد در نقاشی خود داشته باشد. فرآیند خشک شدن و طبیعت رنگ روغن این رنگ را به رنگی قابل حمل و مناسب برای اکثر کاربردها از جمله طراحی منظره و دیگر طراحی‌های فضای باز کرده است. در حالی که رنگ‌هایی که به سرعت خشک می‌شوند این قابلیت را ندارند.
غشا و خاصیت کشسانی و انعطاف‌پذیری این رنگ فواید بسیاری دارد. از این رنگ می‌توان روی صفحات انعطاف پذیر مانند بوم استفاده کرد در حالی که رنگ‌های ترد و شکننده نیاز به صفحات مستحکم مانند پنل‌های چوبی و دیوارهای گچی دارند. از آنجایی که بوم‌ها قابل ساخت در سایزهای بزرگتر و متنوع تری نسبت به پنل‌های چوبی هستند، نقاشی‌های رنگ روغن با ابعاد بزرگ به میزان بیشتری نسبت به نقاشی‌های با رنگ تمپرا وجود دارند.
مانند هر ماده دیگری، رنگ روغن علاوه بر ویژگی‌های خاص و متمایزکننده، ایرادات و نواقصی دارد. گاهی اوقات نقاش می‌خواهد به سرعت روی یک زمینه خشک شروع به کار کند و رنگ روغن این امکان را ندارد. برای این هنرمندان سرعت کم خشک شدن رنگ روغن مزیت محسوب نمی‌شود. گاهی ممکن است هنرمند با تکیه بر ماهیت رنگ روغن، اصلاح برخی ایرادات را به تعویق بیاندازد. این کار به احتمال زیاد باعث ایجاد سطوح غیرشفاف در نقاشی خواهد شد.
یکی از اتفاقاتی که پس از گذشت زمان زیاد در نقاشی‌های رنگ روغن رخ می‌دهد اثر پنتیمنتو (Pentimento) است. نمونه این اثر را می‌توان در گالری‌های نقاشی قدیمی مشاهده کرد. جایی که به دلیل گذشت زمان زیاد لایه رویی نقاشی شفاف‌تر شده است و قسمت‌هایی از نقاشی که پنهان و یا اصلاح شده بودند قابل رویت شده‌اند. مثال قابل توجه این اثر در برخی از نقاشی‌های De Hooch قابل مشاهده است. خطوط کفپوش‌ها روی مبلمان نمایان شده است و طرح اولیه نقاش روی طرح اصلی دیده می‌شود. همچنین در نقاشی‌های بسیار قدیمی ایتالیایی به چشم می‌خورد. جایی که خطوط ساختمان‌ها با شکل‌ها و سوژه‌های دیگر پوشانده شده بودند و اینک کامل دیده می‌شوند. به این معنی که هنرمند ابتدا ساختمان‌ها را نقاشی کرده است و سپس با اجسام و اشخاص خطوط اضافی را پوشانده است. این اثر گاهی باعث نمایان شدن آثار قلم و یا رنگ‌هایی که هنرمند آن‌ها را پنهان کرده بود می‌شود. دلیل پنتیمنتو می‌تواند هر چیزی از جمله افزایش انکسار روغن تخم کتان باشد. فارغ از دلیل آن، یک هنرمند در استفاده از رنگ روغن باید همواره این اثر را در خاطر داشته باشد و لایه‌های متعددی را در نقاشی خود پیش بینی کند. زمانی که قرار است چیزی حذف یا پوشانده شود، لایه اصلاحی باید به اندازه کافی مات و غیرشفاف باشد.
سه اشتباه رایج در استفاده در رنگ روغن کدامند؟
استفاده از روغن خلا روی نقاشی پیش از خشک شدن
استفاده از لایه‌های بیش از حد از رقیق کننده و از بین بردن لایه محافظ رنگدانه‌ها
استفاده از رنگ‌هایی که زودتر خشک می‌شوند روی رنگ‌هایی که دیرتر خشک می‌شوند.
اگر تا بحال با رنگ روغن کار کرده باشید، با اشتباه اول آشنایی دارید. ممکن است نقاشی بعد از دو هفته یا یک ماه خشک به نظر برسد اما واقعیت این است که خشک شدن کامل یک نقاشی رنگ روغن حداقل یک سال به طول می‌انجامد و جلابخشی نهایی باید پس از این زمان انجام گیرد. البته این زمان معمولا برای اهداف هنرمندان در برپایی نمایشگاه‌ها و فروش آثار در تضاد است. به همین دلیل اغلب اوقات یا نقاشی بدون محافظ به نمایش در می‌آید و یا لایه جلا زودتر از موعد روی آن قرار می‌گیرد. با این کار نقش اکسیژن حذف می‌شود و نقاشی هرگز کاملا خشک نخواهد شد.
اشتباه دوم زمانی رخ می‌دهد که هنرمند اطلاعات کافی در باره نقش ماده در نقاشی ندارد. اغلب اوقات نقاشان بهترین رنگ روغن را خریداری می‌کنند و بدون استفاده از هیچ ماده دیگری آن را با ارزان‌ترین رقیق کننده اشباع می‌کنند. زمانی که شما تنها و به میزان زیاد از رقیق کننده استفاده می‌کنید، لایه حفاط رنگ را حذف می‌کنید و کیفیت رنگ پایین می‌آید.
اشتباه سوم باعث ایجاد ترک و چروک در لایه‌های رویی نقاشی می‌شود. یکی از آثار مخرب انقلاب صنعتی و افزایش دسترسی به رنگ‌های کارخانه‌ای عدم علاقه نقاشان به رنگ‌هایی بود که دیرتر خشک می‌شدند. اگر در موزه دورسی پاریس قدم بزنید نمونه‌هایی از این اشتباه را در نقاشی‌های اواسط قرن هجدهم مشاهده خواهید کرد.
بدون درک صحیح و دانش کافی درباره نقش روغن، حلال، جلادهنده، و رنگدانه هیچ نقاشی نمی‌تواند از مزایای رنگ روغن بهره کافی ببرد.
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕
مجله دانستنی‌های هنر
