مرزنجوش

نام و مزاج

مرزنجوش ، مرزنگوش ، مرزنگوش وحشی از نام‌های رایج این گیاه دارویی است.

از نظر حکمای طب سنتی طبع مرزنجوش گرم و خشک است.

.

معرفی

• گیاهی علفی، یکساله و در بعضی مواقع دوساله با ساقه ای راست و شاخه و برگ‌های متقابل بیضی شکل است.
• گل‌های سفید و ریز آن از بغل برگها در خوشه‌های به هم فشرده ای می‌رویند.
• میوه آن به صورت فندقه و چهار قسمتی است و فقط در مناطق گرمسیری نشکیل می‌شود. تمام قسمت‌های گیاه دارای عطر  دلپذیری است.
• یک گیاه پایا و همه ساله است که خاستگاه آن مناطق حوزه‌ی مدیترانه است.

.

خواص

1. آشامیدن دم کرده آن بازکننده انسداد و گرفتگی‌های دِماغی (مغزی) و رافع سردرد سرد بلغمی و سوداوی است و زکام را قطع می‌کند .
2. روغن مرزنجوش برای سرفه، شکایت صفرا، گرفتگی معده و اختلالات گوارشی، افسردگی، سرگیجه، میگرن، سردرد عصبی، درد عصب، فلج، سرفه، آبریزش بینی استفاده می‌شود.
3. برای درمان لکه‌های قرمز رنگ خونی چشم و تمام لکه‌های زیر چشم ترکیب مرزنجوش و عسل را بر زیر چشم خود بمالید .
4. منبع عالی فیبر بوده، صفرا و سموم سرطانزای روده‌ها را دفع می‌کند.
5. خوردن دم کرده آن نشاط آور بوده و برای درد سینه، سرفه، تنگی نفس و درد قلب مفید است.
6. از دیگر خواص این گیاه دارویی از بین بردن جای جوش و سالک است، به این منظور بایستی مرزنجوش را پخته، آن را با عسل مخلوط و به صورت پماد به محل مورد نظر بمالید.
7. دم کرده 2 قاشق غذاخوری سرشاخه‌های خردشده گیاه در نیم لیتر آب جوش‌ در درمان سیاه سرفه و سایر سرفه‌ها و اسهال به‌کار می‌برند.
8. از این گیاه برای درمان اختلالات دستگاه گوارش و عفونت‌ها استفاده می‌شود.
9. از اسانس مرزنجوش به صورت پماد، برای ضد عفونی کردن زخم‌ها استفاده می‌گردد.
10.  این ماده به نحو موثری اسپاسم‌های دستگاه تنفسی، روده ها، و اسپاسم‌های عضلانی اعضای بدن را برطرف می‌کند.
11. مالیدن روغن آن به صورت موضعی باعث رفع تشنجات عصبی می‌شود و عصب و عضلات را نرم می‌کند.

موارد منع مصزف

• مصرف زیاده از حد دم کرده مرزنگوش و یا دود کردن به صورت توتون ، شدیدا قلب را تحریک می‌کند. اسانس آن نیز به همین صورت باید به مقادیر کم مورد استفاده درمانی قرار گیرد.
• بیماران مبتلا به ناراحتی‌های کلیوی بایستی از مصرف مرزنجوش، خودداری کنند، استفاده زیاد آن برای کلیه‌ها مضر است.
• استفاده آن برای زنان باردار مضر بوده، منجر به سقط جنین خواهد شد. همچنین استفاده از این گیاه برای کودکان زیر پنج سال ممنوع است.

.

شیوه استفاده

• می تواند مرزنجوش را به عنوان یک ادویه به غذا اضافه کنید.
• 6 گرم مرزنجوش در 200 سی سی آب جوش 20 دقیقه دم کرده صاف نموده با عسل شیرین کنید
• روغن مرزنجوش: 50 گرم مرزنجوش در 250 گرم روغن زیتون مخلوط کرده در یک شیشه درب‎دار محکم ریخته شیشه را در آب جوش گذاشته به مدت 3 ساعت آهسته در آب بجوشد سپس صاف نموده