راهنمای کابل‌های صوتی

• چگونه یک کابل مناسب انتخاب کنیم

انتخاب کابل مناسب برای دستگاه مورد نظر ممکن است گاهی آسان نباشد. در این مقاله سعی شده تا ابهامات موجود در این زمینه برطرف شود و اطلاعاتی راجع به نحوه‌ی عملکرد کابل‌ها و این که هرکدام از آن‌ها به چه چیزی متصل می‌شوند در اختیار شما قرار بگیرد. برای بالا بردن کیفیت صدا و کم کردن مقدار نویز، لازم است بدانید برای هر کاری چه کابلی را باید مورد استفاده قرار دهید.

.

• کابل‌های بالانس و غیر بالانس

یک سیگنال الکتریکی بالانس در سه سیم جریان دارد: گراند، سر مثبت و سر منفی. هر دو سر دارای سیگنال مشابهی هستند اما با تقارن معکوس نسبت به یکدیگر. هر نویزی که در طول سیم ایجاد شود، متعلق به هر دو سر است. با فرض این که مقصد بالانس باشد، دستگاه دریافت کننده یک سیگنال را معکوس می‌کند و هر دو سیگنال را در تقارن با یکدیگر قرار می‌دهد. این امر باعث می‌شود تا نویز از ارتباط phase با خودش خارج شده و در نتیجه حذف شود. این حذف نویزی که اتفاق می‌افتد “Common Mode Rejection” نام دارد و دلیل این که لاین‌های بالانس برای کابل‌های بلند بهترین انتخاب هستند همین موضوع است. کابل‌های XLR و TRS برای انتقال صدای بالانس از یک دستگاه بالانس به دستگاه دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کابل‌های غیر بالانس پیچیدگی کمتری دارند اما مستعد ایجاد مشکلات نویز هستند. در مجموع، لاین‌های غیر بالانس باید در کوتاه ترین حالت ممکن باشند (قطعا طول کمتر از هفت متر داشته باشند) تا از تداخل هرگونه نویزی با سیگنال اصلی جلوگیری شود.

کانکتورهای رایج موجود در کابل ها

در دنیای صدا، شش نوع کانکتور رایج کابل وجود دارد: TRS و XLR برای اتصالات بالانس و TS، RCA، SpeakON و banana برای اتصالات غیر بالانس.

⇠ TRS

TRS مخفف سه کلمه‌ی “Tip, Ring, Sleeve” می‌باشد. ظاهر آن شبیه جک‌های استاندارد ¼ اینچی یا 1/8 اینچی ست با این تفاوت که روی بالای بدنه‌ی آن یک حلقه وجود دارد. کابل‌های TRS دارای دو رسانای الکتریکی به علاوه‌ی یک ground) shield) می‌باشند. این کابل‌ها معمولا برای متصل کردن تجهیزات بالانس یا برای انتقال سیگنال‌های چپ و راست به هدفون‌های استریو استفاده می‌شوند. این کابل‌ها همچنین روی کابل‌های Y دیده می‌شوند که برای جک‌های اینسرت میکسر مورد استفاده قرار می‌گیرد (در این حالت سیگنال از یک سیم فرستاده شده و از سیم دیگر بر می‌گردد).

⇠ TS

TS مخفف “Tip, Sleeve”  است و به نوع خاصی از کانکتورهای ¼ اینچی یا 1/8 اینچی اطلاق می‌شود که برای جریان غیر بالانس با دو رسانا ایجاد می‌شود. یک حلقه، قسمت TIP را از Sleeve جدا می‌کند. قسمت Tip حامل سیگنال است و قسمت Sleeve بخشی ست که ground یا shield متصل می‌شود. کابل‌های TS کاربرد زیادی در کابل‌های گیتار و اینسترومنت‌های line-level دارند.

⇠ XLR

این کانکتورها دارای سه پین هستند، شامل: مثبت، منفی و گراند. از XLR برای متصل کردن میکروفن یا سیگنال‌های بالانس line-level استفاده می‌شود. معمولا از کابل‌های XLR برای اتصال میکروفن به میکسر و متصل کردن خروجی‌های مختلف به اسپیکرهای مانیتورینگ استفاده خواهید کرد.

⇠ RCA

RCA نام رایج کانکتورهای فونو می‌باشد که برای متصل کردن بیشتر لوازم استریو استفاده می‌شود. معمولا روی پلیرهای پخش سی دی یا کاست هم ورودی/خروجی‌های این نوع کانکتور به چشم می‌خورد. در حوزه‌ی صدای دیجیتال، کانکتورهای RCA برای اتصالات S/PDIF هم استفاده می‌شوند، البته ناگفته نماند که کابل‌های واقعی S/PDIF دوام بیشتری دارند.

⇠ speakON

از کانکتور speakON برای متصل کردن آمپلی فایر به اسپیکرهای PA و مانیتورهای استیج استفاده می‌شود. این کانکتورها معمولا به کانکتورهای ¼ اینچی TS ترجیح داده می‌شوند، چرا که قابلیت این را دارند که در جای خود قفل شوند. از آن جایی که هیچگاه نباید از کابل اینسترومنت برای متصل کردن امپ به اسپیکر استفاده کنید، این کانکتورها به شما کمک می‌کنند تا از کابل کشی نامناسب جلوگیری کنید.

⇠ Banana plug

Banana plug یک کانکتور الکتریکی ست که به منظور متصل کردن سیم‌های صدا، مانند سیم‌های اسپیکر، به پیچ‌های اتصالی که در پشت بسیاری از آمپلی فایرها وجود دارند یا به جک‌های مخصوصی که با نام banana jack شناخته می‌شوند، استفاده می‌شود. banana jackها معمولا در انتهای پیچ‌های اتصال در پشت آمپلی فایر قرار دارند. انتهای سیم‌ها در این جک‌ها به وسیله‌ی یک پیچ قفلی ثابت شده است.

.

انواع پوشش کابل ها

⇠ پوشش بافته شده

در این نوع پوشش، در اطراف رسانای الکترو آکوستیک مرکزی، دسته هایی از رشته‌های مسی قرار می‌گیرد. میزان پوشش در این نوع، از 50 درصد تا نزدیک 97 درصد متغیر است. کابل بافته شده حتی در صورتی که در گوشه‌ها خم شده باشند هم پایداری پوشش را حفظ می‌کند.

⇠ پوشش Serve

در این نوع پوشش یک لایه از دسته‌های همسان مس در یک جهت دور مرکز پیچیده می‌شود (یا در جهت عقربه‌های ساعت و یا در جهت خلاف عقربه‌های ساعت). این نوع پوشش بسیار منعطف است و انعطاف کابل را تنها به مقدار بسیار کمی محدود می‌کند. اگرچه قدرت انبساط آن بسیار کمتر از پوشش بافته شده است، اما انعطاف آن باعث شده تا کارایی بیشتری داشته باشند.

⇠ پوشش ورقی

این نوع پوشش از یک لایه‌ی نازک آلومینیومی تشکیل شده که در تماس با یک سیم مسی قرار دارد تا آن را محدود کند. این پوشش بسیار ارزان قیمت می‌باشد اما انعطاف آن بسیار محدود است و به راحتی می‌شکند. با این که این پوشش ورقی مقدار پوشش 100 درصدی را فراهم می‌کند، اما به دلیل داشتن مقاومت انتقال بالا مخصوصا در فرکانس‌های پایین (از آنجایی که آلومینیوم رسانای ضعیف تری نسبت به مس است)، مزیت خاصی نسبت به دیگر پوشش‌ها ندارد.

.

دیگر کانکتورهای کابلی

⇠ 1/8 اینچی (مینی):

این نوع جک برای متصل کردن تجهیزات کوچک تر صوتی/تصویری استفاده می‌شود. کانکتور آن ممکن است TRS یا TS باشد. این اندازه‌ی جک، همان سایزی ست که کانکتور هدفون‌های گوشی‌های موبایل از آن استفاده می‌کنند.

⇠ AES/EBU:

AES رایج ترین جایگزین S/PDIF Standard است و بیشتر متصل کننده‌های فیزیکی AES/EBU از نوع بالانس AES Type I با سه رسانا هستند (کابل کشی زوج به هم تابیده‌ی 110 اهم با یک کانکتور XLR.)

⇠ BNC:

نوعی کانکتور هم محور است که معمولا در تجهیزات صوتی دیجیتال یا ویدیویی دیده می‌شود. کانکتورهای BNC معمولا برای هماهنگ سازی سیگنال ساعت (قطار پالس) بین دستگاه‌ها استفاده می‌شود. این کانکتور حالت سر نیزه ای دارد.

⇠ DB25:

کانکتوری از نوع D-Sub می‌باشد. کانکتورهای DB25 معمولا در تجهیزات رایانشی دیده می‌شوند و دستگاه‌های جانبی را به یکدیگر متصل می‌کنند. کمپانی TASCAM معمولا از این نوع کانکتور برای ورودی/خروجی‌های آنالوگ و دیجیتال محصولاتش استفاده می‌کند.

⇠ Elco (یا Edac):

یک برند و یک نوع از کانکتورهای چند پین می‌باشد که در سیستم‌های صوتی برای متصل کردن کابل‌های چند جفت با یک کانکتور ( به جای چند کانکتور) استفاده می‌شود. هم Elco و هم Edac در ترکیبات 20، 38، 56، 90 و 120 پین عرضه می‌شوند.

⇠ کابل Insert/Y:

این نوع کابل، یا سیگنال را به دو قسمت تقسیم می‌کند و یا دو سیگنال را باهم ترکیب می‌کند و از آن‌ها یک سیگنال می‌سازد. این کابل شبیه به حرف Y می‌ماند که در آن یا دو بخش به یکدیگر متصل می‌شوند و یا یک بخش به دو قسمت تبدیل می‌شود. با استفاده از این کابل به راحتی می‌توانید این نوع تقسیمات سیگنال را انجام دهید.

⇠ اوپتیکال:

کابل‌های اوپتیکال برای اتصالات دو کاناله‌ی S/PDIF و Alesis ADAT lightpipe استفاده می‌شوند. اتصالات اوپتیکال ADAT برای انتقال صدای دیجیتال استفاده می‌شود و می‌تواند تعداد هشت ترک را به صورت همزمان پشتیبانی کند. این کابل‌ها امروزه استاندارد صنعت صدا محسوب می‌شوند و در بسیاری از تجهیزات به چشم می‌خورند.

⇠ S/PDIF:

فرمتی است برای تعامل دستگاه‌های صدای دیجیتال با یکدیگر. S/PDIF (که مخفف Sony/Philips Digital Interface Format است) بر پایه‌ی استانداردهای AES/EBU است. در حقیقت، در بیشتر مواقع این دو باهم سازگار هستند. S/PDIF برای انتقال سیگنال معمولا یا از کابل‌های هم محور غیر بالانس با مقاومت بالا استفاده می‌کند و یا از کابل‌های فیبر نوری.

⇠ FireWire یا IEEE 1394:

به خاطر سرعت انتقال اطلاعات فوق العاده بالایی که دارد، اولین بار برای ویدیو استفاده شد. FireWire امروزه در صنعت صدا بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر FireWire به صورت چهار پین و شش پین (برای FireWire 400) و 9 پین (برای FireWire 800) موجود است. نسخه‌های 6 پین و 9 پین قابلیت تامین برق را نیز دارا هستند.

⇠ TDIF:

TDIFمخفف عبارت TASCAM Digital InterFace است. TDIF پروتکلی ست که به وسیله‌ی TASCAM توسعه داده شده تا از آن در رَک‌های ماژولار دیجیتال و محصولات میکس دیجیتال استفاده کنند و به این وسیله صدا را به صورت دیجیتال انتقال دهند. اتصالات TDIF با یک کانکتور 25 پین D-Sub ساخته می‌شود و اطلاعات در یک کابل پوشیده جریان پیدا می‌کند. استاندارد TDIF هم اکنون در کنار ADAT optical یکی از دو فرمت قالبی ست که در محصولات حرفه ای و نیمه حرفه ای مربوط به MDM استفاده می‌شود. TDIF می‌تواند با استفاده از تنها یک کابل، دو تِرَک صدا را به صورت همزمان انتقال دهد.

⇠ TT یا Tiny Telephone:

نسخه‌ی کوچک جک‌های فونو می‌باشد. این نوع جک معمولا با عنوان جک ¼ اینچی شناخته می‌شود که می‌تواند در غالب TS و TRS قرار گیرد. ADC هم تقریبا همین نوع کانکتور را ساخت اما نام آن را کانکتور Bantam گذاشت و در حال حاضر این دو اسم گاها به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. جک‌های TT/Bantam به صورت گسترده در استودیوهای ضبط موسیقی استفاده می‌شوند.