مزه غذاها تا حدود زیادی نشانگر مزاج آن هاست و غذاها با مزه‌های خاص دارای ویژگی‌های خاصی هستند و بسته به شرایط افراد مصرف به جای آن‌ها نقش درمانی داشته و مصرف نابجایشان بیماری زاست.
.
فایده دانستن مزاج طعم‌ها چیست؟
در طب ایرانی تئوری بنیادینی داریم به نام اخلاط چهار گانه (بلغم، سودا، صفرا و خون) و نیز مفاهیم سردی، گرمی، خشکی و تری که اساس این طب و تمام راهکارهای بهداشتی و درمانی آن بر اساس این مفاهیم بنا نهاده شده است.
غذا و اصول تغذیه نیز از این تئوری پیروی می‌کند. اگر شخص مزاجش سرد و خشک باشد ، مخصوصا در فصل پاییز و منطقه کوهستانی (که این شرایط هم مزاج سرد و خشک دارند). نباید در مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنیهای ترش زیاده‌روی کند و اگر مصرف یا زیاده‌روی کنند، مشکلات و بیماری هایی (خشکی پوست، فکر و خیال و افسردگی، ضعف بدن، کمبود انرژی، سردی بدن و …) در آن‌ها ایجاد شده یا شدت خواهد گرفت. به همین ترتیب افراد با مزاج‌های دیگر، مثلاً افراد با مزاج گرم و تر نباید شیرینی‌جات زیاد بخورند، افراد با مزاج گرم و خشک نیز نباید در مصرف نمک و ادویه‌جات زیاده‌روی کنند و افراد با مزاج سرد و تر نباید در مصرف آب، لبنیات و مرکبات زیاده‌روی کنند.
.
مزاج غذا ترش
- معمولا مزاج سرد وخشک دارند.
- مصرف زیاد آن‌ها لاغرکننده بدن است.
- ناسازگار با طبیعت بدن و حرارت غریزی است و باعث پیری زود رس می‌شود.
- گرمی و تشنگی غذاهای گرمی را رفع می‌کند.
- از تولید صفرا و جوشش خون جلوگیری می‌کند.
- از بسته شدن مجاری بدن جلوگیری می‌کند.
- مضر اعصاب‌اند و ضرر آن با مصرف غذاهای شیرین و شور کم می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود به شربت‌های ترش کمی نمک اضافه شود.
- ایجاد آروغ ترش و سوزش در معده می‌کند. این درحالی است که غذاهای شور این حالت را کم می‌کند.
گاهی شخص در فصول گرم، تشنگی‌اش برطرف نمی‌شود (مخصوصا افراد گرم مزاج)، بنابراین خوب است این افراد مقداری نوشیدنیهای ترش همچون آب غوره، آب انار یا سرکه بخورند (بدون نوشیدن آب زیاد).
مزاج غذا شور
- معمولا مزاج گرم و خشک دارد.
- مانع عفونت می‌شود.
- بی میلی غذا را برطرف می‌کند و از سیری کاذب جلوگیری می‌کند.
- مانع نفوذ غذای ترش در اعصاب می‌گردد.
- از آروغ ترش و سوزش معده ناشی از غذاهای ترش جلوگیری می‌کند.
- سستی دستگاه گوارش را که ناشی از خوردن غذای چرب است، اصلاح می‌کند.
- مصرف زیاد شوری‌ها باعث ضعف بینایی و لاغری بیمار گونه بدن می‌شود.
.
مزاج غذا شیرین
- مزاج معتدل و گرمی دارد، اگر شیرینی زیاد باشد گرم و خشک است.
- خاصیت غذایی زیادی دارد.
- سازگار باطبیعت و چاق کننده بدن است.
- سردی غذای ترش و ضرر ناشی از آن بر روی اعصاب را رفع می‌کند.
- مصرف زیاد آن در مجاری و عروق ایجاد انسداد می‌کند.
- ضرر غذاهای شیرین با غذاهای تلخ ممکن است.
- در بدن تولید صفرای بیش از حد می‌کند.
نان در دهان طعم شیرین ایجاد می‌کند. علت آنکه اغلب افراد چیزهای شیرین دوست دارند نیز همین است چون برای انسان غذا محسوب می‌شوند.
.
مزاج غذا چرب
- غذاییت زیادی دارد.
- خشکیدگی، تحریک عصبی و زبری دستگاه گوارش را که از خوردن غذای شور پدید می‌آید از بین می‌برد.
- خیلی نزدیک به مواد بی‌مزه است و بدن را به اعتدال گرم می‌کند.
- خاصیت سست نمودن و تلیین مزاج دارد که مواد شور، تند، تلخ و گس از شدت این افعال می‌کاهند.
در توصیه‌های پزشکی امروز هم می‌گویند چربی کم بخورید چون اکثر مردم این زمانه کم فعالیت هستند. بدیهی است که خوردن غذاهای چرب و شیرین خیلی سنگین است. مثلاً اگر فردی نان زیاد همراه با کباب چرب بخورد، ضررها و سنگینی را دو چندان می‌کند.
.
بازنشر از: طبایع/tabaye.ir
مجله عطاری و طب سنتی
