گل اسکابیوزا (نگهداری + پرورش)

1. جنس اسکابیوزا، حدود 80 گونه یک ساله علفی و چندساله و بومی اروپا و آسیاست. اسکابیوزا، پروانه آبی یا گل سنجاقی شناخته تر است. این گیاه تعداد زیادی گل آبی تولید میکندچندساله که دارای گونه‌های فراوانی است. ساقه آن علفی و برگه در حاشیه بریده هستند.
2. گلهای آن به رنگ زرد، سفید، آبی، صورتی، ارغوانی و بنفش است این گلها شهد زیادی تولید میکنند که باعث جذب حشرات بخصوص زنبور عسل می‌شود.
3. گلدهی این گیاه از اواسط بهار شروع شده و تا اواخر تابستان ادامه دارد که شبیه سنجاقهایی هستند که روی یک بالش سنجاق فرو رفته اند.این گیاه بعنوان یک گل باغی عامه پسند است و شهد زیادی تولید میکند که در جذب پروانه‌ها و زنبورها موثر است.
4. این گیاه گیاهی ساقه بلند با تعداد زیادی گل کوچک سنجاقی شکل با 4٫5سانتی متر قطر گل در بالای یک ساقه‌ی انعطاف پذیر است که ممکن است بین 30تا 60سانتی متر ارتفاع داشته باشد که برگهای باریک چاقویی شکل سبز خاکستری رنگی دارد و ریشه‌های آن میتواند در حدود 24سانتی متر رشد کند در این گیاه، گلبرگ‌ها حالت خاصی دارند و از یک لبه همدیگر را می‌پوشانند و کمی حالت لوله شده دارند.
5. گلچه‌های مرکزی گنبدی یا جاسوزنی مانند بوده و گلچه‌های کناری طویل تر هستند و در مجموع گل‌های آن شبیه گل‌های تیره می‌باشد. به مرور زمان صفحه مرکزی به صورت عمودی رشد کرده و حالت کروی و بیضی به خود می‌گیرد و وقتی گل خشک شود طبق آن برای گل آرایی قابل استفاده است. این گل در رنگ‌های آبی، سفید، زرد، صورتی، بنفش و ارغوانی مایل به سیاه دیده می‌شود.

گلدهی

از اواخر اردیبهشت تا اواخر تابستان گلدهی دارد

اندازه سرگل؛ متوسط

ارتفاع؛ 30_45سانتی متر

گسترش؛ 30_45سانتی متر

پاخوری (مقاومت در برابر راه رفتن)؛خیر

سرعت رشد؛ متوسط

زیست بوم

منشا اصلی اسکابیوزا در اروپا و آسیا دیده شده است که از سال 1800 زمانیکه از مجارستان و روسیه آورده شد مورد کشت وکار واقع شده است.در این زیستگاه بومی، اسکابیوزا د خاکهای آهکی،حفره‌های گچی و مراتع چرای گوسفند رشد میکند.در یک باغ این گیاه در خاکهایی که زهکشی مناسبی دارند و گرم_ترجیحا بیشتر خشک تا مرطوب_ هستند به خوبی رشد میکند.

در دسترس بودن

این گیاه بین جولای و سپتامبر گل میدهد و در باغ صخره ای یا گلدان به خوبی رشد میکند.اسکابیوزا با تقسیم گیاه موجود در اوایل بهار یا تابستان هرچندسال یکبار تکثیر میشود.اگر به تعداد گیاهان بیشتری احتیاج داشته باشید میتوانید در تابستان از این گیاه قلمه بگیرید.

انواع و گونه ها

گونه اسکابیوزا جنسی از بوته خار خسک یا خانواده طوسک(تیره خواجه باشی) از گلها و درختچه هاست. خار خسک‌ها با برگها و ساقه‌های تیغ دار با گلهای بنفش کمرنگ، بنفش و آبی شناسایی میشوند. این گروه بومی مناطق و اقلیمهای معتدل هستند و در سراسر اروپا،آفریقای شمالی و آسیا یافت میشوند.

شرایط نگهداری اسکابیوزا

زمانیکه گلهای سنجاقی درحال ایجاد سیستم ریشه خود هستند حدود 3سانتی متر آب در اختیار گیاه قرار دهید. پس از آن گیاه میتواند در تنش‌های خشکی مقاومت کند. حذف گلهای از بین رفته و مرده در گیاهانی که گلهای کوچک زیادی روی شاخه‌های تکی دارند دشوار است. بنابراین شما میتوانید در اواسط تابستان زمانیکه شکوفه‌ها کم هستند گیاه را برش بزنید تا برای یک فلاش جدید گلدهی در اوایل پاییز ترغیب شود.

کاش اگرچه گیاهان سنجاقی به سادگی و با کمترین مراقبت گل میدهند اما شما باید آنها را در خاکی بکارید که به خوبی زهکشی شده باشند. این گیاهان میتوانند در خاکهای رسی با گلدهی اتفاقی در یک فصل شما را فریب دهند اما خاکهای مرطوب در طول دوره رکود، گیاه کم نیاز به مراقبت و چندساله شما را به گیاه یکساله تبدیل خواهد کرد. بسترهای مرتفع برای باغهایی با خاک سنگین یا باتلاقی ضروری است.

کاربردهای باغی

مناسب برای مکان‌های مرتفع و صخره ای، جاذب پروانه ها، جاذب مرغهای مگس خوار، گیاه حاشیه ای، گیاه گلدانی، گیاه شاخه بریدنی، متحمل به خشکی عادت کوتاه و بلند شدن زمان گلدهی این گیاه را برای کاشت گروهی یا انبوه در حاشیه جلو و باغهای صخره ای بسیار مناسب و عالی میکند. برای لبه گذاری میتواند استفاده شود و زمانیکه با گلهای صورتی گیاه اسکابیوزاهمراه شود بسیار زیبا و جذاب خواهد شد.

نکات طراحی

اگر خاک شما بطور اصلاح ناپذیری سنگین است با آن مبارزه نکنید. گلهای سنجاقی را ستاره‌ی باغ گلدان پروانه ای خود کنید.این گلها در این خاک آسیب نمیبینند و بخوبی رشد میکنند. باغ صخره ای خود یا حاشیه گل چند ساله خود را با تناوب گیاهان گل سنجاقی صورتی، سفید و آبی لبه گذاری کنید.

تکثیر روشهای ازدیاد این گیاه عبارتند از

کشت با قلمه: این روش در تابستان انجام می‌شود. در این روش باید از ساقه اصلی که بدون گل است قلمه گرفت. برگها قسمت پایین قلمه حذف شده و قلمه در بستر مناسب کشت می‌شوند. وقتی قلمه ریشه داد در زمانی که هوا مناسب باشد، به زمین اصلی انتقال می‌یابد.

تقسیم بوته

در مورد ارقام چند ساله لازم به ذکر است که بهتر است این ارقام هر 2تا3 سال یکبار از زمین خارج شده و ریشه به چند قسمت تقسیم گردد و با کاشت هر قسمت در محیط جداگانه، تکثیر انجام شود که بهترین زمان برای تقسیم بوته در اوایل بهار است.

کشت با بذر:

در این روش یا تکثیر از طریق نشاکاری است که در گونه‌های یکساله در پاییز یا اواخر تابستان بذرها در خزانه کشته شده و در بهار به زمین اصلی انتقال می‌یابند. یا اینکه گیاه به طور مستقیم در زمین اصلی کشت می‌شود در این صورت چون میزان بذر مصرفی زیاد خواهد بود، پس تنک کردن الزامی است. اگر بخواهیم این روش تکثیر را برای ارقام چندساله بکار ببریم، باید کشت در اواخر زمستان یا فروردین صورت گیرد.

روشهای تکثیر سکابیوزا

کشت با قلمه

این روش در تابستان انجام می‌شود. در این روش باید از ساقه اصلی که بدون گل است قلمه گرفت. برگها قسمت پایین قلمه حذف شده و قلمه در بستر مناسب کشت می‌شوند. وقتی قلمه ریشه داد در زمانی که هوا مناسب باشد، به زمین اصلی انتقال می‌یابد.

تقسیم بوته اسکابیوزا

در مورد ارقام چند ساله لازم به ذکر است که بهتر است این ارقام هر 2تا3 سال یکبار از زمین خارج شده و ریشه به چند قسمت تقسیم گردد و با کاشت هر قسمت در محیط جداگانه، تکثیر انجام شود که بهترین زمان برای تقسیم بوته در اوایل بهار است.

کشت با بذر:

در این روش یا تکثیر از طریق نشاکاری است که در گونه‌های یکساله در پاییز یا اواخر تابستان بذرها در خزانه کشته شده و در بهار به زمین اصلی انتقال می‌یابند. یا اینکه گیاه به طور مستقیم در زمین اصلی کشت می‌شود در این صورت چون میزان بذر مصرفی زیاد خواهد بود، پس تنک کردن الزامی است. اگر بخواهیم این روش تکثیر را برای ارقام چندساله بکار ببریم، باید کشت در اواخر زمستان یا فروردین صورت گیرد.

نحوه کاشت بذر اسکابیوزا

ساده ترین ترکیب خاک مناسب برای کاشت بذر اکثر گلهای فصلی و زینتی خاک باغچه 60 درصد – ماسه 20 درصد – کود حیوانی 20 درصد این موارد با هم خوب ترکیب شود

اگر قصد کاشت زیاد و تولید این گل را دارید بهتر است در زمین یک کرت با این ترکیب خاک آماده کنید ، سطح خاک را خوب صاف کنید قبل از پاشیدن بذرها سطح خاک را خوب آب بدهید و بعد بذرها را روی خاک بپاشید سپس بهتر است روی آن حدود نیم سانت کود دامی کاملا پوسیده سرند شده بریزید و مجدد با آبپاش آب بدهید، اما اگر مقدار کمی از این بذر را تهیه کردید و برای باغچه خود و یا به مقدار چندتا گلدان میخواهید پرورش بدهید از این روش زیر استفاده کنید:

• در این روش خزانه شما باید کوچک باشد.
• ابتدا یک سبد پلاستیکی میوه یا گلدانی با دهانه بزرگ ولی عمق کم تهیه کنید.

گلدان و یا سبد را از خاکی که در بالا ترکیب آن گفته شد پر کنید و خاک را خوب آب بدهید تا خاک نشست خود را بکند. حالا بذرها را روی سطح خاک بپاشید سپس حدود یک سانت روی بذرها کود دامی کاملا پوسیده سرند شده بریزید و مجدد به آرامی با آبپاش آب بدهیداگر کود دامی در دسترس شما نبود میتوانید از ورمی کومپوست استفاده نمایید و اگرم هر دو اینها در دسترس نبود از همان خاکی که ترکیب کردین برای روی بذرها استفاده نمائید ( اما بهتر است از کود دامی استفاده کنید تا جوانه‌ها به خوبی رشد کرده و قوی شوند) حتما کود دامی ای که استفاده میکند چند ساله ،کهنه،پوسیده،خشک و سرند شده باشد. به هیچ عنوان از کود دامی تازه استفاده نکنید،بعداز اینکه جوانه‌های گیاه مورد نظر به حدود 5 تا 8 سانت رسیدند آنها را از خزانه در آورده و در جای اصلی بکارید.

برخی‌ها بذر را روی محلی که مورد نظرشان هست میپاشند تا همان جا سبز بشود اما این روش درست نیست دلیلش این است که زمان بذر پاشی بذرها نامنظم روی زمین میافتند و وقتی سبز میشوند خیلی از آنها ممکن است کنار هم سبز بشن اما زمانی که بذرهارو درون خزانه بکارید بعد میتوانید به صورت منظم بوته‌های این گل را به هر طریقی و به هر فاصله ای که میخواهید بکارید.به این نکته هم حتما توجه شود : هیچ وقت اقدام به نگهداری گل و گیاهان بیرونی در منزل نکنید چون درون منزل نور و تهویه هوای کافی برای رشد گیاهان و درختان بیرونی وجود ندارد حتی کاشت بذر هم ممکن است با مشکل مواجه شود در کل اگر مکانی برای کاشت بذر ندارید و مجبور هستید که در منزل این کار را بکنید بهتر است گلدان خزانه را روی پنجره جنوبی بگذارید تا نور کافی به آن برسد و حتما پس از سبز شدن بذر گیاهانی که بیرونی هستند آنها را به بیرون از خانه انتقال بدهید اگر ( به بیرون انتقال ندهید ساقه‌ها دراز شده و کم کم از بین میرود )

آبیاری

این گیاه با آبیاری منظم بهترین عملکرد را از خود نشان خواهد داد ولی باید توجه داشت که افزایش آبیاری به معنی افزایش عملکرد نیست بلکه باعث تجمع آب شده و ریشه می‌پوسد پس درنتیجه رشد گیاه کاهش می‌یابد. به خصوص در فصل زمستان که هوا سرد و مرطوب است و رطوبت خاک بالاتر است اگر با تهویه کم خاک همراه شود، به طور کامل گیاه از بین می‌رود. از طرف دیگر اگر هوا گرم و مرطوب باشد، بستری برای پرورش بیماریهای قارچی مهیا می‌گردد و بنابراین بهترین محیط برای آن محیط معتدل است.

خاک

بهترین رشد این گیاه در خاک حاصلخیز و با زهکش مناسب رخ می‌دهد. هر چند می‌تواند خاک قلیایی را تحمل کند ولی خاک اسیدی را بهتر می‌پسندد

نور و دما

با کاهش دما رشد این گیاه هم کاهش می‌یابد و بهترین رشد آن در هوای گرم صورت میگیرد. همچنین این گیاه به نور فراوان و مستقیم نیاز دارد ولی باید توجه داشت که در تابستان که گرما زیاد است اگرشدت نور هم زیاد شود باعث سوختگی برگها می‌شود

مراقبتها

• در پاییز بهتر است در سطح خاک لایه ای سنگ ریزه قرار گیرد تا مشکل تهویه خاک در زمستان بر طرف شود
• برای تحریک رشد و گلدهی گیاه، بهتر است که برگها ساقه‌ها و گلهای خشک شده بر روی گیاه حذف گردد.