- ازگیل یک بوته بزرگ یا یک درخت کوچک به شمار میرود و نام میوه از نام درخت گرفته شده است. در شرایط ایده آل، این گیاه برگ ریز تا 8 متر رشد میکند اما معمولاً ارتفاع آن حدود 6 متر یافت میشود. عموماً، کوتاهتر و بوته مانندتر میباشد. طول عمری حدود 30 تا 50 سال داشته.
- قسمت بالایی برگ سبز تیره و پشت آن سبز خاکستری که شکل آنها بیضی کمی کشیده،. 8 تا 15 سانتی متر طول و 3 تا 5 سانتی متر عرض دارند. برگها در زیر کرکهای متراکم دارند و در پاییز قبل از برگریزان به رنگ قرمز در میآیند. گلها پنج گلبرگ بیضی سفید داشت، درشت، منفرد در بهار شکوفه میدهند و در اواخر بهار ظاهر میگردند.
- گلهای ازگیل دوجنسی بوده و با زنبورها گرده افشانی میشوند. شاخههای آن خاردارد، ریشهی عمودی و پوست خاکستری نقره ای از مشخصات اختصاصی آن است. گلهای ازگیل هرمافرودیت هستند و توسط زنبورها گرده افشانی میشوند.
- گیاه ازگیل خودبارور است و میوه آن گرد و کروی و گاهی گلابی شکل و قهوه ای رنگ است. ابعاد میوه در حد گیلاس تا گردو میباشد. میوه ازگیل اسیدی و بسیار سخت است و تا زمانیکه خوب نرسد زیاد قابل خوردن نیست. گوشت ازگیل پس از رسیدن از رنگ سفید به قهوه ای تغییر مییابد و کاملاً نرم و شیرین میشود.
- در انگلیسی نیز این گیاه با نام medlar و یا common medlar شناخته میشود. درخت ازگیل رشدی آهسته دارد و عمر این درخت 50-30 سال است و درختی با عمر نسبتا کوتاه محسوب میشود.
آبیاری ازگیل :
درخت ازگیل سیستم ریشه ای عمیقی دارد با این وجود مناسب مناطق نیمه خشک نیست و در مناطقی که از بارندگی مناسب سالانه برخوردار است میبایست کاشته شود حتی اگر آب مورد نیاز ان را در مناطق نیمه خشک تامین کنیم باز هم خشکی و عدم رطوبت هوا به همراه گرمای این مناطق مانع از رشد و نموی این گیاه خواهد شد.
این گیاه به طور کل به آبیاری میانه و متوسط نیاز دارد و گیاهان جوان را در سال اول و همچنین دوم پس از کاشت میبایست هر هفته آبیاری کرد تا سیستم ریشه ای آنها قوی تر شود . گیاهان مسن را میتوان با فاصله هر 3-2 هفته آبیاری کرد. البته آبیاری این گیاهان بستگی به میزان بارش باران دارد و در مناطقی که از بارندگی خوبی برخوردار هستند گاهی نیاز به آبیاری گیاهان بالغ نیست .
نور مناسب ازگیل :
درخت ازگیل به نور خورشید، نیاز فراوان دارد. به ویژه نور کافی خورشید در زمان میوه دهی برای گیاه ضروری است. در محیط آپارتمان بهترین مکان برای قرار دادن گلدان ازگیل، پنجرههای جنوبی و آفتابگیر است. به طورکلی، مکان هایی با حداقل حدود 6-5 ساعت نور مستقیم برای این گیاه مناسب است. نور شدید آفتاب بخصوص اگر به همراه دمای بالا باشد اصلا مناسب این گیاه نیست و برگهای آنرا خواهد سوزاند.
دمای مناسب ازگیل :
درخت ازگیل در فصل رکود و خواب و در طی زمستان میتواند سرما را تا حدود 28- درجه تحمل کند البته به شرط اینکه در محل کاشت آن بادهای سرد و شدید زمستانی وجود نداشته باشد. در صورت سرمای شدید و وزش باد شاخسار درخت خشک خواهند شد و آسیب خواهد دید.
خاک مورد نیاز ازگیل :
ازگیل نسبت به خاک سختگیر نیست اما در خاکهایی با زهکش مناسب و خوب که محتوی خاکبرگ نیز هستند به خوبی رشد میکند . خاکهای آهکی و یا خاکهایی سنگین که زهکش خوبی ندارند از دلایل عدم رشد این گیاهان هستند. بین هر دو درخت میبایست حدود 5-4 متر فاصله در نظر گرفت.
کوددهی ازگیل :
درخت ازگیل، به کوددهی در حد معمول درختان میوه نیاز دارد. توجه داشته باشید، در صورت کوددهی زیاد، گلدهی گیاه کاهش مییابد. بهترین نسبت کودی برای پرورش و کاشت هسته ازگیل در گلدان، سه بار کوددهی به نسبتهای 6-6-6 در فصل رشد، است.
تکثیر ازگیل :
- دانههای ازگیل را میتوان کاشت تا گیاهی جدید بدست آورد البته احتمال اینکه گیاه بدست آمده از کاشت بذر در آینده میوه هایی نه چندان خوب و خوراکی تولید کند وجود دارد به همین دلیل از روش پیوند زنی برای تکثیر این گیاه معمولا استفاده میشود.به هر حال برای استفاده از بذرها میبایست صبر کرد تا میوه بر روی درخت به خوبی برسد و حدود اوخر پاییز آنرا از روی درخت جدا کرد. باید بذرها را از داخل گوشت بیرون آورد و با قرار دادن آنان در ظرفی آب باقیمانده گوشت میوه را به خوبی نرم و از روی سطح دانهها پاک کرد.
- بذر ازگیل پوسته سفت و محکمی دارد که میتواند مانع از جوانه زنی آن شود. بهتر است که برای آماده ساختن بذرها آنها را بلافاصله بعد از بیرون آرودن از میوه در میان موادی که کمی رطوبت نگه میدارند همانند پیت خزه ، کوکوپیت و موادی مشابه، به مدت 3-2 ماه در دمای 5-1 درجه نگهداشت و سپس نسبت به کاشت آنان اقدام کرد.
- قلمه چوب سخت روش دیگری برای تکثیر این گیاه است و البته توجه داشته باشید اصولاً میزان موفقیت در ریشه زایی قلمههای این گیاه پایین است و استفاده از هورمونهای ریشه زایی بر روی انتهای قلمهها قبل از کاشت و قرار دادن آنان در بستر ریشه زایی ، احتمال دستیابی به موفقیت را افزایش میدهد.
- قلمهها را میتوان در اواخر پاییز از گیاه تهیه کرد . طول قلمه را میتوان حدود 20 سانتیمتر در نظر گرفت و از شاخه هایی که به اندازه یک مداد معمولی ضخامت دارند تهیه کرد. قلمه در مخلوط همانند خاک برگ+شن کاشت میشود و تا نیمه ارتفاعی که دارد در درون خاک قرار میگیرد.
- ظرف محتوی قلمه در مکانی پر نور و روشن اما به دور از تابش مستقیم اشعه آفتاب با دمای حدود 24-21 درجه سانتیگراد قرار میگیرد . سطح خاک را نباید اجازه دهیم تا خشک شود و حدود 6-4 هفته طول میکشد تا ریشهها شکل بگیرند .از طرفی اگر درختان ازگیل با صفات خوب میوه دهی و کیفیت بالای میوه وجود دارند میتوان از آنان پیوندک تهیه کرد و بر روی پایههای تهیه شده از درختان ازگیل که با روش کاشت دانه بدست آمدهاند ( و احتمالا میوه خوبی تولید نمی کنند) و همچنین پایه هایی از درختان گلابی و به پیوند زد.
- ازگیل روی گلابی و به سازگاری دارد و قابل پیوند است . پیوند معمولا بر روی پایه و در سال اول و یا دوم رشد و نمو پایه و در فاصله 5-4 سانتیمتری از سطح خاک انجام میشود.
نحوه کاشت هسته ازگیل در گلدان
برای کاشت هسته ازگیل در گلدان لازم است، یکی از ازگیلهای رسیده و سالم را انتخاب و هسته میوه را به آرامی جدا کنید و با آب ولرم خوب بشویید، به شکلی که قسمتهای گوشتی میوه به طور کامل از روی هسته پاک بشود. مراحل کاشت این میوه در گلدان به شرح زیر است:
- میوه ازگیل را با چاقوی تیز پوست بکنید و هسته میوه را از داخل گوشت خارج کنید. برای اینکه هیچ گوشتی روی هسته باقی نماند، هسته را برای 24 ساعت، داخل ظرفی حاوی آب ولرم در محیط گرم و کم نور قرار دهید تا باقیمانده گوشت میوه به خوبی نرم و از روی سطح هسته (بذر) پاک شود.
- در این مدت 2 مرتبه آب را عوض کنید تا بذرها در آب نگندند.
- توجه داشته باشید که هسته ازگیل پوسته سفت و محکمی دارد که میتواند مانع از جوانه زنی آن شود. بنابراین بهتر است، برای آماده ساختن بذرها آنها را بلافاصله بعد از بیرون آوردن از میوه در میان موادی که کمی رطوبت نگه میدارند مانند پیت خزه، کوکوپیت و … به مدت 3-2 ماه در طبقات پایینی یخچال در دمای 5-1 درجه سانتی گراد نگهداری کنید.
- بعد از این مدت، هسته ازگیل را در بستر کاشت مناسب با زهکشی و حاصلخیزی کافی در عمق 2 سانتیمتری بکارید و آن را در محیطی نیمه سایه و دمای 21 تا 24 درجه سانتی گراد نگهداری کنید.
- معمولا بین 15 روز تا یک ماه و در برخی مواقع هم دو ماه، جوانهها از خاک خارج میشوند. حالا کافیست در فصل پاییز که نهالهای شما خزان کردند، آنها را از گلدان کوچک اولیه در آورده و در گلدان بزرگتری بکارید.
هرس ازگیل :
درخت ازگیل نیاز به هرس ندارد و حتی شاید هرس این درخت و اصرار به قطع شاخسار به ضرر آن تمام شود بنابراین هرس آن محدود به حذف شاخساری میشود که شکسته و آسیب دیده هستند و یا نهایتا شاخساری مسن آن که رو به مرکز گیاه رشد کردهاند و بسیار مزاحم رشد سایر شاخهها هستند. در اینصورت لازم است که عمل هرس را در زمان خواب و رکود گیاه یعنی در اواخر فصل زمستان انجام داد.
آفات و بیماریهای ازگیل :
درخت ازگیل به طور کل مشکلات و بیماریهای خاص و یا زیادی ندارند. در بین آفات گاهی شتهها و لارو برخی دیگر از حشرات مشکلاتی را ایجاد میکنند و از بین بیماریها آتشک بیشتری مزاحمت را بوجود میآرود همچنین گاهی بیماریهای زنگ و سفیدک پودری بخصوص زمانی که هوا مرطوب و مکان کاشت از نور مناسبی برخوردار نیست و سایه است مشکلاتی را ایجاد میکننند.
منبع: ساعدنیوز | https://saednews.com