اسپند گیاهی است دارای ارتفاعی بطول حدود 30 تا 50 سانتی متر. ظاهر آن بوته مانند، دارای برگ‌های سبز با تقسیمات باریک و دراز و نامنظم است. گل‌های آن درشت و دارای کاسبرگ نازک و گلبرگ بزرگ برنگ سفید مایل به سبز، میوه آن پوشینه و حاوی دانه‌های متعدد برنگ سیاه است. بو دادن دانه‌های اسفند در نزد برخی جهت جلوگیری از چشم زخم موثر دانسته شده است یکی از گیاهان نام آشنا برای ایرانی‌ها، اسپند است. دانه این گیاه در خانه سوزانده می‌شود و دود غلیظ آن برای ضدعفونی هوا ، دور کننده حشرات، خوشبوکننده فضا و به باور برخی حتی خنثی کردن چشم‌زخم و… مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر تمام این موارد، در آسیا از دانه‌های اسپند به عنوان ضدانگل، کرم‌کش و کشنده آمیب استفاده می‌کنند. اسپند در سایر کشورها نیز طرفدار دارد؛ مردم یونان از اسپند به عنوان قاعده‌آور، کرم‌کش، مسکن و خواب‌آور استفاده می‌کنند.
فواید اسپند
مضرات استفاه از اسپند
معمولاً از گیاه اسپند بیشتر به عنوان خوشبوکننده هوا استفاده می‌شود و شکل خوراکی آن کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که مصرف ناصحیح آن باعث عوارضی چون تشنج، تهوع، سکسکه، ترشح بیش از حد بزاق و تضعیف سیستم اعصاب مرکزی می‌شود. سمی بودن این گیاه به اندازه‌ای است که حتی حیوانات هم با مصرف آن دچار مسمومیت می‌شوند و مواردی از مرگ و میر حیوانات نیز گزارش شده است. در قدیم برای کاهش تأثیر میزان سم گیاه اسپند آن را چند بار در آب خیس می‌کردند.
طریقه مصرف اسپند
بو و دود دانه‌های اسپند، اثر ضدعفونی کننده در هوا داشته و میکروب‌ها را از بین می‌برد.
در التیام بیماری‌های پوستی، جوشانده ریشه اسپند اثر بسیار زیادی دارد عفونت‌های پوستی خصوصا اگزما را درمان می‌کند و از بروز حساسیت‌های پوستی جلوگیری می‌کند.
دانه‌های اسپند خواب آور و معرق است.
اسپند نرم کننده سینه و ریه بادشکن امعا» زیاد کننده شیر مادر مسهل سودا بغلم و ضد کرم کدو است.
خوردن دانه‌های خشک اسپند همراه با کمی خاکشیر تقطیر ادرار و سستی ادرار را درمان می‌کند.
خوردن مخلوطی از دانه‌های اسپند و تخم رازیانه بی‌اختیاری ادرار و دفع شبانه ادرار را درمان می‌نماید البته برای درمان این بیماری باید از رژیم‌های خاص نیز پیروی نمود در مورد اول پرهیز از خوردن لبنیات و ترشیجات و در مورد دوم حتما باید از معجون عسل و زرده تخم مرغ در صبحانه استفاده کرد.
جوشانده اسپند در تسکین دردهای عصبی گوش توام با آب ترب و روغن زیتون بسیار موثر است. البته به علت سمی بودن از مقدار بسیار کم در این جوشانده باید استفاده کرد.
برای رفع استسقا»، سیاتیک سو» دارد خوردن خیسانده دانه‌های آن جهت تحلیل مواد سوداوی و تصفیه خون و نرم داشتن سینه نافع است اگر 300 گرم دانه اسپند رابا چهار برابر آب بجوشانند بعد صاف کنند و با صدگرم عسل و هفتاد گرم روغن کنجد مخلوط کرده و به تدریج در طول یک ماه بخورند برای تنگی نفس مفید است و سرفه خشک و رطوبتی را درمان می‌کند
بخور اسپند بر درمان دندان توصیه شده مقدار خوراک اسپند نباید زیاد باشد
دود اسپند ضدحساسیت است،
چکاندن آب اسپند پخته شده در چشم، پرخونی و قرمزی چشم را التیام می‌بخشد.
.
منبع: دکتر ساینا | https://www.drsaina.com
مجله عطاری و طب سنتی
