دلیل روغن ریزی خودرو
با روشن شدن موتور به منظور روانکاری قطعات ، روغن توسط اویل پمپ با فشار زیادی در کانال‌های رفت روغن تزریق می‌شود و در برگشت نیز توسط کانال‌های برگشت با فشار کمتری به کارتل باز می‌گردد. وجود سرعت بالا در عمل تزریق و همچنین تزریق پرفشار روغن به فضای بین یاتاقانها همگی موجب می‌شوند تا روغن همواره به دنبال یک حفره برای نشت بگردد. کوچکترین سوراخ و یا عدم آب بندی می‌تواند نشت روغن را ایجاد کند و با کاهش حجم روغن موتور فاجعه رخ بدهد. روغن ریزی خودرو می‌تواند از قسمتهای متفاوت مانند لوله‌های منتقل کننده روغن، واشرها و مخازن روغن باشد.
اولین گام با مشاهده کردن آثار نشت روغن و تشکیل لکه‌های چرب در زیر موتور تشخیص نوع روغن می‌باشد. تشخیص نوع روغن به یافتن منشاء و سیستم نشت کننده بسیار کمک میکند.
.
انواع روغن ریزی موتور
روغن در اکثر قسمتهای اصلی خودرو حضور دارد اما اصلی ترین آنها در زیر بررسی می‌شود.
1) روغن ریزی موتور
روغن ریزی خودرو از بخش موتور را می‌توان با تشخیص روغن موتور به عنوان روغن نشت کرده شناسایی کرد.روغن موتور ، رنگ قهوه ای با غلظت متوسط دارد. بوی خاصی نداشته و بسیار لغزنده است.
گام دوم بعد از شناسایی روغن موتور، پیدا کردن منبع روغن ریزی خودرو است. مسیر چرب شدگی حاصل از نشت را بر روی یدنه موتور دنبال می‌کنیم . هرچه به سمت بالاتر حرکت می‌کنیم به معنی این است که قطعات پایین تر سالم هستند. از پایین موتور معروف‌ترین روغن ریزی‌ها مربوط به پیچ کارتل، واشر کارتل ، کاسه نمد طرفین میل‌لنگ ، لاستیک‌های چکمه‌ای ، سنسور فشار روغن (شمع روغن) ، فیلتر روغن ، واشر سر سیلندر ، پمپ بنزین مکانیکی ، کاسه نمد میل سوپاپ ، کاسه نمد دلکو ، واشر درب سوپاپ و درب محفظه روغن است.
علت روغن ریزی موتور می‌تواند به سادگی شل بودن یک پیچ تا پیچیدگی ترک خوردن بدنه موتور باشد. در برخی خودروها نوع خاصی از نشت روغن گاها شایع می‌شود ، مثلا در خودروی پژو 206 نشت روغن از پایه‌ی نصب فیلتر روغن بسیار شایع است ، در موتور 1800 پژو 405 که در سمند و پژو پارس نیز استفاده شده با کوچکترین بی‌دقتی در نصب ، درب سوپاپ دچار نشت روغن می‌شود و در موتور پراید نیز کاسه نمد میل‌لنگ دارای ضعف طراحی بوده و به راحتی نشت را شروع میکند.
2) روغن ریزی خودرو از بخش هیدرولیک
روغن هیدرولیک معمولا قرمز رنگ بوده و غلظت کمتر از روغن موتور دارد ، خواص تمیزکنندگی دارد و با صابون دست واکنش شیمیایی ایجاد میکند.
بخش هیدرولیک فرمان نیز مانند موتور از یک پمپ روغن تشکیل شده که روغن هیدرولیک را تحت فشار به شیر فرمان خودرو ارسال میکند ، با کوچکترین تغییر زاویه‌ی فرمان روغن پر فشار به جک هیدرولیک تزریق می‌شود. تمام مسیر روغن هیدرولیک پر از اتصالات فلزی و لاستیکی است که مستعد نشت هستند اما شایع ترین نشتی هیدرولیک از فشنگی کنترل فشار روغن در این سیستم است . در نظر داشته باشید که خود پمپ نیز دارای یک مغذی چرخان است که توسط یک کاسه نمد آب‌بند می‌شود که احتمال خرابی و نشتی دارد.
متد نشتی یابی در این قسمت نیز مانند موتور بررسی سیستم از پایین به بالاست . در این سیستم نشتی شایع را می‌توان به فشنگی فشار ، لوله‌های تزریق پرفشار روغن و کاسه نمدهای سر جک هیدرولیکی نسبت داد.
3) روغن ریزی خودرو از بخش ترمز
روغن ترمز ممکن است درچند رنگ متفاوت در بازار موجود باشد اما رنگ زرد ، آبی و سبز برای نشد این روغن بسیار شایع است. غلظت بسیار پایینی دارد و خاصیت تمیزکنندگی زنگ آهن را دارد . لغزندگی کم داشته و در صورت ترکیب با آب خنثی می‌شود.
در سیستم ترمز هر خودرو از روغن ترمز به منظور انتقال نیرو استفاده می‌شود و همان‌گونه که می‌دانید فشار این سیستم به هیچ وجه پایین نیست و از طرفی به منظور به حداکثر رساندن سرعت انتقال نیرو از روغن با دانه بندی هیدرولیکی ریز و غلظت پایین بهره می‌گیرند. وجود کوچکترین حفره در کل سیستم ترمز موجب تخلیه روغن و ازکار افتادن سیستم ترمز می‌شود که بسیار خطرآفرین است.
متد تشخیص روغن ریزی در سیستم ترمز شبیه به موتور خودرو نیست. با پایین رفتن سطح روغن و یا ایجاد رد خیسی در داخل رینگ لاستیک خودرو وجود نشتی قابل تشخیص است و برای تشخیص دقیق علت باید چرخ مذکور باز شده و توسط تکنسین فنی مورد بررسی قرار گیرد . اگر سطح روغن بدون خیس شدن چرخها پایین رفت یعنی نشتی روغن در دیگر اجزای سیستم ترمز است که باید خودرو به تعمیرگاه منتقل شده و تمام مسیر عبور روغن ترمز بازرسی شود تا محل نشتی پیدا شود.
شایعترین نشتی‌ها در سیستم ترمز نشتی از لوازم لاستیکی موجود در هر چرخ و پیچ‌های متصل کننده‌ی لوله‌های منتقل کننده روغن به سیلندر اصلی روغن است اما گاهی خرابی به پیچیدگی پوسیدگی لوله‌های انتقال روغن است.
4) روغن ریزی از گیربکس
روغن ریزی گیربکس معمولا به سختی از روغن ریزی موتور قابل نشخیص زیرا که از نظر ساختاری و کیفیت ، روغن گیربکس و روغن موتور تقریبا یکسان است. تنها تفاوت این دو روغن در بررسی ظاهری غلظت بیشتر روغن گیربکس است که به راحتی و توسط دست قابل تشخیص نیست . البته در گیربکس اتوماتیک ، روغن گیربکس شباهت بسیار زیادی به روغن هیدرولیک فرمان دارد. متد تشخیص محل روغن ریزی نیز بسیار شبیه موتور است و برای تشخیص نشتی از پایین به بالا به دنبال مسیر روغن می‌رویم.
از شایعترین روغن ریزی‌های گیربکسی می‌توان به پیچ تخلیه گیربکس ، نشت از کنار سنسورهای دور موتور و دنده عقب ، کاسه نمد سرشفت کلاچ ، کاسه نمد سرپلوس ، واشر درب گیربکس ، واشر ساعت گیربکس اتوماتیک ، شیربرقی‌های کنترل جریان روغن گیربکس اتوماتیک و یا شکستگی پوسته گیربکس اشاره کرد.
تخلیه روغن گیربکس دستی موجب افزایش حرارت و اصطکاک و کاهش روانکاری و در نهایت آسیب جبران ناپذیر به گیربکس اشاره کرد و در گیربکس اتوماتیک ، کاهش قدرت گیربکس در مراحل اولیه و سپس از کار افتادن گیربکس و همچنین خرابی قطعات الکترونیکی از نتایج نشت روغن است.
.
برطرف کردن روغن ریزی خودرو
گفتیم گام اول در بررسی روغن ریزی تشخیص محل روغن ریزی است اما همین کار نیز به راحتی انجام نمی‌شود به منظور یک بررسی روغن ریزی به صورت حرفه‌ای مراحل زیر را باید طی کرد.
– با تشکیل لکه‌های چربی در زیر خودرو محدوده‌ی تقریبی روغن ریزی را مشخص کنید.( محفظه موتور ، نیمه‌ی میانی خودرو ، چرخ‌های عقب و….)
– خودرو را به کارواش برده تا از زیر تمام قطعات موجود در محدوده‌ی روغن ریزی را به خوبی شست شو دهند. در مورد محفظه موتور ، خودرو باید موتورشویی شود.
– خودرو را به مدت دو الی سه روز ( حدود 300 کیلومتر مسافت ) به صورت عادی سوار شوید.
– حال مسیر عبور روغن به خوبی بر روی بدنه ظاهر شده و با گرفتن رد روغن مستقیما به قطعه خراب دست پیدا می‌کنید.
برطرف کردن روغن ریزی بسته به نوع آن متفاوت است ، کاسه نمد‌ها تعویض و سنسورها توسط نوار تفلون آب بند می‌شوند. شکستگی بدنه توسط چسب و جوش ترمیم و خرابی پیچ‌ها تعمیر می‌شود.
روش‌های ساده کشف روغن ریزی ماشین
- قطعا ساده‌ترین راه کشف این روغن ریزی، رویت و مشاهده زیر خودرو پس از چند ساعت توقف آن است. اگر ماشین خودرو را در پارکینگ می‌گذارید کف پارکینگ یا محل پارک ماشین را تمیز کنید و پس از چند ساعت توقف، مثلا اول صبح و پیش از روشن کردن خودرو، آنجا را بازدید کنید. اگر خودروی خود را در خیابان پارک می‌کنید، می‌توانید از یک قطعه کارتن برای زیر سینی خودرو بهره گیرید!
- ماشین را به کارواش برده و بعد با چند بار توضیح کامل به شاگردان کارواش – که در هنگام موتور شویی لوله آب را داخل دینام و یا شمع ماشین نکنند – اقدام به شستشوی موتور کنید. پس از این عمل، با خودروی خود 100 الی 200 کیلومتر (به صورت میانگین 2 الی 3 روز) رانندگی کنید. در بیشتر مواقع بعد از شستشوی موتور خودرو محل روغن ریزی مشهود است. می‌توانید به راحتی با تعویض قطعه معیوب، مشکل را حل کنید.
- اگر خودروی شما بالای 80 هزار کیلومتر کار کرده است، منبع ذخیره روغن هیدرولیک خودرو را چک کنید. 60 الی 70 درصد روغن ریزی دارد. این نشتی می‌تواند از مخزن، از پینیون فرمان ماشین، از فشنگی هیدرولیک و یا شیلنگ فشار قوی هیدرولیک (به دلیل پوسیدگی) اتفاق بیفتد!
- دقت کنید روغن ریزی از کدام طرف خودروست. چپ یا راست کاملا شرایطش فرق میکند. در بیشتر مواقع که نیاز به تعمیر زیادی نیست؛ کاسه نمدهای پلوس یا پشت میل‌لنگ خراب شده است.
- در بعضی مواقع واشر درب سوپاپ خودرو به علت گرما و فشار بالا بعد از 40 هزار کیلومتر خراب می‌شود و روغن از بالای موتور به پایین سرازیر می‌شود.
- در مواقع نادر شاید واشر درب کارتل ماشین نیز خراب شده باشد!
- اگر می‌خواهید روغن ریزی ماشین را به عینه ببینید باید سینی زیر خودرو باز شود.
- تشخیص سریع مایعاتی که ممکن است از زیر خودرو نشت کنند
اگر نشتی از پوشش تسمه تایم، فیلتر روغن موتور، مخزن روغن موتور و یا واشر سیلندر بود در این صورت گیج روغن را استشمام کرده اگر بوی کاملا مشخصی (بوی بنزین سوخته) با روغن نشتی داشت و رنگ روغن نشتی قهوه‌ای روشن تا سیاه بود، مایع نشتی روغن موتور است.
اگر نشتی از واشر اکسل، کاسه نمد شفت خروجی گیربکس بود و روغن نشتی یک حالت چسبناک-روغنی با بوی کم یا اصلا بدون بو، به رنگ صورتی مایل به قرمز تا قهوه‌ای بود، مایع نشتی روغن گیربکس است.
اگر نشتی از کاسه نمدهای رک وپینیون باشد و رقیق و بوی سوختن شیرینی بدهد و رنگ آن قهوه‌ای مایل به قرمز باشد، مایع نشتی روغن هیدرولیک فرمان است.
اگر نشتی از سیلندر ترمز، اتصالات و یا اورینگ‌های کالیپر لنت ترمز باشد و شبیه روغن نباتی با رنگ آن کهربایی کمرنگ بود، مایع نشتی روغن ترمز است. این نوع روغن خاصیت خورندگی داشته و در صورت تماس با بدنه رنگ آن را از بین می‌برد.
اگر نشتی از واتر پمپ، اتصالات، رادیاتور، سرسیلندر و یا گرم‌کن باشد و مایعی رقیق با عطر و بوی شیرین به رنگ سبز روشن یا زرد بود، مایع نشتی ضد یخ / خنک کننده است.
اگر نشتی از سیستم تهویه مطبوع باشد و مایعی رقیق و بی‌بو با رنگ شفاف بود، مایع نشتی آب است.
جمع بندی
در روغن ریزی از مسائل بسیار مهم شناخت نوع روغن است و همچنین شناسایی محلی که از آن روغن خارج می‌شود و پس از شناسایی باید تعمیر کار رفع نقص کند.
منابع:
.https://www.iribnews.ir
مجله ماشین و موتورسیکلت
