صدا‌های موسیقایی نیز مانند دیگر صدا‌ها دارای یک فرکانس مشخص و استاندارد هستند و هر نت موسیقی نیز دارای یک فرکانس مشخص است، همین اختلاف فرکانس موجب شده است که نت‌های موسیقی دارای یک فاصله‌ای نسبت به یکدیگر باشند. ترتیب قرارگیری نت‌ها کنار هم متفاوت است و در هر گام نت‌ها با ترتیب مشخصی کنار هم قرار می‌گیرند.
حال اگر در هنگام نواختن یکی از این شاخص‌ها به درستی رعایت نشوند فالشی رخ می‌دهد. به عبارتی ساده‌تر فالش زدن در موسیقی هنگامی رخ می‌دهد که:
1. فرکانس نت اجرا شده منطبق بر فرکانس اصلی نت نباشد. در واقع اگر نت اجرا شده صدایی بم‌تر یا زیر‌تر از صدای اصلی نت را داشته باشد فالش است.
2. اگر نوازنده نتی را اجرا کند که خارج از گام قطعه باشد، در این حالت می‌گویند فالش و خارج زده است.
3. در صورتی که فواصل نت‌ها، پرده‌ها و نیم پرده‌ها،به درستی رعایت نشوند صدای حاصله فالش خواهد بود.
.
• چگونه فالشی را تشخیص دهیم و آن را برطرف کنیم؟
معمولا نوازندگانی که دارای شنوایی موسیقایی ضعیفی هستند فالش می‌نوازند. زیرا یک نوازنده ابتدا باید بتواند صدای درست را با گوش خود بشنود و تشخیص دهد تا بتواند آن را تقلید و اجرا کند. پس اصلی‌ترین عامل برای ژوست یا کوک نواختن این است که نوازنده دارای گوش و شنوایی قوی باشد. برای تقویت گوش و شنوایی راه‌های زیر پیشنهاد می‌شود:
1. به تمرین روزانه با پیانو مشغول شوید و تک تک نت‌های پیانو را بنوازید و سعی کنید آن را با همان فرکانس تکرار کنید تا ملکه‌ی ذهنتان شود. سپس چشم بسته نتی را بنوازید و گوش کنید و نام نت را حدس بزنید. این کار را برای همه‌ی نت‌ها به کار برده و سپس نت‌های دیز دار و بمل دار انجام دهید. (به عبارت دیگر برای همه‌ی فواصل پرده و نیم پرده تکرار کنید.)
2. به انواع آواز‌ها و موسیقی‌های مختلف ایرانی و غربی گوش دهید تا با دستگاه‌ها و گام‌های مختلف موسیقی‌های مختلف آشنا شوید و هنگام نواختن به مشکل برنخورید.
3. دستگاه‌ها و آواز‌های موسیقی ایرانی را بشناسید و قطعاتی را در هر دستگاه گوش کنید و به فواصل و پرش‌ها توجه کنید.
4. در هنگام تمرین نوازندگی صدای ساز خود را ضبط کنید، پس از تمرین به صدای ساز گوش کنید تا متوجه قسمت‌های فالش آن شوید.
5. در هنگام تمرین و نواختن نت‌ها، صدای ساز را با دیاپازون چک کنید که آیا دقیقا با فرکانس اصلی خودش نواخته شده است یا نه؟! در صورت کوک بودن نت اجرا شده، چراغ دیاپازون سبز خواهد شد.
.
• فالش زدن برای چه سازی رخ می‌دهد؟
در هنگام نواختن همه‌ی سازهای موسیقی اعم از سازهای زهی و بادی امکان فالش زدن وجود دارد. ولی در برخی ساز‌ها مثل سنتور، پیانو، قانون و … فالش بودن ناشی از ناکوک بودن سیم‌های ساز است. در برخی دیگر از ساز‌ها مانند ویولن، کمانچه، ویولن سل، فلوت، کلارینت و … اگر تکنیک گرفتن دست و انگشت‌گذاری، نحوه‌ی آرشه کشیدن، نحوه‌ی فوت کردن (در سازهای بادی) و … اشتباه باشند، موجب فالشی می‌شوند. همان طور که در سازی مثل کمانچه و ویولن دیده می‌شود که گاهی، نوازنده با دست پرده‌ها را جابجا می‌نماید تا صدای مطلوب نت مورد نظر از حالت فالش به حالت ژوست تبدیل شود.
.
منابع:
.https://setare.com
مجله ساز و آواز و موسیقی
