شاید بتوان گفت اهمیت درک معنی فاصله کانونی – بخصوص در مورد دوربینی که استفاده می‌کنید – زمانی آشکار می‌شود که قصد خرید لنز تازه دارید. در ادامه این مطلب می‌خوانید که لنزهای مختلف برای چه کارهایی به کار می‌روند، کدامیک برای شما مناسب‌ترند و چطور از آن‌ها خلاقانه استفاده کنیم. به همین ترتیب، اصول تکنیکی مربوط به فاصله کانونی را نیز یاد خواهید گرفت.
1. فاصله کانونی به چه معناست؟
فاصله کانونی لنز تعیین کننده مقدار زوم در عکس‌هاست. هرچه عدد آن بالاتر باشد توانایی لنز در زوم کردن بیشتر است.
گاهی به اشتباه چنین برداشت می‌شود که فاصله کانونی از جلو یا پشت لنز اندازه‌گیری می‌شود، در حالیکه فاصله درست از نقطه همگرایی (point of convergence) تا محل قرارگیری سنسور یا فیلم دوربین است.
نگاهی به دیاگرام زیر داشته باشید:
2. تفاوت بُرد فاصله‌های کانونی و کارآیی آن‌ها
لنز سوپر واید 14-24 میلیمتری
این لنزها معمولا در دسته لنزهای خاص قرار می‌گیرند و احتمال این که بعنوان لنز کیت قرار بگیرند، پایین است. آنچه که این لنزها نشان می‌دهند از چیزی که با چشم غیر مسلح می‌توانید ببینید گسترده‌تر است.
لنزهای سوپرواید معمولا برای عکاسی معماری یا عکاسی از مراسم مورد استفاده قرار می‌گیرد تا بتواند در یک عکس حجم نسبتا زیادی از اطلاعات را قرار دهد.
با لنزهای واید و سوپرواید انگار در میانه محیط ایستاده‌اید، بجای آنکه سعی کنید بخشی از کل را در تصویر جای دهید.
این لنزها عموما برای پرتره مناسب نیستند زیرا با بهبود پرسپکتیو روی صورت تاثیر گذاشته و آن را غیر طبیعی نشان می‌دهند.
این لنز با دوربین‌های فول‌فریم به عنوان لنز کیت همراه می‌شود. 24 میلیمتر جایی‌ست که اعوجاج کناره‌های عکس که باعث غیرطبیعی شدن آن می‌شود، متوقف می‌شود.
این لنزها بیش از همه مورد استفاده عکاس‌های خبری برای مستندسازی لحظه‌ها قرار می‌گیرند و گستردگی تصویر آن‌ها به اندازه‌ای است که اطلاعات نسبتا زیادی را بدون آنکه غیر طبیعی بنظر برسد، ثبت می‌کند.
لنز استاندارد 35-70 میلیمتری
45-50 میلیمتر همان بازه‌ایست که چشم شما بطور طبیعی می‌بیند. از این لنز می‌توانید برای عکاسی خیابانی، عکاسی در جمع دوستان و خانواده مثلا سر میز شام استفاده کنید.
لنزهای پرایم مثل لنز 50 میلیمتری با f/1،8 یک نتیجه عالی در غکس‌های پرتره به دست می‌دهند. بعلاوه این که چندان گران نیستند و به مراتب از لنزهای کیت عکس‌های با کیفیت‌تری ثبت می‌کنند.
لنز (نسبتا) تله 70-105 میلیمتری
این لنزها که معمولا مجموعه لنزهای کیت قرار نمی‌گیرند، برای عکاسی پرتره بسیار مناسبند. بخصوص لنز تله 85میلیمتری. پرسپکتیو طبیعی این لنزها، پرتره را کاملا از پس‌زمینه مجزا می‌کند بدون آنکه حس ناخوشایندی به بیننده القا کند.
لنز تله‌فوتو 105-300 میلیمتری
لنزهای این محدوده برای عکاسی از مناظر دوردست مانند ساختمان‌ها و کوه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لنزها برای عکاسی از منظره مناسب نیستند زیرا پرسپکتیو منظره را از بین می‌برند.
لنزهای تله که در بازه‌ای بیش از این قرار دارند، برای عکاسی از ورزش و حیوانات کارآیی دارند.
3. چگونه فاصله کانونی بر پرسپکتیو عکس تاثیر می‌گذارد؟
برای این منظور بهتر است به عکس زیر که از یک سوژه با 4 فاصله کانونی متفاوت گرفته شده است، نگاهی داشته باشیم.
سوژه‌ها در مکان ثابتی نگه‌داری می‌شوند که حدود 25 سانتی‌متر از هم فاصله دارند. توجه داشته باشید چیزی که پرسپکتیو عکس‌ها را تغییر می‌دهد فاصله کانونی است؛ که بسیار گمراه کننده است.
فاصله کانونی یک شاخصی است که فاصله از سوژه را نشان می‌دهد: همه عکس‌ها فریم (قالب‌بندی) یکسانی دارند، تفاوت آن‌ها از زیاد شدن فاصله کانونی (زوم کردن) و دور شدن دوربین از سوژه‌ها ناشی می‌شود.
بخاطر بسپارید که فاصله از سوژه، پرسپکتیو را تغییر می‌دهد. فاصله کانونی فقط برای جبران‌سازی آن به کار می‌رود.
4. کراپ سنسور چه نقشی دارد؟
ضریب برش (crop factor) به سنسور دوربین بستگی دارد زیرا لنز ممکن است بخشی از تصویر دربافتی توسط لنز را حذف کند. بدین ترتیب فاصله کانونی یکسان لنز در دو دوربین متفاوت که سایز سنسورهای مختلفی دارند تصویر یکسانی را نتیجه نمی‌دهد. بسیاری از شرکت‌ها برای دوربین‌هایی که سایز سنسور کوچکتری دارند یک معادل فرمت 35 میلیمتری ارائه می‌دهند. اگر دوربین شما دارای سنسور کوچکتری است که احتمالا همینطور است، برای انتخاب لنز باید این فاکتور را در نظر بگیرید.
اگر یکی از لنز فول‌فریم (EF, FX, etc) را روی دوربینی قرار دهید که ضریب برش سنسور داشته باشد، به این معنی‌است که بخش‌هایی از تصویری که می‌بینید در تصویری که ثبت می‌کنید وجود نخواهد داشت.
ضریب برش تقریبا 1،6 است. یعنی اگر در فاصله 35 میلیمتری عکاسی کنید، نتیجه نهایی بیشتر شبیه یک تصویر 50 میلیمتری است.
حتی لنزهایی که برای دوربین‌های کراپ ساخته شده‌اند مانند EF-S یا DX نیز چنین اثری را برجای خواهند گذاشت. دلیلش این است که این لنزها در واقع فاصله حقیقی‌شان را به جای میدان دیدشان لیست کرده‌اند.
این لنزها روی دوربین‌های فول‌فریم اثر وینیتیگ (vignetting) بسیار بجای می‌گذارند؛ زیرا که تصویر به طور کامل روی سنسور تابانده نمی‌شود.
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕
مجله دانستنی‌های هنر
