صدا دادن مفاصل هنگام حرکت

آیا صدا دادن مفاصل نگران کننده است؟

• اگر صدای مفصلی، با درد و تورم همراه نباشد و طولانی و اصطلاحاُ مزمن نشده است، جای نگرانی نیست.
• در اغلب اوقات، علت صدا دادن و تق‌تق مفاصل بخصوص مفصل زانو، خارج شدن هوایی است که در فضای مفصلی به‌ دام‌ افتاده است.
• البته فشار زیاد بر مفصل و نیز اصطکاکی که در مفصل و در فرآیند تغییر موقعیت و زاویه مفصلی ایجاد می‌شود، نیز می‌توانند باعث ایجاد صدای مفصلی نرمال باشند.
• این دقیقاً همان حس و صدایی است که که در شکستن قولنج انگشتان دست و پا یا مفاصل دیگر تجربه می‌گردد.

صدا دادن مفاصل چه دلایلی می‌تواند داشته باشد؟

1) آزاد شدن گاز

ممکن است در مایع سینوویوم که در درون‌مفصل وجود دارد و مانند نرم کننده ای حرکات مفصل را تسهیل می‌کند، گاز تولید و آزاد شدن حباب‌های هوا صدا در مفصل ایجاد می‌کند.

2) حرکت تاندون

• حرکات مفصل مدیون کنش واکنش تاندون‌ها و لیگامان هایی است که در اطراف مفصل وجود دارند و به استخوان‌های تشکیل دهنده مفصل یا استخوان‌های اطراف چسبیده اند.
• تغییر وضعیت این تاندونها در جریان حرکات مفصل، و عبور آنها از روی زواید و برجستگی‌های استخوانی، ممکن است باعث ایجاد صدای مفصلی شود.
  جالب است که ممکن است خود فرد این صدا را نشنود و اطرافیان متوجه آن شوند.
• علاوه بر این کشیدگی لیگامان‌ها نیز می‌تواند باعث ایجاد صدا شوند.
• این حالت در کشیدگی‌های ناگهانی و بیش از حد تاندون‌ها و نیز در مورد تاندون هایی که قبلا آسیب دیده‌اند و نیز در افرادی که دچار تغییرات آرتروز شده‌اند بیشتر دیده می‌شود.

3) سطح ناصاف مفصل

• در آرتروز یا ساییدگی مفصلی، غضروف آسیب می‌بیند و ناهموار می‌شود.
• لذا مفصلی که دچار آرتروز است در حین حرکت و با تماس و ساییده شدن سطوح ناهموار بر روی یکدیگر، صدا ایجاد می‌شود.
• معمولا شایع ترین علت صدای مفصلی، تغییرات آرتروز است.

4) تغییرات مایع مفصلی

برخی متخصصین معتقدند تغییرات مایع مفصلی مانند کم و زیادشدن حجم آن نیز می‌تواند باعث تولید صدای مفصلی شوند.

 

چه وقت باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در این موارد باید صدای مفصلی را جدی گرفت و به پزشک مراجعه نمود:

• زمانی که صدای مفصلی در سنین قبل از میانسالی شروع شود.
• وقتی مفصلی که آسیب دیده و صدا می‌دهد.
• وقتی صدای مفصلی همراه با محدودیت حرکتی و درد همراه است.
• وقتی فرد دچار ورم مفصل است.
• وقتی صدای مفصلی دائمی و مزمن شده است.
• زمانی صدای مفصلی متعاقب یا همراه یک رخداد حاد مانند ضرب دیدگی و تروما، کاهش دامنه حرکات مفصل و ورم حاد مفصل باشد.

تذکر:

• نرمی استخوان کشکک و اصطلاحا کندرومالاسی از علل شایع صدای مفصلی بخصوص در خانم ها، افراد چاق، افراد کم‌تحرک، آپارتمان نشینی و مشکلات مربوط به پله و … است.
• در این بیماری، غضروف استخوان کشکک زانو، در اثر حرکات مکرر و نامناسب و یا فشار بیش از حد ناشی از وزن بالا و یا … آسیب می‌بیند.
• این افراد از درد زانو بخصوص بعد از نشستن به مدت طولانی شکایت دارند.
• حرکات زانو در کندرومالاسی ممکن است با صدا همراه باشد.
• علاوه بر اصلاح سبک زندگی، کاهش وزن، ورزش و … تقویت عضلات چهارسر زانو با ورزش‌ها و حرکات مناسبی که پزشک تجویز می‌کند، درمان اصلی این بیماری است.

 

اصول کلی درمان صدای مفصلی

اصول کلی درمان صدای مفصلی عبارتند از:

1.  کنترل و کم کردن وزن
2.  خودداری از دو زانو و چهار زانو نشستن
3.  پیاده روی در زمین‌های صاف، بدون مانع، مستقیم
4.  نرم دویدن
5.  دارو درمانی

طب سنتی برای رفع صدا دادن مفاصل، چه راهکارهایی پیشنهاد می‌کند؟

•  کنترل و کاهش وزن
• ماساژ ملایم مفصل و اندام‌های اطراف با روغن‌های مناسب مانند روغن سیاهدانه، بابونه، کنجد، بادام شیرین، زنجبیل یا زیره

تذکر:

پزشک طب ایرانی، بنا به نوع بیماری و اتیولوژی و علت صدای مفصلی ممکن است روغن‌های متفاوتی را پیشنهاد و تجویز نماید. مثلا در خشکی مفاصل و آرتروز روغن‌های مرطب و رطوبت بخش مانند بادام شیرین و کنجد و … ترجیح دارند.

•  ورزش روزانه و منظم
• اصلاح رژیم غذایی (پرهیز از برخی غذاها مانند فست فودها و تنقلات ناسالم، اجتناب از نوشابه، مصرف کمتر غذاهای نفاخ و …)
• تقویت غضروف با تدابیر غذایی و نیز حرکات ورزشی

تذکر:

1. تدابیر غذایی باید توسط پزشک طب ایرانی و با لحاظ مزاج عمومی فرد و معاینات انجام شده طرح ریزی و اجراء شود.
2. بهتر است از نظرات ارزشمند کارشناسان حرکات اصلاحی برای طراحی برنامه ورزشی مناسب در بهبود شرایط فرد بهره گرفت.
3. بین بهبود صدای مفاصل و مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین‌ها و کلسیم‌ها ارتباط همیشگی دیده نمی شود،
4. لیکن در صورت مشاهده هرگونه کمبودی در آزمایشات فرد مراجعه کننده، باید به جبران این کمبودها از طریق غذا و دارو همت گماشت.

• تجویز غضروف سازهای طبیعی مانند سوپ پای مرغ، پاچه گوسفند، روغن ماهی و … صدای مفصلی از دیدگاه طب ایرانی

نکته:

1. با استفاده از عصاره پای مرغ و پاچه گوسفند و طبق دستور تهیه ای که از منابع طب ایرانی استخراج شده است، می‌توان نوعی ژله مفاصل طبیعی تهیه نمود که در بهبود علایم آرتروز و تقویت غضروف مفاصل اثرات قابل تاملی دارد.
2. این ژله را هم‌ می‌توان بعنوان دسر و هم بعنوان افزودنی به غذا و انواع سوپ مصرف نمود.

• آب درمانی و استفاده از اثرات ارزشمند استخر، سونای بخار، جکوزی و چشمه‌های آبگرم طبیعی
• در مواردی که صدای مفصلی ناشی از بیماری مزمنی مانند آرتروز باشد، ممکن است به تشخیص و تجویز پزشک طب ایرانی، اعمال یداوی مانند زالودرمانی، بادکش درمانی و … هم موثر واقع شود.
• درمان دارویی با داروهای مفرده و یا ترکیبی که حتما باید با تشخیص، تجویز و زیر نظر پزشک طب ایرانی باشد.