زخم بستر چیست؟
- زخم بستر به آسیب بافت بدن (شامل پوست، درم، اپیدرم و ماهیچه) در اثر ایجاد فشار درازمدت بر یک یا چند نقطه از بدن گفته می‌شود.
- خوابیدن طولانی مدت در وضعیت ثابت، سائیدگی در صندلی یا بستر، استفاده از لگن بیمار نامناسب و یا کشیدگی با ملحفه میتواند به بخشی از پوست یا بافت بدن آسیب بزند.
- بیماران بستری، افراد در حال کما یا فلج شده از جمله کسانی هستند که در معرض خطر ابتلا به زخم بستر می‌باشند.
- زخم بستر اغلب در بخش‌های استخوانی بدن ایجاد می‌شود زیرا در این قسمت‌ها فشار بیشتری بر پوست وارد می‌شود و چربی کمتری برای محافظت از این ناحیه وجود دارد.
علائم و نشانه ها
این زخم، علائم و نشانه‌های زیر را نشان می‌دهد:
- تغییر در رنگ یا بافت پوست
- ورم
- تخلیه پر از چرک
- بعضی مناطق پوست، گرمتر یا سردتر از بقیه نقاط هستند.
- حساسیت پوستی در برخی از نقاط بدن
انواع و درجات زخم بستر
بسته به میزان شدت علائم، زخم بستر میتواند در مراحل زیر طبقه بندی شود:
مرحله اول:
این مرحله، خفیف ترین مرحله زخم بستر است. و معمولا در لایه بالایی پوست اتفاق می‌افتد. و از علائم آن، درد، سوزش یا خورش پوست است.
مرحله دوم:
این مرحله ممکن است کمی عمیق تر و سخت تر باشد. این گونه که قسمتهایی از سطح پوست از بین می‌روند و چیزی شبیه به تاول مشاهده می‌شود.
مرحله سوم:
در این مرحله، تمامی بافت‌های پوست از بین می‌روند و زخم باز است.
مرحله چهارم:
تمامی بافت‌های پوست و لایه‌های زیرین، حتی عضلات و استخوانها از بین می‌روند.
علل و عوامل موثر در ایجاد زخم بستر
- فشار ثابت بر روی یک قسمت خاص از بدن
- اصطکاکی که باعث می‌شود پوست بارها در برابر ملافه یا تخت خواب ایجاد کند
- وجود رطوبت و عرق بر روی پوست و به مدت طولانی
- سوختگی
- نشستن یا خوابیدن بر روی سطوح سفت
- سرمازدگی
- مصرف ناکافی مایعات و مواد غذایی
- محل زخم قبلی
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به زخم بستر را افزایش دهند
- بی تحرکی
- عدم احساس در نتیجه‌ی آسیب‌های عصبی یا اختلالات
- کمبود تغذیه
- شرایط پزشکی که بر گردش خون تاثیر می‌گذارد. مانند:بیماری دیابت و بیماری‌های عروقی
زخم بستر بیشتر در کدام قسمت‌های بدن ایجاد می‌شود؟
زخم بستر، بیشتر در نواحی صورت می‌گیرد که تحرک کمتر است،مانند:
- پس سر
- گوش ها
- کتف ها
- جناغ
- آرنج ها
- زیر باسن
- لگن
- زیر زانو
- پاشنه‌های پا
شیوه‌ها و راهکارهای طب سنتی برای التیام و ترمیم زخم بستر
- هرچند پیشرفت‌های خوبی در خصوص ترمیم و التیام زخم بستر صورت گرفته است، اما تاکنون این معضل به صورت کامل برطرف نشده و میتواند مشکلاتی رابرای فرد بیمار به وجود آورد که با استفاده از خواص طب سنتی می‌توان خدمات مطلوب تری را در این زمینه ارائه کرد.
- هر چند در ترمیم زخم بستر عوامل متعددی از جمله سن بیمار و داشتن بیماری‌های زمینه ای موثر است اما نداشتن برنامه غذایی مناسب نیز بر روند ترمیم زخم‌ها تاثیر می‌گذارد.
مصرف عسل و روغن زیتون
- عسل به مقدار 2 واحد را با روغن زیتون به مقدار 1 واحد مخلوط کنید.
- ماده حاصله را به خوبی هم بزنید و سپس هر روز هر هشت ساعت یکبار میل کنید.
- یا مقداری از عسل مرغوب و طبیعی را روی منطقه آسیب دیده اعمال کنید و 30 الی 45 دقیقه بعد، با آب بشویید.
- این کار را یک الی دو بار در روز تکرار کنید.
استعمال روغن اسطوخودوس یا بابونه
- 6 قطره روغن اسطوخودوس و 15 میل روغن نارگیل را با هم ترکیب کنید.
- مخلوط را روی گاز پانسمان ریخته و روی زخم قرار دهید. این کار را دو بار در روز تکرار کنید.
- (می توانید به جای روغن اسطوخودوس، از روغن بابونه نیز استفاده کنید.)
استعمال روغن نارگیل
- روغن نارگیل 100 % خالص و دست نخورده را به آرامی روی محل آسیب دیده ماساژ دهید.
- تا زمانی که کاملا جذب شود. این کار را دو بار در روز تکرار کنید.
ماساژ با روغن زیتون یا روغن بادام شیرین
- شما فقط به مقداری روغن زیتون یا روغن بادام شیرین خالص نیاز دارید.
- آنرا مستقیما به محل آسیب دیده اعمال کنید و بعد از 30 الی 60 دقیقه شستشو دهید.
- این کار را یک الی دو بار در روز تکرار کنید.
استعمال حنا و روغن زیتون
- حنا و روغن زیتون میتواند وسعت زخم بستر را کاهش دهد.
- حنا کاملاً خالص را با روغن زیتون ترکیب و بر روی محل آیب دیده بمالید و بعد از 30 دقیقه شستشو دهید.
ماساژ محل آسیب دیده با ژل آلوئه ورا
- مقداری ژل آلوئه ورا را از برگ آن استخراج کنید و بر روی محل آسیب دیده بمالید و بعد از 30 الی 40 دقیقه، شستشو دهید.
- این کار را دو بار در روز تکرار کنید.
پاشیدن زردچوبه بر روی زخم
- پودر زردچوبه ارگانیک را روی زخم بستر بپاشید. و اجازه دهید که باقی روز بماند.
- این کار را یک الی دو بار در روز تکرار کنید.
رژیم غذایی حاوی روغن ماهی
- رژیم غذایی غنی از روغن ماهی، علایم زخم بستر را 20 تا 25 درصد کاهش می‌دهد و اثرات مثبتی بر زخم بستر دارد.
- روغن ماهی که سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و اسیدهای چرب امگا- 3 می‌باشد، موجب کاهش زخم بستر می‌شود.
نکات مهم برای پیشگیری از ابتلا و تشدید زخم بستری (زخم فشاری)
- پوست را روزانه شستشو دهید و با حرکات آهسته خشک کنید و از صابون و مواد شیمیایی اجتناب کنید.
- برای جلوگیری از خشک شدن پوست، بلافاصله پس از حمام یا شستشو، از کرم و روغن‌های مرطوب کننده چون روغن زیتون، روغن نارگیل، ر.غن بادام شیرین و … استفاده نمایید.
- رژیم غذایی مناسب حاوی ویتامین‌های C،E و کلسیم داشته باشید.
- وضع پوست حداقل یکبار در روز بررسی شود و هر دو ساعت یکبار تغییر وضعیت داده شود و در صورت امکان از تشک مواج استفاده کنید.
- هنگام جابجایی و یا کشیدن روی تخت، سطح بدن بیمار از روی تخت فاصله داشته باشد.
و در آخر اینکه:
- دو مرحله اول زخم بستر، معمولا در عرض چندین روز الی 6 هفته بهبود می‌یابند.
- اما مراحل سوم و چهارم ممکن است که چندین ماه طول بکشند و یا هرگز درمان نشوند.
.
منبع:
.https://tabaye.ir
مجله عطاری و طب سنتی
