عکاسی سینمایی (به انگلیسی: Cinema Photography) به آن حوزه از عکاسی گفته می‌شود که عکس‌ها از سکانس‌ها و یا شخصیت‌های فیلم‌های سینمایی و حتی سریال‌ها گرفته می‌شود.
هنر عکاسی سینمایی در شکار لحظه‌های آشکار فیلم قرار گرفته شده است. همان‌طور در هنگام کار صحنه انجام می شود، در مراحل ساخت و پشت صحنه نیز تهیه می‌شود و در مراحل ساخت فیلم نیز کمک بسیاری به فیلم سازان می‌کند .
عکاسی سینمایی همچنین به صورت تجاری و درآمد زایی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد .
در حالی که عکاسی در سینما کاری بسیار سخت و دشوار است اما جذابیت‌ها حساسیت‌هایی که دارد این کار را به یک حرفهٔ مجزا در سینما معرفی کرده است.
عکاسی در فیلم سینمایی باید دقیقاً نشان دهنده حال و هوا و فضای فیلم و فیلمبرداری باشد و به اصطلاح در عکس‌ها باید سوژه‌ها و عناصر مربوط به فیلم مانند ژانر فیلم، عناصر بصری در فیلم، زوایای گوناگون فیلم برداری، اشخاص و در نهایت معرف کامل یک فیلم باشد.
عکس‌هایی که از صحنه‌های مختلف فیلم‌ها گرفته می‌شود معمولاً در بروشور و کاتالوگ فیلم، داخل سینماها بعنوان پوستر و یا حتی در مطبوعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
و معمولاً بهترین عکس گرفته شده، به تشخیص کارگردان، تهیه کننده و یا سایر عوامل تولید، به عنوان پوستر فیلم قرار می‌گیرد. (البته با کار گرافیکی دقیق روی آن عکس)
افراد بسیاری تابحال پا در عرصه عکس برداری سینما گذاشتند و بعد از مدتی این کار را کنار گذاشتند. عده‌ای دیگر در این عرصه مانده اند و با سلیقه و خلاقیت‌های خود این حرفه مهم سینما را هر چه بیشتر به پیش می‌برند.
بسیاری از عکاسان به کار عکسبرداری از بازیگران معروف در مجالس و جاهای گوناگون می‌پردازند که اغلب آن‌ها در مطبوعات و مجلات منتظر می‌شوند. اما کار این افراد عکاسی فتوژرنالیسم یا پاپاراتزی است و بطور کلی با عکاسی سینمایی بسیار متفاوت است!
برای انجام عکاسی سینمایی، هنرمند باید به صورت حرفه‌ای و تخصصی به عوامل متعددی توجه داشته باشد، که در ادامه به تعدادی از آن‌ها خواهیم پرداخت:
نما شناسی:
اندازه نماها در عکاسی.
از ابتدایی‌ترین قوانین سینمایی شناخت اندازه نماها و درک درست استفاده از هریک می‌باشد.
نماهای رایج سینمایی عبارتند از:
1) اکستریم کلوزآپ: ( E.C.U) درشت‌ترین نما در سینما است. این نما بیشتر برای انسان کاربرد دارد مانند: نمایی از دُرشت چشمها، لبها، دستها و… و از لحاظ حسی بیشترین تاثیر را بر بیننده دارد.
2) کلوزآپ: ( C.U) نمایی است از انسان که از زیر چانه تا بالای سر را دَربر می‌گیرد. این نما برای تاکید بیشتر بر صحبت‌های فرد یا حس و حالات چهرهٔ او استفاده می‌شود.
3) مدیوم کلوزآپ ( M.C.U) نمایی است که از زیر سینه تا بالای سر را شامل می‌شود. معمولاً این نما کادر مناسبی برای مصاحبه‌های تلویزیونی است. و در سینما هم کاربرد فراوان دارد.
4) مدیوم شات ( M.S ) این نما از کمر با بالا انسان را نشان می‌دهد. لازمه آن این است که گاهی باید نما بازتر باشد تا محیط اطراف فرد نیز تشخیص داده بشود.
5) آمریکن شات ( A.S ) نمایی است از زانو به بالای انسان. معمولاً در فیلم‌های آمریکایی و مخصوصاً فیلم‌های وسترن به فراوانی دیده می‌شود.
6) مدیوم لانگ شات یا فول شات: ( M.L.S ) نمایی است از تمام قدِ انسان! این نما نشان دهندهٔ حرکت فرد و ارتباط او با محیط پیرامون است.
7) لانگ شات: ( L.S ) نمایی است که یک یا چند نفر در کادر هستند که حالا یا در حال گفتگو می‌باشند یا انجام هر کار دیگری.
8) اکستریوم لانگ شات ( E.L.S ) نمایی است بسیار دور و باز. مثل نمایی بسیار دور از انسان یا انسانها. یا نمایی از وسعت شهر یا روستا و… در این نما فرد, تاثیر ندارد، محیط و جغرافیا مهم است.
9) توشات: ( TWO.S ) نمایی است برای نشان دادن دو نفر در کنار هم که معمولاً این نما از سینه به بالا می‌باشد و شبیه نمای مدیوم کلوزآپ است با این تفاوت که در برگیرندهٔ 2 نفر می‌باشد.
10) کلوز شات ( C.S ) نمایی است که معمولاً از سینه به بالای جمع زیادی از انسانها را نشان می‌دهد. مانند خروج مسافران از مترو!
11) اور شولدر نمایی است از پشت سر و شانهٔ فردی که پشت به دوربین قرار گرفته و یک سوم کادر را اشغال کرده، و آن دو سوم دیگر کادر فردی دیده می‌شود که روبروی ان قرار گرفته!
زوایای دوربین :
بطور کلی زوایای دوربین 7 مورد است که ما در اینجا 3مورد مهم آن را بررسی می‌کنیم.
1) زاویهٔ عادی یا آی لول ( eye Level ) یعنی زاویه دوربین دُرست در نقطه مقابل فرد ( بازیگر ) همسطح چشم یا چشمان او باشد.
2) زاویه پایین یا لو انگل ( low angle ) در این زاویه، دوربین در سطح پایین‌تر از فرد ( بازیگر) قرار می‌گیرد و فرد از پایین به بالا دیده می‌شود. این زاویه جهت نشان دادن اُبهت یا برتری یا قوی‌تر بودن فرد استفاده می‌شود. حتی عظمت و اُبهت ساختمان‌ها را نیز نمایش می‌دهد.
3) زاویه بالا یا‌‌های انگل ( High Angle ) در این نما دوربین در سطح بالاتری از فرد (بازیگر) قرار می‌گیرد و فرد از بالا به پایین دیده می‌شود. معمولاً زمانی که بخواهند ضعف، حقارت، ناتوانی یا خوار زبور شدن فرد را نمایش بدهند از این زاویه استفاده می‌کنند.
حرکات دوربین:
معمولاً دوربین به شکل ثابت در هنگام عکاسی یا تصویربرداری روی پایه قرار می‌گیرد و عکاس یا تصویربردار با انتخاب نما و زاویه دلخواه شروع به فعالیت می‌کند.
اما گاهی نیاز است که دوربین با سوژه همراه بشود. یعنی اقتضا ایجاب می‌کند تا چشم بیننده به تعقیب سوژه بپردازد.
بنابراین حرکت دوربین از دو حالت ذیل خارج نیست:
الف) حرکت دوربین روی پایه ثابت:
1) حرکت پَن (پان) یا حرکت افقی (Pan)
درواقع چرخش دوربین روی محور ثابت خودش به طرف چپ یا راست است. باید دقت شود که حرکت پَن به آرامی آغاز می‌شود و به آرامی نیز پایان می‌پذیرد. شروع حرکت پَن با شروع حرکت سوژه است و پایان آن نیز با پایان حرکت سوژه می‌باشد.
پَن(پان): حرکت دوربین به سمت چپ یا راست بر روی پایه ثابت خودش است.
2) حرکت تیلت یا حرکت عمودی ( Tilt )
دوربین روی پایه ثابت است و حول یک محور به طرف بالا یا به طرف پایین حرکت می‌کند. این حرکت تیلیت نام می‌گیرد.
بطور مثال: فرد مقابل یک ساختمان بلند می‌ایستد، سرش را می‌برد بالا تا نوک ساختمان را ببیند. ما اگر بخواهیم از نگاه او ساختمان را نشان بدهیم، دوربین را روی پایه ثابت قرار داده و به آرامی رو به بالا حرکتش می‌دهیم.
تیلت: حرکت دوربین به سمت بالا یا پایین درحالی
که روی پایه ثابت خودش قرار دارد.
3) حرکت مورّب
این حرکت تلفیقی از حرکت پَن و تیلت می‌باشد.
ب) حرکت دوربین روی پایه متحرک:
1) حرکت دالی این یا حرکت به طرف جلو ( Dolly in )
در این حرکت دو رشته ریل به موازی هم روی زمین مانند ریل قطار چیده می‌شوند و دوربین
روی چهار چرخ که روی ریل‌ها نصب شده قرار می‌گیرد و حرکت می‌کند.
در این حرکت، بیننده به سوژه نزدیک می‌شود.
2) حرکت دالی اوت یا به طرف عقب ( Dolly out )
این حرکت دقیقاً برعکس حرکت دالی این می‌باشد.
3) حرکت ترولینگ ( Traveling )
حرکت ترولینگ هم رو به جلو است هم روبه عقب.
در این حرکت نیز مانند حرکت دالی این یا حرکت دالی اوت بایستی دو رشته ریل روی زمین چیده بشود.
معمولاً از این حرکت زمانی استفاده می‌شود که دوربین قصد تعقیب سوژه را به مدت زمان طولانی داشته باشد.
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕
مجله دانستنی‌های هنر
