تعریف سطح
همانطور که میدانیم شکلی که دارای دو بعد باشد سطح نامیده میشود و همچنین روی چیزها را سطح میگویند.
در طبیعت و در پیرامون ما سطوح به اشکال متنوع و حالتهای مختلفی وجود دارند. سطح چیزها در طبیعت گاهی به صورت هموار و گاه ناهموار و دارای بافت و نقشهای مختلفی است.
در هنر تجسمی سطح را به انحنای میتوان تجسم بخشید و به وجود آورد.به عنوان مثال از حرکت یک پاره خط در فضا یا روی صفحه در یک جهت خاص سطح ساخته میشود. همچنین اگر نقطهای را در دو بعد گسترش دهیم سطح تشکیل میشود و به همین ترتیب فضاهای تجسمی میان حداقل سه نقطه جدا از هم و یا فضای بین دو پاره خط میتواند سطح را تداعی کند. عمومأ در یک تابلو نقاشی همه چیز روی سطح بیان میشود.
در نقاشی طبیعت گرا سطوح نمایش دهنده وجوه مختلف اجسام و اشیاء در طبیعت پیرامون ما هستند و از اتصال آنها به یکدیگر و تغییر شکل آنها در اثر عمق نمایی توهم حجم و دوری و نزدیکی به وجود میآید. اما در نقاشی انتزاعی سطحها بیانگر و نمایش دهندهٔ شیء خاصی نیستند و گاه یک اثر انتزاعی فقط از طریق ترکیب چند سطح با بافتها، رنگها یا تیرگی و روشناییهای مختلف به وجود میآید. همه سطحها از سه شکل هندسی دایره، مربع، مثلث یا ترکیبی از آنها به وجود میآیند. این شکلها را به طور معمول همه میشناسند و در حالی که شکلهای سادهای به نظر میرسند خصوصیات قابل ملاحظهای دارند.
سطح دایره
دایره شکل کاملی است که حرکت جاودانه و مداومی را نشان میدهد. چرخش و حرکت مدام اجزای یک ماشین در صنعت، تکرار و حرکت به صورت مستمر در طبیعت مثل آمد و شد فصلها، آمدن شب و روز، هفتهها، ماهها و سالها که به عنوان گردش روزگار از آن نام برده میشود، آسمان بلند که به آن دایره مینا میگویند، همه و همه نشان دهندهٔ تناسبی است که میان شکل دایره و اشکال متنوع حیات و طبیعت وجود دارد.
در عین حال دایره نماد نرمی، لطافت، سیالیت، تکرار، درون گرایی،آرامش روحانی و آسمانی و آن جهانی بودن به شمار میآید. به همین دلیل دایره همیشه به عنوان یک شکل کامل مورد توجه هنرمندان بوده است.
سطح مربع
مربع از دیگر شکلهای پایه و سادهٔ هندسی است که از چهار ضلع و چهار زاویهٔ مساوی ساخته میشود و از تغییرات زاویهها و ضلعهای آن، اشکال چهارگوش متنوعی به وجود میآید. مربع بر خلاف دایره نماد صلابت، استحکام و سکون است. این شکل مظهر قدرت زمین و مادی و در عین حال از زیباترین اشکال هندسی است.
سطح مثلث
مثلث متوازی الاضلاع نیز دارای سه ضلع و سه زاویه مساوی است. هنگامی که این شکل بر سطح قاعدهاش قرار بگیرد پایدارترین شکل هندسی است و مثل یک کوه استوار به نظر میرسد.
اما چنانچه بر یکی از رأسهای خود قرار بگیرد حالتی کاملا ناپایدر و متزلزل دارد.
سطح از نگاه کاندینسکی
واسیلی واسیلیویچ کاندینسکی (به روسی: Васи́лий Васи́льевич Канди́нский) (16 دسامبر 1866 – 13 دسامبر 1944) یک نقاش و نظریهپرداز هنری روس بود. از آنجا که او نخستین نقاشیهای مدرن اِنتزاعی را خلق کردهاست، یکی از معروفترین و اثرگذارترین هنرمندان سده بیستم بهشمار میآید.
سطح یا رویه، عنصر دیگری از عناصر هنرهای تجسمی است که دارای دوبعد درازا و پهنا است و ژرفا ندارد. سطح نیز همچون انواع خط و هر شکل دیگر هندسی، مجموعهای نقاط است که میتوان اشکال دو بعدی را در آن ترسیم کرد.
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕
مجله دانستنیهای هنر
