” شرف المکان بالمکین” ضرب المثل جذاب عربی با خط نستعلیق فارسی اثر علی شیرازی، هنرمند خوشنویس شناخته شده خاورمیانه را بررسی میکنیم :
ایران آرت : “شرف المکان بالمکین” ضرب المثل جذاب عربی با خط نستعلیق فارسی اثر علی شیرازی، هنرمند خوشنویس شناخته شده خاورمیانه را بررسی میکنیم:
یک:
نوشتن جمله عربی با خط فارسی شیرینی و چالشهای خاص خود را دارد؛ علی شیرازی، خوشنویس شناخته شده خاورمیانه با قلم 30 میلیمتری و تکنیک منحصر به فردش، یک ضرب نویسی، اثری خوش سیما، متعادل و متوازن خلق کرده است.
“شرف المکان بالمکین” از آن ضرب المثلهای شیرین عربی ست که به جهت کثرت استفاده حتی در میان فارسی زبانان نیز رایج است، پیداست جنس کلمات عربی و نوشتن آن با خط نستعلیق که برای کلمات فارسی طراحی شده، خودش یک چالش است و ترکیب بندی دادن به این ضرب المثل سه کلمه ای در کادری مستطیل چالشی دیگر.
دو:
خط نستعلیق برای نوشتن کلمات فارسی طراحی شده و با نوع نگارش این زبان انطباق عجیبی دارد، نستعلیق از سمت راست ، بالای خط کرسی ( خط معیار ) آغاز شده و با شیبی ملایم کم کم روی خط کرسی استقرار مییابد از این رو نوشتن کلمات عربی که معمولا “ال ” دارند و ارتفاع خطوط را بالاتر میبرند ، در عین حال معمولا کلمات مطول تری دارند قدری خوشنویس را با چالش روبرو میکند.
خط ثلث برای نوشتن زبان عربی طراحی شده و به زیبایی هم عربی را بازتاب میدهد. خط ثلث بر کرسی افقی بنا شده و در ترکیب بندی، تقاطع حروف و کلمات در آن امری رایج است، حال آنکه تقاطع کلمات در خط نستعلیق فقط در سیاه مشق امر مرسومی است.
اما در خط نستعلیق کرسی شناور توانمندیهای دیگری برای نوآوری خطاط پیش رو میگذارد و شیرازی بر همین مبنا توانسته تلفیق شکیل و چشم نوازی از کلمات عربی و خط فارسی را خلق کند.
سه:
این ضرب المثل معروف فقط از سه کلمه تشکیل شده و هنرمند میبایست در چینش حروف به ترکیبی برسد که در همین قاب کوچک زیبایی بصری بیافریند.
حرف ” ف ” کشیده شده که پیداست آگاهانه بیش از حد هم کشیدگی آن دامنه یافته، نخستین راهکار هنرمند بوده است؛ این ف اغراق شده باعث تعادل میان کلمات المکان و المکین در کادر مستطیل هم شده است.
چهار:
دو حرف “ن ” در این کادر را با دقت ببینید چه هارمونی و ریتم زیبایی به اثر بخشیدهاند و چشم را به سوی خود میکشانند.
پنج:
نمی توان ظرافت جانمایی دو ” لم” در این اثر را نادیده گرفت؛ و اینکه استاد خوشنویس چگونه دو حرف “ک” که معمولا کشیدگی سرکش هایش دلبری میکند در اینجا به واسطه ترکیب بندی خاص هم را به خوبی پوشش داده اند.
شش :
اما اولین جذابیت اثر که در همان نگاه نخستین بیننده را مجذوب خود میکند هارمونی ، یک دستی و روانی کل اثر است که در به اصطلاح یک ضرب نویسی توسط استاد خوشنویس ریشه دارد. پیداست هنرمند خوشنویس این اثر را در یک پرفورمنس و یک کنش خطاطانه خلق کرده است و با مرکب برداری مناسب به اثر سایه روشن و عمق آورده است.
جامعه خوشنویسی ، علی شیرازی را در عصر معاصر به دو مولفه بارز متفاوت میدانند: توانایی استفاده از قلمهای بزرگ و مهارت در یک ضرب نویسی با همین قلمهای بزرگ. جمع این دو خصیصه توسط این هنرمند که در همین اثر هم متجلی ست او را از دیگر هنرمندان این وادی متمایز میکند.
هفت :
« شرف المکان بالمکین » با قلم 30 میلیمتری نوشته شده است که اهل فن میدانند در خوشنویسی هر قدر قلم بزرگ تر میشود، نوشتن با رعایت قوانین و ضوابط شناخته شده و بنیادین خوشنویسی اصیل، سخت تر و دشوارتر میشود.
هشت :
توازن اندازه و جانمایی نقطه ها، و دیگر اصول بنیادین خط به دقت در این قطعه به غایت استادانه است و توجه در همین ظرافتها علی شیرازی را به استادی بیبدیل بدل کرده است.
نه:
تذهیب برای تجلیل از خط و تقدس بخشیدن به متون دینی و آیینی همیشه بخش مهمی از خوشنویسی اسلامی است؛ در این اثر تذهیب درون کادر این اثر ، خوانش جالبی با تذهیب پیرامون کادر دارد که چشم نواز است. تذهیب بر اساس ترکیب بندی و بیشتر دیده شدن خط و خوشنویسی خلق شده است که در زمره محسنات این اثر است.
ده:
اثار متعددی از استاد علی شیرازی در گنجینههای فاخر خاورمیانه و آسیا نگهداری میشود از جمله: موزه هنرهای اسلامی مالزی ، کلکسیون محمد المر در امارات، مرکز فرهنگی سلطان العویس دبی، مجموعه حسن بن علی آل ثانی قطر، موزه هنر شارجه ، موزه دوحه، مجموعه انور قرقاش دبی، کلکسیون جمعه الماجد دبی … گنجینه موزه بانک پاسارگاد، موزه قرآن،موزه امام علی و …
نقاشی خطهای علی شیرازی مانند خوشنویسیهای کلاسیک او در بازار هنر خاورمیانه با اقبال شایان توجه روبروست و غیر از رکورد 60 هزاری دلاری در کریستیز 2012 و همین فروش اخیر در نوزدهمین حراج تهران به قیمت یک میلیارد و 870 میلیون تومان (33400 دلار)، فروشهای موفق جالب توجهی در بونامز لندن و دیگر حراجیها داشت که در سایتهای معتبری مانند Art Price میتوان نمونه هایی از أن را دید:
https://images.app.goo.gl/KfPodCaRJG7eBnGg9