یکی از مهم‌ترین کارهایی که در هنگام خرید و فروش خودروی دست دوم باید انجام شود تعویض پلاک خودرو است. خریدار باشید یا فروشنده، قبل از هر چیز باید طبق تاریخ و ساعت دقیقی که در قولنامه برای حضور در مرکز تعویض پلاک مشخص شده است به این مراکز مراجعه کنید. نام مرکز هم طبق توافق دو طرف در همان قولنامه ذکر می‌شود. از آنجا که فرایند کار زمان‌بر است و معمولا هم مراکز شلوغ هستند، بهتر است صبح زود، یعنی قبل از ساعت 7:30 صبح در مقابل مرکز تعویض پلاک حاضر شوید. حتی در این‌صورت هم احتمال دارد تا ظهر درگیر این کار باشید، بنابراین یک روز را به این کار اختصاص دهید.
برای تعویض پلاک خودرو چه مدارکی لازم دارید؟
در هنگام تعویض پلاک و انتقال سند خودرو، حضور فروشنده و خریدار ضروری است. اگر نمی‌توانید در این روز حاضر شوید، باید به طرف مقابل وکالت قانونی بدهید که از طرف شما کارهای تعویض پلاک و انتقال سند را انجام دهد.
هرچند توصیه می‌کنیم حتما خودتان حضور پیدا کنید، مخصوصا اگر فروشنده اتومبیل هستید (تا زمانی‌که پلاک به نام شماست و تعویض نشده است، هر رویدادی به نام شما تمام خواهد شد). قبل از این که به مراکز تعویض پلاک خودرو بروید، مدارک زیر را آماده کنید و همراه ببرید.
مدارک مورد نیاز فروشنده خودرو
1. کارت خودرو
2. بیمه نامه خودرو
3. برگ سبز یا همان سند مالکیت یا برگه شناسایی خودرو
4. سند مالکیت ثبت شده در دفتر اسناد (اگر دارد)
5. اصل شناسنامه و کارت ملی
6. برگه عدم خلافی خودرو (اگر خودرو خلافی دارد فروشنده می‌تواند در همان مرکز تعویض پلاک آن را پرداخت کند)
7. کارت معاینه فنی معتبر (برای خودروهایی که بیش از 4سال از تولیدشان می‌گذرد)
8. کارت عابر بانک برای پرداخت هزینه خلافی
مدارک مورد نیاز خریدار خودرو
1. اصل شناسنامه و کارت ملی
2. کارت عابربانک برای پرداخت هزینه‌ها
3. سند احراز محل سکونت (یعنی سندی که نشان دهد شما ساکن شهری که تعویض پلاک در آن انجام می‌شود هستید. مثل سند قطعی خانه، اجاره نامه دارای کد رهگیری و هولوگرام، جواز کسب معتبر، گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان با ذکر آدرس محل سکونت والدین که به تایید آموزش و پرورش منطقه رسیده باشد و…)
4. قبض آب، برق یا گاز محل سکونت که آدرس آن با آدرس سند بالا یکی باشد.
نکته: اسناد مربوط به محل سکونت باید به نام شما، همسرتان یا اگر با والدین زندگی می‌کنید، به نام آن‌ها باشد. در این صورت باید اسناد شناسایی کسی که خانه یا اجاره‌نامه به نام اوست و نسبتش با شما را مشخص می‌کند، همراه خود ببرید.
مراحل تعویض پلاک خودرو
مرحله اول: ورود به مرکز تعویض پلاک خودرو
در این مرحله، خریدار و فروشنده هر دو با هم باید همراه با خودرو وارد مرکز تعویض پلاک شوید. در بدو ورود، به شما برگه‌ای می‌دهند که در آن شماره نوبت و باجه‌ای که باید به آن مراجعه کنید مشخص شده است. خودرو را پارک کنید، به باجه موردنظر مراجعه کرده و مدارک را تحویل دهید. در باجه مربوطه، فرم‌های مربوطه را پر کنید و هزینه تعویض پلاک و نیز هزینه پست سند و کارت خودرو را که به ترتیب 120 هزار تومان و 37,731هزار تومان (در سال 99) است بپردازید. همه این هزینه‌ها به‌جز هزینه خلافی، به‌عهده خریدار خواهد بود. یادتان باشد از شما پول نقد دریافت نمی‌کنند، بنابراین حتما کارت بانکی با خودتان ببرید. به‌طورکلی دریافت هرگونه وجه نقد در این مراکز غیرقانونی است.
مرحله دوم: تأیید اصالت خودرو
پس از پرکردن فرم‌های مربوطه، باجه به شما برگه‌ای را ارائه می‌دهد که باید به کارشناسان و بازرسان مرکز بدهید تا خودروی شما را بازدید کرده و اصالت آن را بررسی کنند. کارشناس برای این کار، تمام مشخصات خودرو را با مشخصات درج‌شده در برگه از جمله شماره شاسی، شماره موتور و سایر موارد تطبیق می‌دهد. بعد از تأیید اصالت خودرو، مجوز فک پلاک قبلی، صدور و نصب پلاک جدید را به شما ارائه می‌دهند. حالا خریدار باید به انبار پلاک برود و پلاک خود را تحویل بگیرد.
مرحله سوم: فک پلاک قبلی و نصب پلاک جدید
حالا شما که خریدار هستید باید به انبار مراجعه کنید و پلاک را تحویل بگیرید. در اینجا دو حالت وجود دارد:
حالت اول: اگر قبلا خودرویی داشته‌اید که پلاک آن آزاد است، می‌توانید دوباره همان پلاک را تحویل بگیرید و روی خودروی جدیدتان نصب کنید. اگر از زمان فک پلاک قبلی شما کمتر از سه سال گذشته است، دیگر هزینه ساخت پلاک ندارید؛ زیرا پلیس تا سه سال پلاک‌های فک‌شده را نگه می‌دارد. اگر چند پلاک آزاد داشته‌اید، از شما خواهند پرسید که کدام‌یک را می‌خواهید روی این خودروی جدید نصب کنید. بعد از انتخاب، اگر پلاک موجود باشد، آن را برایتان نصب می‌کنند و اگر نه، دوباره آن را می‌سازند.
برای افرادی که ساکن تهران هستند، تحویل پلاک قدیمی در همان مراکز تعویض پلاک و بلافاصله انجام می‌شود. اما برای ساکنان شهرستان یا سایر استان‌ها 24 تا 48 ساعت زمان لازم است تا پلاک برایشان پست شود.
اگر از آخرین فک پلاک شما بیشتر از سه سال گذشته است، باید هزینه ساخت پلاک را پرداخت کنید، چون مجددا آن را برایتان می‌سازند.
حالت دوم: از قبل هیچ پلاکی ندارید، بنابراین یک پلاک جدید با شماره جدید برایتان نصب می‌کنند.
فرایند تعویض پلاک چقدر طول می‌کشد؟
به‌طورکلی فرایند تعویض پلاک بسته به مرکزی که مراجعه کرده‌اید و میزان شلوغی آن، ممکن است بیشتر از دو سه ساعت طول بکشد. اگر برای اولین بار است که پلاک می‌گیرید یا پلاک‌های قبلی‌تان آزاد نیستند و روی خودروهای دیگری نصب هستند، حدود یک ساعت برای نصب پلاک جدید زمان نیاز است. اما اگر پلاک قبلی‌تان در مرکز موجود باشد، کار راحت‌تر است.
نکته: اگر پلاک قبلی دارید و در مرکز تعویض پلاک دیگری موجود است، می‌توانید با فروشنده مدارکتان را پس بگیرید و به آن مرکز مراجعه کنید. اما اگر هزینه موردنیاز آن را بپردازید، همان پلاک قبلی را در همان مرکزی که هستید برایتان می‌سازند. در اینجا خودتان باید حساب‌کتاب کنید که آیا حاضرید دوباره تا مرکز تعویض پلاک موردنظر بروید که مسلما معطلی بیشتری دارد یا همین‌جا با پرداخت هزینه ساخت پلاک، کار را تمام می‌کنید. در هر صورت به خودتان بستگی دارد. البته این کار هم حدودا یک ساعتی زمان می‌برد، اما احتمالا پس گرفتن مدارک و مراجعه به مرکز دیگر طولانی‌تر خواهد بود.
آیا می‌توانیم شماره پلاک را خودمان انتخاب کنیم؟
درباره شماره پلاک فقط دو حق انتخاب داریم: یکی انتخاب بین پلاک قدیمی و جدید است و دوم انتخاب شماره پلاک رند. در سایر موارد هیچ حق انتخاب خاصی نداریم. برای مثال، زوج و فرد بودن پلاک در مرکز کاملا تصادفی صورت می‌گیرد؛ بنابراین نمی‌توانیم درخواست بدهیم به ما پلاک زوج بدهند یا فرد. اگر هم کسی به شما گفت این کار را برایتان انجام می‌دهد و از شما هزینه‌ای خواست، باور نکنید و هیچ پولی در این باره پرداخت نکنید.
پلاک هر شهر کدهای مخصوص به خودش را دارد. این کدها را با توجه به اینکه ساکن آن شهر هستید یا نه تعیین می‌کنند. به‌عنوان مثال فردی که در تهران زندگی نمی‌کند نمی‌تواند پلاک تهران بگیرد. به‌همین‌ترتیب فردی که ساکن تهران است نمی‌تواند برای پلاک تبریز درخواست دهد. اما اگر به واسطه شغلتان هر از گاهی در بازه‌های زمانی نسبتا طولانی در شهرهای مختلف هستید (مثلا ساکن تهران هستید و گاهی به‌دلیل شغلتان دو سال باید در شهرستان سکونت کنید)، در این صورت می‌توانید بدون اینکه پلاک قبلی را فک کنید پلاک جدید بگیرید. این پلاک تا مدتی که در شهری غیر از شهر خودتان سکونت دارید معتبر است. البته این هم به‌شرطی است که مدام در رفت‌وآمد نباشید. مثلا فردی که ساکن تهران است و محل کارش کرج است و رفت‌وآمد می‌کند، نمی‌تواند پلاک کرج را بگیرد.
اتمام کار تعویض پلاک و صدور کارت خودرو
پس از انجام مراحل تعویض پلاک و نصب پلاک جدید، کارت خودرو را برایتان پست خواهند کرد. در این مدت می‌توانید از طریق سامانه رهگیری اداره پست، در بخش مربوط به کارت خودرو پیگیری کنید که چه زمانی آن را برایتان ارسال می‌کنند.
سند مالکیت، اجاره نامه که هولوگرام داشته باشد، گواهی اشتغال به تحصیل فرزند و یا نامه رسمی از ارگان نظامی برای احراز محل سکونت به منظور تعویض پلاک کفایت می‌کند البته همواره در کنار این مدارک قبض برق نیز به همراه داشته باشید.
.
منابع:
.https://shoofer.app
.https://z4car.com
مجله ماشین و موتورسیکلت
