نکات کاربردی در مورد اختلاف کارگر و کارفرما

با توجه به صنعتی شدن جوامع و لزوم پیشرفت‌های اقتصادی در سایه افزایش کارهای تولیدی و همچنین ازدیاد جمعیت و نیروی کار تعاملات بین کارفرما و کارگر در سال‌های اخیر افزایش یافته است. بدیهی است با افزایش این تعاملات، برخوردها و پاره‏ای مسایل و اختلافات نیز در محیط‏‌های کاری به وجود می‌آید. در قانون کار، مراجعی به عنوان هیأت‌های حل اختلاف جهت رسیدگی به این امور پیش بینی شده است.

.

مراجع ذیربط جهت حل اختلاف

الف) مراجع حل اختلاف در قانون کار

در قانون کار مراجع حل اختلاف به دو دسته تقسیم شده است: 1- هیأت تشخیص(به عنوان مراجع بدوی) 2- هیأت حل اختلاف(به عنوان مرجع تجدید نظر) در هر استان چندین هیأت تشخیص و حل اختلاف به تناسب وسعت آن استان پیش بینی شده است. در صورت بروز اختلاف در روابط کارگر و کارفرما اعم از اخراج بدون دلیل موجه، عدم پرداخت حقوق و مزایا، مرخصی و … کارگر می‌بایست در صورت عدم حل موضوع از طریق سازش مستقیم بین کارفرما و کارگر و یا مذاکره با شوراهای اسلامی مستقر در کارگاه و در صورتی که شورای اسلامی کار در واحدی نباشد از طریق انجمن صنفی کارگران و یا نماینده قانونی کارگران و کارفرما باید به اداره کار مربوط جهت طرح دعوی مراجعه نماید.

• مراجعه به اداره کار و امور اجتماعی: کارگر برای طرح دعوی باید به اداره کاری مراجعه نماید که کارگاه در حوزه آن ادراه واقع شده است. به عنوان مثال چنانچه نشانی کارگاه در منطقه ای در جنوب غرب تهران باشد کارگر می‏تواند به اداره کار جنوب غرب مراجعه کند. پس از مراجعه به اداره مربوطه کارگر می‏ تواند درخواست خود را با شرح مختصر اختلاف به وجود آمده و همچنین حقوق و مزایای احتمالی پرداخت نشده را حداکثر در 2 صفحه نوشته آنرا ثبت نموده و به اداره کار ارایه نماید.
• رسیدگی به اختلافات: پس از تقدیم دادخواست، وقت رسیدگی با روز و ساعت مشخص تعیین و به کارگر و کارفرما ابلاغ می‌شود. طرفین می‌بایست در وقت مقرر هیأت تشخیص در همان اداره کار مربوط حاضر و دفاعیات و مدارک خود را ابراز نمایند، هیأت مزبور پس از استماع اظهارات طرفین، پرونده را بررسی و رأی مقتضی صادر می‌نماید. در مواردی که برای احراز صحت ادعاهای طرفین نیاز به تحقیق و بررسی باشد هیأت‌های تشخیص حل اختلاف برای روشن شدن حقیقت، پرونده را جهت بررسی‏های لازم به اداره بازرسی و تحقیق ارسال می‏ نمایند و در جلسه آتی گزارش بازرس اعزامی ملاک صدور رأی خواهد بود.
• تجدید نظر از رأی: رای هیأت‌های تشخیص 15 روز پس از ابلاغ آن لازم الاجراء می‌باشد لیکن چنانچه ظرف مدت مذکور یکی از طرفین به آن اعتراض داشته باشد می‌‏تواند اعتراض خود را کتباً به هیأت حل اختلاف تقدیم نماید رأی هیأت مزبور پس از صدور قطعی و لازم الاجراء می‌باشد. آراء صادره از مراجع تشخیص و یا حل اختلاف اداره کار و امور اجتماعی علی رغم قطعیت آنها قابل اعتراض در دیوان عدالت اداری است.

.

1- محاکم دادگستری: این محاکم با شکایت کارگر در موضوعاتی که حتما می‌بایست در مراجع قضایی مطرح شود رسیدگی را آغاز و رای مقتضی صادر می‌نمایند. به عنوان مثال در حوادث ناشی از کار که به علت قصور کارفرما باشد بحث پرداخت دیه و خسارت می‌بایست در محاکم دادگستری رسیدگی شود و یا توهین و فحاشی کارفرما به کارگر در دادسرا و دادگاه‌های جزایی رسیدگی و رأی صادر می‏شود زیرا این گونه موارد هر چند درکارگاه و بین کارگر و کارفرما بوده ولی نوعاً از شمول قانون کار خارج و در قوانین عمومی مطرح گردیده است.

2– اجرای احکام دادگستری: اجرای احکام دادگستری علاوه بر اجرای آراء صادره از دادگاه‌های دادگستری، آراء صادره از هیأت تشخیص و هیأت حل اختلاف را نیز اجرا می‌نماید. بدین صورت که اگر رأی قطعی به سود کارگر صادر شد ولی کارفرما از آن تبعیت ننمود با درخواست کارگر، عین رأی به دادگستری مربوطه ارسال خواهد شد. در اداره دادگستری بر اساس رأی صادره، اجرائیه صادر و به کارفرما ابلاغ می‌شود، اگر رأی مبنی بر بازگشت به کار کارگر باشد، کارفرما ظرف 10 روز از دریافت برگه اجرائیه فرصت دارد آنرا به اجرا بگذارد و کارگر را مشغول به کار کند. و اگر رأی صادره مبنی بر مطالبه طلب از کارفرما باشد ظرف یک ماه از ابلاغ اجراییه می‌بایست طلب کارگر را تأدیه نماید در غیر اینصورت کارگر می‌تواند تقاضای توقیف اموال کارفرما را معادل طلب خود بنماید.