کهربا (amber) در واقع رزین تولید شده توسط درختان در دوران کهن می‌باشد که فسیل شده است و از زمان نوسنگی به دلیل رنگ و زیبایی طبیعی مورد توجه بوده است. این رزین از دوران باستان تا به امروز به عنوان یک سنگ قیمتی بسیار ارزشمند شناخته شده است و انواع مختلفی از اشیا تزئینی از آن ساخته شده است. کهربا از زمان قدیم تا هم کنون به عنوان ماده سازنده در عطرها ، به عنوان یک عامل بهبودی در طب سنتی و به عنوان جواهرات استفاده شده است.
.
تشخیص کهربای اصل از بدل
از آنجایی که کهربا همیشه مورد پسند مردم بوده و طرفداران زیادی در دنیای جواهرات دارد، روش هایی وجود دارد تا به طریقی و به دلایل مختلف شبه کهربا تولید شود که این امر باعث ایجاد نا امنی و عدم اطمینان در بین کهربا دوستان می‌شود. در این مقاله سعی شده است که شما را با چندین نوع شبه کهربا و راه‌های شناسایی آنها آشنا سازیم:
پلاستیک و شیشه از بهترین شبه کهربا‌ها هستند که می‌توانند با ترکیبات مختلف ساخته و به فروش برسند. انواع دیگر شبه کهربا‌ها Bakelite، Casein، Polyester و حتی چسب Epoxy را می‌توان نام برد. در ادامه چند روش را برای تشخیص تقریبی کهربا و شبه کهربا‌ها آمده است:
روش اول: مشاهده بصری
کهربای طبیعی معولاً دارای برش‌های منظم و کامل هندسی دقیق نبوده و در سطح آنها ترک‌های ریز دیده شده و درون آنها حباب‌های ریزی مشاهده می‌شود. در حالیکه در نمونه‌های بدلی حباب‌های بزرگ و به تعداد زیاد دیده می‌شود. در نمونه‌های طبیعی در قسمت‌های شفاف می‌توان رنگ زرد کم رنگ یا پر رنگ، نارنجی، قرمز، قرمز-قهوه ای و یا شیری و در قسمت‌های تیره کهربا رنگ‌های سفید، زرد تخم مرغی، نارنجی، قهوه ای و سیاه را مشاهده کرد. از طرف دیگر کهربای طبیعی که هیچ گونه بهسازی بر روی آن انجام نگرفته رنگ قوی تری با هاله رنگ‌های دیگر که با هم ادغام شده‌اند را نشان می‌دهد که در نمونه‌های بهسازی و بدلی این چنین نیست.
روش دوم: نسبت وزن به حجم
از آنجایی که کهربا ماده آلی است از تراکم کمی برخوردار است و با توجه به سایزش همانند پلاستیک سبک به نظر می‌رسد در حالیکه در نمونه‌های بدلی شیشه ای، وزن شیشه نسبت به حجم آن سنگین تر و جلای شیشه ای هم دارد. بعضی از نمونه‌های پلاستیکی شبه کهربا می‌تواند دارای وزن حجمی نزدیک به کهربا باشند و به سادگی با کهربای طبیعی اشتباه شود.
روش سوم: آزمایش سختی
همانطور که پیشتر گفته شد، سختی کهربا حدود 2 تا 2/5 است به این معنا که با ناخن خش برنمی دارد، در حالیکه کهربای جوان (Copal) دارای سختی 1/5 بوده و با ناخن خش برمی دارد. شیشه و یا پلاستیک سختر از کهربا هستند و با ناخن خش برنمی دارند.
روش چهارم: تست خراش
در این روش با نوک چاقو در پشت کهربا خط کوچکی کشیده می‌شود. اگر نمونه خورد شد کهربا است و اگر به صورت نواری جمع شد پلاستیک است و شیشه هم که اصلاً خش بر نمی دارد.
روش پنجم: تست آب شور
در یک لیوان آب حدود 8 تا 10 قاشق چای خوری نمک را حل کرده تا غلظت آب بیشتر شده و سپس کهربا را در آن قرار میگیرد. با توجه به وزن مخصوص کهربا که حدوداً 1/50 تا 1/90 است باید در سطح آب شور که وزن مخصوص آن 1/20 است، شناور شود در حالیکه شیشه و اغلب شبه کهربا‌ها در آب ته نشین می‌شوند.
روش ششم: آزمایش شارژ الکترواستاتیکی
نمونه هایی که دارای این خاصیت هستند می‌توانند اجسامی مانند خرده کاغذ و یا گرد و خاک را به خود جذب کنند. اگر کهربا و پلاستیک بر روی پارچه پشمی و یا ابریشمی سائیده شود خاصیت شارژ منفی را به خود گرفته و می‌تواند دسته ای از مو یا خرده کاغذ را به خود جذب کند در حالیکه شیشه یا کهربای جوان این خاصیت را ندارند.
روش هفتم: آزمایش گرمایشی
در این روش سوزن حرارت داده شده را نزدیک سطح کهربا گرفته تاکمی دود از آن متصاعد شود. اگر بوی صمغ کاج استشمام شد، نمونه کهربا یا کهربای جوان است. اگر چه بوی عطر کهربا قوی تر است. در حالی که نوع بدلی آن بوی پلاستیک می‌دهد. شیشه نسبت به این حرارت بدون عکس العمل است. لازم به ذکر است که این آزمایش تخریبی است و باید با دقت انجام شود.
روش هشتم: آزمایش استون
یک قطره کوچک استون بر روی سطح کهربا قرار میگیرد. اگر بر روی آن تأثیر نداشت نمونه کهربا بوده و اگر سطح آن را کمی حل کرد و حالت چسبندگی پیدا کرد می‌تواند کهربای جوان و یا پلاستیک باشد.
روش نهم: آزمایش نور ماوراءبنفش
کهربا زیر نورماوراءبنفش (UV) از خود نور آبی متصاعد می‌کند که این عکس العمل در کهربای کدر ضعیف تر می‌شود. در حالیکه شبه کهربای پلاستیکی هیچ عکس العملی ندارد.
.
روش‌های نگهداری از کهربا
روش‌های مطمئنی که باید از آن پیروی کنید تا جواهراتی از جنس کهربا را در بهترین شرایط نگهداری کنید وجود دارد که به آن پرداخته ایم:
کهربا یک سنگ ظریف و ملایمی است که باید با احتیاط با ان رفتار و به خوبی از آن نگهداری کرد.
1. هرگز سنگ کهربا را زیر نور مستقیم آفتاب قرار ندهید.
2. سنگ کهربا را از گرمای زیاد و دمای سرد دور نگه دارید.
3. قبل از استفاده از کهربا همیشه عطر خود به همراه اسپری مو خود را زودتر استفاده کنید .
4. هنگامی که در حال ظرف شستن و لباس شستن هستید از سنگ کهربا استفاده نکنید.
5. هیچ وقت از سنگ کهربا در هنگام آشپزی و تمیز کردن خانه با پاک کننده‌های خانگی استفاده نکنید.
6. سنگ کهربای خود را در یک جعبه جداگانه نگهداری کنید و آنرا از تماس با دیگر مواد دیگر حفظ کنید.
7. سنگ کهربای خود را هر زمانی که از آن استفاده می‌کنید تمیز کنید.
8. تمیز‌کننده التراسونیک و بخارشو برای تمیز کردن کهربا مناسب نیست.
9. همیشه سنگ کهربای خود را با یک محلول صابونی ، کمی آب گرم تمیز کنید.
10. از یک پارچه نازک و نرم استفاده کنید تا سنگ خود را جلا داده و آنرا با روغن زیتون براق نگه دارید.
.
منابع:
.http://gigparsian.com
.https://fanoos.gallery
مجله مد و پوشاک و زیورآلات
