تخصص/مهارت:
عکاس، نقاش، طراح گرافیک، تصویرگر
معرفی/ بیوگرافی:
مرتضی ممیز (4 شهریور 1315 تهران – 5 آذر 1384 تهران) طراح گرافیک، تصویرگر، استاد دانشگاه است. او را پدر هنر گرافیک معاصر ایران می‌نامند.
زندگی‌نامه
کودکی و نوجوانی
آقای مرتضی ممیز در خانواده‌ای هنردوست متولد شد و در دوران کودکی استعداد و علاقهٔ ویژه‌ای به نقاشی و طراحی نشان داد، دوران متوسطه برای کمک به خرج تحصیل خود برای مغازه‌ها تابلونویسی می‌کرد در آن دوران بود که به خاطر علاقه خانوادگی به مصدق وارد جریانات شد که نتیجه آن چند کاریکاتور در روزنامهٔ شاهد شد، در سالهای آخر دبیرستان مرتضی گاهی به کتابخانهٔ وابستگی فرهنگی سفارت لهستان سر می‌زد و در آنجا بود که برای اوّلین بار با مجلّه‌های «پولند» و «گرافیک» لهستان آشنا شد.
تحصیلات دانشگاهی
سال 1335 او وارد دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشتهٔ نقاشی شد و در آنجا زیر نظر علی‌محمد حیدریان که از شاگردان کمال‌الملک بود آموزش می‌بیند، در دانشگاه بود که با سهراب سپهری، پرویز کلانتری، ژازه طباطبائی، چنگیز شهوق و … آشنا می‌شود، در 1344 از دانشگاه فارغ‌التحصیل شد و برای ادامه تحصیل راهی فرانسه می‌شود و گواهی طراحی غرفه را در مدرسهٔ هنرهای تزئینی فرانسه اخذ می‌کند، درهمان جا بود که با فیروزه صابری آشنا شده سالهای بعد با او ازدواج می‌کند، زندگی مشترک آن‌ها تا سال 1375 که سرطان فیروزه آن را پایان داد ادامه پیدا کرد.
آغاز دوران کاری (تا پیش از انقلاب)
ورود به آتلیهٔ محمد بهرامی در سال 1337 باعث شروع فعّالیت حرفهای او می‌گردد در این آتلیه بود که اوّلین سفارش پاکت سیگار، جلد کتاب و اولین نشانهٔ خود را طراحی می‌کند. در همین آتلیه با پرویز کلانتری، سیروس امامی، آیدین آغداشلو و محمد احصایی همکار می‌شود و همکاری آن‌ها تا سال 1341 که او آتلیه بهرامی را ترک کرد ادامه داشت. بعد از آن در بخش تبلیغات خارجی کانون آگهی زیبا فعّالیت خود را ادامه می‌دهد و در همان ساختمان کانون آگهی زیبا با احمد شاملو آشنا شده و دعوت او را برای همکاری در کتاب هفته می‌پذیرد و آنجا در سِمَتِ تصویرگر وگرافیست مشغول می‌شود. بعد از آن با نشریاتی چون کتاب ماه، اتاق صنایع و معادن، فرهنگ، اطلاعات سال و مجله کاوش نیز همکاری می‌کند. سال 1347 پس از بازگشت از فرانسه در دانشکده هنرهای زیبا مشغول به کار شده و درسال 1349 رشتهٔ گرافیک را بنیاد می‌نهد در همان سال همراهِ علی اصغر معصومی و فرشید مثقالی آتلیه 42 را تأسیس کردند. ممیز در دههٔ 1350 بیشتر وقت خود را صرف گرافیک فرهنگی کرده بود؛ برای تئاتر، فیلم و جشنواره به طراحی پوستر پرداخت و در همان سال‌ها نیز همچنان به نقاشی می‌پرداخت که نتیجهٔ آن نمایشگاه‌های «آبی»، «گنج» و «گستره» 1 و 2 شد. سال 1355 مرتضی ممیز و چندی از همکاران او سندیکای گرافیست‌های ایران را تأسیس کردند و بعد از آن به برپایی نمایشگاه 50 سال گرافیک ایران پرداخت و همین دوره در نمایشگاه واش آرت شرکت کرد و چاقوهای خود را آویخت و در این سفر مقدّمات عضویت AGI درآمد را فراهم می‌کند. نقاشی‌هایی برای کتاب حقیقت و مرد دانا از بهرام بیضایی کشید. در سال 57 نیز همراه با شاگردانش پوسترهایی برای انقلاب طراحی کرد.
فعّالیت‌های پس از انقلاب
در سالهای نخست بعد از انقلاب امکان تشکیل سندیکا و انجمن گرافیست‌های ایران برای او مقدور نبود ولی با این حال او گردهمایی‌های گرافیست هارا در آتلیه و کافه‌ها تشکیل داد که در پی آن اولین تعرفهٔ قیمت خدمات گرافیت بعد از انقلاب پدید آمد. در سال 1365 با پیشنهاد به علی اصغر محتاج اوّلین بی ینال طرّاحان گرافیک را راه‌اندازی می‌کند، او با حمایت و سعی خود اوّلین دوسالانهٔ گرافیک را برگزار می‌کند. دوره‌ای که ممیز به مدیریت گروه ارتباط تصویری عکاسی دانشگاه تهران انتخاب شد، از طرّاحان جوان و کاربلد آن دوران همچون بیژن صیفوری، رضا عابدینی، ساعد مشکی، مجید عباسی، فرزاد ادیبی و علی‌رضا مصطفی‌زاده دعوت به همکاری کرد و به ریاست شورای سردبیری مجلهٔ نشان انتخاب شد. از دیگر اقدامات او پیشنهاد عضویت قباد شیوا، ابراهیم حقیقی، رضا عابدینی و ساعد مشکی به AGI بود. ممیز در سالهای پایانی عمر خویش با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می‌کرد و از 23 آبان‌ماه 1384 برای تازه‌ترین دور شیمی‌درمانی، در بیمارستان آبان تهران بستری شده بود که چند روز بعد حالش رو به وخامت نهاد و سرانجام در 69 سالگی روز شنبه پنجم آذر ماه 1384 برابر 26 نوامبر 2005 درگذشت. پیکر مرتضی ممیز، هفتم آذرماه، تشییع و در باغبان‌کلا واقع در کُردان کرج، به خاک سپرده شد.
معروف‌ترین نشان‌واره (لوگو)های طراحی‌شده توسط مرتضی ممیز
طراحی نشان‌واره (لوگو) یکی از تخصص‌های گرافیکی محسوب می‌شود. مرتضی ممیز که خود طراح و بنیان‌گذار رشتهٔ گرافیک در ایران است، نشان‌واره‌های بسیاری را برای سازمان‌ها، شرکت‌ها، و موسسات طراحی کرد که هر یک از آن‌ها از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نشان‌واره‌ها در ایران به شمار می‌روند.
مسوولیتها
مدیریت گروه گرافیک و عکاسی دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران
مدیریت و طراحی هنری جشنواره بین‌المللی فیلم تهران(1352–1356)
ریاست هیئت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران
ریاست دوسالانه‌های گرافیک ششم، هفتم و هشتم
مشاور هنری کتابخانه و مرکز اسناد دانشگاه تهران
ریاست کمیته ایرانی انجمن بین‌المللی طراحان گرافیک (AGI)
نمایشگاه‌ها
وی در طول فعالیت‌های هنری خود بیش از ده نمایشگاه اختصاصی از 1339 تا 1377 در تهران و دو نمایشگاه اختصاصی در آلمان (1365–1367) و بیش از 74 نمایشگاه گروهی در ایران، آلمان، فرانسه، آمریکا، بلژیک، فنلاند و یوگسلاوی برپا کرد و طراحی گرافیکی و تهیه پوستر برای صدها جلد کتاب و نشریات مختلف توسط او انجام گرفت.
نمایشگاه پوستر پوستر (نمایشگاه پوسترهای ایرانی طراحی شده برای نمایشگاه‌های پوستر) آخرین نمایشگاهی بود که با هدایت و حمایت مرتضی ممیز توسط گروه همرکاب ( تهمتن امینیان و پدرام حربی) برگزار شد که البته قبل از افتتاح و برگزاری نمایشگاه در سال 84، ایشان درگذشتند.
کتابشناسی
طراحی، نقاشی در سه جلد (1351)
طراحی تزیینی (1354)
نشانه‌ها (نمونه کارهای شخصی) (1362)
طراحی اعلان (1984)
تصویر و تصور (1368)
طراحی روی جلد (1368)
طراحی روی جلد (مجموعه آثار) (1382)
حرفهای تجربه. مجموعه مقالات از سال 1345 تا1382، انتشارات دید(1382)
نیم قرن کار (مجموعه آثار) (1383)
تصویر سازیهای عالی در کتاب‌های مختلف
فیلم‌شناسی
طراحی و کارگردانی سه فیلم انیمیشن برای فستیوال فیلم‌های کودکان کانون پرورش فکری تهران در سالهای 52–1350 با عنوانهای:
آنکه عمل کرد و آنکه خیال بافت (1350)
یک نقطهٔ سبز (1351)
سیاه پرنده (1352)
سایر فعالیت‌ها
طراح گرافیک و مدیر هنری مجلات:
ایران آباد(1339)
گفتگو(1337–1384)،
کیهان هفته(1340–1341)،
مجله کاوش(1342–1343)،
نگین(1344)،
فرهنگ و زندگی(1348–1350)،
رودکی(1350–1357)،
سینما(1353–1354)،
کلک(1369–1384)،
نگاه نو(1370–1378)،
شریف(1372–1380)،
پیام امروز(1373–1379)،
زمان(1373–1379)
و
طراحی و بازسازی ده‌ها لوگو و نشان از جمله «موزهٔ رضا عباسی 1355»، «شرکت سایپا 1366»، «شهرداری تهران 1368»، «دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی 1369»، «شهرداری اصفهان 1369»، «جامعهٔ مشاوران ایران 1361»، «سازمان استاندارد ایران»، «کلوپ سینمایی فارابی 1359»، «سازمان ورزش زنان کشور 1373»، «سازمان چای کشور 1337»، «عنوان فیلم غزل 1354»، «سازمان همگام با کودکان و نوجوانان 1354»، «جشنوارهٔ مهندسی ساختمان 1375»، «گروه آزاد نمایش 1353»، «لاستیک خوزستان 1376»، «مس باهنر 1373»، «شرکت ملی فولاد 1371»، «مؤسسهٔ فرهنگی دینی صدوق 1369»، «بزرگداشت هزارهٔ تولد فارابی 1354»، «انجمن شهرسازان و معماران 1373»، «مؤسسهٔ امور سینمایی 1365»، «سازمان آتش‌نشانی کشور 1374–1376»، «نمایشگاه تصویرگران کتاب کودک 1369»، «انتشارات نمون 1373»، «مؤسسهٔ حمایت از معلولین ابراهیم و هاجر 1374»، «عنوان نشریهٔ پیام امروز 1372»، «سازمان گمرک ایران 1370»، «عنوان نشریهٔ هما 1368»، «عنوان نشریهٔ شریف 1371»، «عنوان نشریهٔ حقوق زنان 1376»، «موزهٔ ملی ایران»
طراحی ده‌ها پوستر نمایش از جمله «پیروزی در شیکاگو»
طراحی ده‌ها پوستر فیلم‌های از جمله «طبیعت بیجان»، «ستارخان»، «کمال الملک»، «گوزنها» و «ای ایران»
طراحی صحنه و لباس چهارده نمایشنامه در تالارهای نمایش تهران
طراحی صحنه و لباس فیلم‌های «ستارخان» و «طبیعت بی جان»
طراحی نور نمایشنامه‌های «بازگشتی نیست» و «دندون طلا» و «اتاق خصوصی»
افتخارات و جایزه‌ها
جایزه بهترین طراحی کتاب کودک سالهای 45–1342
مدال رتبه اول دانشجوی ممتاز دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران (1344)
برنده مدال طراحی نمایشگاه بین‌المللی طراحی ژوونیزی فرانسه (1966)
طراح شاعر برای طراحی پوسترهای سینمایی فستیوال سینمایی کان (1975)
جایزه و مدال بهترین پوسترهای سینمایی جشنواره فجر تهران (1365، 1366 و 1369)
سیمرغ بلورین بهترین پوستر برای فیلم‌ای ایران از جشنواره فیلم فجر (1368)
جایزه بهترین آثار طراحی نشانه‌های دهه 80 میلادی (1990)
جایزه ویژه Achievement Award جایزه یک عمر فعالیت هنری به خاطر یک عمر تلاش و دست‌آوردهای ایشان از طرف انجمن بین‌المللی طراحی (آیکو-دی) (2004)
بزرگداشت
شب بخارا ،خانه هنرمندان ایران، یادمان مرتضی ممیز، سخنرانی ابراهیم حقیقی و مسعود کیمیایی به همراه نمایش فیلم مستند زندگی ممیز ساختهٔ مصطفی رزاق کریمی با همکاری فرهاد ورهرام و شهروز نظری، تهران 1386
• رویدادهای جاری:
📅 درحال حاضر رویدادی موجود نمی‌باشد
• کد QR:
📲 جهت دسترسی سریع و اشتراک‌گذاری آسان، این کد را با تلفن‌های هوشمند اسکن نمائید
قابل توجه: این صفحه بصورت بازنشر شده است. درصورت لزوم به تغییر یا حذف، لطفاً درخواست خود را طبق «قوانین و مقررات پلتفرم لیلیت»، از طریق بخش «تماس با ما» اعلام نمائید، تا در اسرع وقت توسط بخش تحریریه موردبررسی و اقدام مقتضی قرارگیرد.
