تخصص/مهارت:
تصویرگر، عکاس، مجسمهساز،
معرفی/ بیوگرافی:
دیواندری (زادهٔ 15 شهریور 1336 در سبزوار) نقاش، کارتونیست، مجسمهساز، طراح گرافیک، تصویرساز و روزنامهنگار با سابقهٔ ایرانی است. شروع فعالیتهای وی در عرصهٔ طراحی و کاریکاتور به 1354 برمیگردد. شهرت دیواندری بیشتر بهخاطر کسب جوایز متعدد، در نمایشگاههای جهانیاست. او از اولین کارتونیستهای ایرانیاست که از 1369 و با محدود شدن فضای مطبوعاتی ایران به شرکت در نمایشگاههای بینالمللی روی آورد و در طی چند سال جوایز متعددی را از آن خود کرد، بطوری که او را پر افتخارترین کارتونیست نمایشگاهی دههٔ هفتاد لقب دادند. در 1376، دیواندری به عنوان دبیر و مدیر اجرایی اولین جشنوارهٔ بینالمللی کاریکاتور انسان و طبیعت در ایران به فعالیت پرداخت و در طی سالهای فعالیت خود، در چندین نمایشگاه کاریکاتور در ایران و ترکیه عضو هیئت داوران بوده و آثارش در نمایشگاهها، مجلات و روزنامههای 34 کشور جهان منتشر شدهاست.
زندگی
آقای علی دیواندری در 15 شهریور 1336 در سبزوار خراسان متولد شد. او فرزند بزرگ خانوادهاست و سه برادر و دو خواهر دارد. مادرش خانهدار و پدرش، محمد دیواندری (1388–1304) دندانساز تجربی بود. سالها قبل از تولد او، پدرش روستا را ترک و به شهر سبزوار مهاجرت کرد. کودکی و نوجوانی او در سبزوار گذشت و تابستانها اغلب اوقاتش را در روستای اجدادی خود، دیواندر، به کار و گردش در میان روستاییان میگذراند. دیواندری دربارهٔ اولین نشانههای علاقهمندیاش به طراحی میگوید:
خیلی زود نقاشی جایش را در قلب من باز کرد. اولین مشوق من در هنرهای تجسمی و بهویژه نقاشی مادرم بود. کمپوزیسیون را از پدر دندانسازم آموختم و ذوق طنز را از بابا کلانم (به خراسانی یعنی پدر بزرگ) دارم. مردم روستای ما در رفتار و گفتار خود طنز تیزی دارند که تا مغز استخوان نفوذ میکند و اگر کسی طاقت نداشته باشد، ممکن است ناخودآگاه خودکشی کند!
آغاز فعالیتهای هنری او به سالهای 1352 تا 1354 برمیگردد. دیواندری در طی آن سالها ضمن تحصیل در دبیرستان ابن یمین سبزوار به کشیدن کاریکاتور و طراحی نیز مشغول بود. اولین نشانههای حضور وی در مطبوعات نیز مربوط به همین سالهاست، که طرحی از او در تاریخ 30 شهریور 2535 شاهنشاهی در صفحهٔ 3 روزنامه کیهان شمارهٔ 9970 به چاپ رسید.
او همچنین با تشکیل گروه بزرگچه پا به عرصهٔ تئاتر گذاشت و به طراحی صحنه و بازیگری مشغول شد. پوستر نمایشها را طراحی میکرد و اعضای گروه در سبزوار پخش میکردند. از اولین نمایشنامههایی که توسط گروه بزرگچه روی صحنه رفت میتوان به بیگانه، توکائی در قفس، آدم آدم است و استثناء و قاعده اشاره کرد.
با به پایان رسیدن دوره دبیرستان، در سال 1355، اولین نمایشگاه انفرادی دیواندری، در زیرزمین ساختمان فرهنگ و هنر سبزوار، که حالت مستقلتری به آن داده بودند و قرار بود گالری کویر را در آن تأسیس کنند، برپا شد؛ اما با مخالفت عدهای، گالری کویر شکل نگرفت و چندی بعد دیواندری به تهران مهاجرت کرد. در سال 1358 وارد دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد و با تعدادی از مجلات و روزنامهها شروع به کار کرد.
فعالیتها
نقاشی
دیواندری در طول سالهای فعالیت خود، در کنار کاریکاتور و طراحی گرافیک به نقاشی نیز پرداختهاست. او در اواسط دههٔ هشتاد، کاریکاتور را اولویت دوم خود قراد داد و بیشتر به نقاشی پرداخت. سورئالیسم، نقاشی اکشن، کوبیسم و آبستره از جمله مهمترین سبکهایی هستند که وی در مجموعه نقاشیهایش بیشتر به آنها پرداختهاست و غالباً با تکنیک رنگ روغن و اکریلیک روی بوم و فیبر کار شدهاند. تا به امروز نمایشگاه کاملی از نقاشیهای دیواندری در ایران برپا نشده ولی تعدادی از آنها در نمایشگاه بینالمللی طنز و کارتون مطبوعاتی سن-ژوست-لو-مارتل در فرانسه به نمایش درآمدهاند.
کارتون و کاریکاتور
فعالیت وی در زمینهٔ کاریکاتور با کارتون مطبوعاتی آغاز شد. بیش از 300 کارتون در بین سالهای 1354 تا 1361 از او در مطبوعات ایران به چاپ رسیده که غالباً موضوعات خبری روز را پوشش میدهد. آثار او در این سالها با سبکی کاملاً متفاوت از آنچه در سالهای بعد، از او در مطبوعات چاپ شد، منتشر شدهاست. کارتونهای شرح دار او مختص همین سالهاست و دیواندری در سالهای بعد کاملاً از این سبک فاصله گرفت و طرحهایی که از او چاپ شد صرفاً جنبهٔ هنری پیدا کرد.
از سال 1369 و با محدود شدن فضای مطبوعاتی ایران، او از جمله اولین کارتونیستهایی است که به نمایشگاههای جهانی کاریکاتور روی آورد و با کسب 42 جایزهٔ جهانی و یک جایزهٔ داخلی، آثار خود را در 34 کشور جهان منتشر کرد. دیواندری در سال 1376 اولین جشنوارهٔ بینالمللی کاریکاتور انسان و طبیعت را در ایران برگزار کرد و در همان سال با سفر به کشور هلند به عنوان اولین کارتونیست ایرانی، در گردهمایی سالانه مدیران انجمنهای کارتونیستهای اروپایی شرکت کرد.
او همچنین عضو هیئت داوران اولین مسابقه بینالمللی کاریکاتور در نهمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران 1375، مسابقه بینالمللی کاریکاتور سینوپ ترکیه 1376، مسابقهٔ کاریکاتور بمب اتمی گلآقا در سال 1378، مسابقهٔ عکس و کاریکاتور ترانههای تلخ میهن من 1381 و دومین جشنواره کارتون محله ما ساری 1394 بودهاست. او در تعریف خود از کاریکاتور میگوید:
معتقدم کاریکاتور پیامش را در نهایت ایجاز به مخاطبانش انتقال میدهد. کاریکاتور عصارهٔ تلخ و شیرین اندیشههای بشری و بیانکننده والاترین مضامین با حداقل مواد (قلم و کاغذ) در حداکثر تیراژ در دنیای معاصر است.
کاریکاتورهای وی تاکنون در نشریات داخلی و خارجی بسیاری از جمله همشهری، ایران، آزاد، توانا، همبستگی، ندای قومس، محک، مهر، اطلاعات هفتگی، اختر، جستارهای شهرسازی، دنیای طنز، دنیای سخن، کتاب هفته، آفتابگردان، نوروز، ایران نیوز، پیام روز، پیام نو، حیات نو، یاس نو، طنز و کاریکاتور، ملت، اعتماد، تندیس، گلآقا، شرق، کلمه سبز و قانون، من هوآ شیء جیه (漫画世界)، دو شیء من یو هوآ (都市漫聿畫) و ژان گو من هوآ (中国漫画) در چین، Остен در مقدونیه، Перець در اوکراین، La Stampa در ایتالیا، Herêmî در کردستان، Penstuff در آمریکا و… به چاپ رسیدهاست.
آثار دیواندری همچنین توسط موزههای معتبر جهان همچون موزهٔ فورته دی مارمی ایتالیا، موزهٔ اومیا ژاپن، موزهٔ طنز گابروو لهستان، موزهٔ کاریکاتور استانبول ترکیه، موزهٔ ضد جنگ یوگسلاوی، موزهٔ ساتیریکون لگنیکا لهستان، موزهٔ بینالمللی کاریکاتور تولنتینو ایتالیا، موزهٔ جهانی کاریکاتور دانشگاه آنادولو ترکیه، موزهٔ بینالمللی کاریکاتور قبرس، موزه هنرهای معاصر ایران و خانه هنرمندان ایران نگهداری میشود و در جشنوارهها و نمایشگاههای بینالمللی آرژانتین، آلمان، آمریکا، اسپانیا، انگلستان، اوکراین، برزیل، بلژیک، بلغارستان، پرتقال، تایوان، چین، روسیه، رومانی، سوئد، سوییس، فرانسه، کانادا، کرواسی، کره جنوبی، کلمبیا، کوبا، مصر، مکزیک، نروژ، هلند، هند و یونان به نمایش درآمدهاست.
حضور داخلی و بینالمللی
دیواندری به عنوان یک کارتونیست در مجامع هنری جهان شناخته شدهتر از عرصهٔ داخلیاست. به گفتهٔ او، یک هنرمند ایرانی برای عرضهٔ آثارش سه راه عمده در پیش رو دارد؛ اول آنکه آثارش را در یک نگارخانه به نمایش بگذارد، دوم اینکه آنها را در یک نشریه یا کتاب به چاپ برساند و راه سوم شرکت در نمایشگاههای جمعی داخلی و بینالمللی است؛ به اعتقاد او در شرایط فعلی، آسانترین و در دسترسترین راه برای عرضهٔ سالم و هنری یک کاریکاتور، ضمن حفظ استقلال شخصی کارتونیست، شرکت در نمایشگاههای معتبر جهانیاست.
اما با وجود این، دیواندری تا به حال در هیچیک از دورههای دوسالانهٔ کاریکاتور ایران شرکت نکرده و علت این کنارهگیری از عرصهٔ داخلی را ارجحیت تشکیل انجمن کارتونیستهای ایران بر برگزاری دوسالانه اعلام میکند.[27] او جزء معدود کسانیاست که در این سالها بر ضرورت تشکیل این انجمن پافشاری کردهاست. دیواندری در مصاحبهای در این باره، مهمترین وظیفهٔ این انجمن را تصویب آییننامههایی برای رعایت حقوق کارتونیستها در مطبوعات ایران، در مقابل ارباب جراید میداند و میگوید:
متأسفانه در حال حاضر هیچ تعرفه و قانونی بر کار ما حاکم نیست. درحالی که روزنامههای به ظاهر معتبر زیادی در کشور ما وجود دارند؛ ولی در این موارد بدیهی، به شدت ضدانسانی و غیراخلاقی عمل میکنند. نشریهٔ معتبر نشریهایاست که حقوق کلیهٔ مؤلفین خود اعم از نویسندگان، طراحان و عکاسان را رعایت کند. متأسفانه هنوز بدیهیات برای آنها روشن نشدهاست که پای هر اثر باید نام صاحب آن اثر ذکر شود، بدون اجازهٔ صاحب اثر، آن را چاپ نکنند یا کار را بدون اجازه قیچی نکرده و تغییر ندهند. برخی از آنها ادعا میکنند که میخواهند هنرهای طنز تصویری را اشاعه دهند درحالی که آشکارا حقوق مادی و معنوی هنرمندان را نقض میکنند.
در نگاه منتقدان دو دیدگاه متفاوت نسبت به آثار دیواندری وجود دارد؛ گروهی از آنان معتقدند که او در طراحی فرمها هیچگاه به زبان بصری واحدی نرسیده و کارتونیستی بیشتر غریزیاست تا تکنیکی، در آثار مختلف تغییر لحن و سبک داده و از این قطعات پراکنده به سختی میتوان پازل شخصیت و تفکرات او را کامل کرد و از چیزی به عنوان «سبک دیواندری» در طراحی صحبت کرد. در مقابل این نگاه، دیدگاه دیگری کاریکاتورهای او را از نظر تکنیکی دارای قدرت در طراحی، پرکار، همراه با ورزیدگی در هاشور و ترکیببندی چشمنواز میداند و معتقدند آثارش به جای اینکه به طرف اغراقهای کاریکاتوری تمایل داشته باشد، بیشتر طرحهای ورزیدهایاست که در ترکیببندی، با استفاده از تکنیکهای تضاد، تناقض، ناهمگونی و عدم تجانس، کارتون را میسازد.
در جمعبندی این دیدگاهها و با نگاهی کلیتر به مجموعه آثار وی میتوان دریافت که دیواندری در کارهایش اهل تجربه و گاه آزمون و خطاست. طرحی با یک موضوع واحد را چندین بار با تکنیکهای مختلف اجرا میکند و در معرض داوری نمایشگاههای جهانی قرار میدهد. چیزی که درروند ذهنی این هنرمند قابل تشخیصتر است، استفادهٔ دورهای وی از یک عنصر خاص (المان، موتیف، نماد) در شرایط و وضعیتهای گوناگون است. با ورق زدن کتاب لبخند بزن مونالیزای دیواندری میتوان مجموعهای از طرحها را یافت که از یک سمبل واحد استفاده میکنند، به طور مثال مجموعهٔ دارآباد، صندلیها، تابوتها، گوسفندان، مورچهها، هواپیما، شوالیهها و… از طرفی کارهای زیادی هم در هیچ گروهی نمیگنجند و تکنوازی میکنند. برخی معتقدند، استفادهٔ دیواندری از نمادها باعث نشد که وی به سمت نوعی بیان دو پهلو و چندگانه گرایش پیدا کند تیزی طنز عیان آثار او جایی برای دو پهلو بودن کارهایش نگذاشته و میتوان این را به حساب حضور مداوم وی در عرصهٔ کاریکاتور جهانی گذاشت که باعث شده بود، کاریکاتورهایش صریحتر و دلنشینتر شود. اما در بررسی کاریکاتورهای او نباید غفلت کرد که دیواندری با این که به جشنوارهها متمایل گشت، اما از کشیدن کاریکاتورهایی با بنمایههای و اجتماعی دور نشد.
آثار او محدود به سبک خاصی نیست و از تکنیک واحدی پیروی نمیکند، گاهی با رنگ روغن، گاهی آکرلیک، مدادرنگی، آبرنگ، راپید، بوم، فیبر، مقوا، پارچه و حتی در برخی آثارش با چسباندن موکت روی بوم چمن را به بیننده نشان میدهد. برخی آثار وی را به سختی میتوان به یکی از زمینههای تصویرسازی، کارتون یا نقاشی محدود کرد بلکه باید ترکیبی از آنها دانست. اما گذشته از این فرمهای متفاوت بصری، و نداشتن سبکی واحد که بتوان از آن به عنوان «سبک دیواندری» نام برد، مضمونی مشترک در مجموعهٔ آثار وی وجود دارد که میتوان از روی آن پازل شخصیتی و تفکرات او را کامل کرد.
مجسمهسازی
از مهمترین فعالیتهای او در این زمینه میتوان به طراحی و اجرای تندیس اولین و دومین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در سالهای 1366 و 1368 و نقش برجستهٔ چهرهٔ محمود دولتآبادی به سفارش انتشارات بزرگمهر در سال 1367 اشاره نمود. او به صورت جست و گریخته به ترکیب سنگ، چوب و فلز میپرداخت و برخی از آن آثار در نمایشگاههای او به نمایش درمیآمد، اما فعالیتهای دیواندری در زمینه مجسمهسازی به آثار چیدمان و مفهومی او محدود نمیشود؛ او در سال 2005 دست به تجربهٔ جدیدی زد و شروع به کار با دستگاه حکاکی پنوماتیک کرد که نتیجهٔ آن ساخت دو مجسمهٔ گرانیتی و مرمری در فرانسه بود.
• آدرس:
• تلفن:
• وبسایت:
• ایمیل:
• رویدادهای جاری:
📅 درحال حاضر رویدادی موجود نمیباشد
• کد QR:
📲 جهت دسترسی سریع و اشتراکگذاری آسان، این کد را با تلفنهای هوشمند اسکن نمائید
قابل توجه: این صفحه بصورت بازنشر شده است. درصورت لزوم به تغییر یا حذف، لطفاً درخواست خود را طبق «قوانین و مقررات پلتفرم لیلیت»، از طریق بخش «تماس با ما» اعلام نمائید، تا در اسرع وقت توسط بخش تحریریه موردبررسی و اقدام مقتضی قرارگیرد.
