شما روبروی ۱۴۰ سال پیش ایستاده اید، نه یک و نیم قرن پیش معمولی، ۱۴۰ سال پیش کلود مونه ای ، مونه ۲۰۱۹ در حراجی ساتبیز ۱۱۱ میلیون دلار فروخته شده… این روزها تماشای رمپ موزه هنرهای معاصر تهران با آثاری که کنار هم چندین قرن قدمت دارند مخاطبان را میخکوب میکند و معمولا ترافیک بینندگان جلوی هر اثر در این منطقه بسیار سنگین است!
ایران آرت: آزاده جعفریان : در روزنامه جام جم نوشته است : هر چند نمایشگاه ردپا در موزه هنرهای معاصر تهران با ژان دوبوفه و سپس حالتهای پنجگانه قلم مو ، نقاشیهای معروف جیم داین شروع میشود اما هر بیننده ای از بدو ورود مبهوت و مدهوش چهار اثر صد و اندی ساله دیوار روبرو است، وزن این دیوار دور رمپ آنقدر بالاست که آدم میماند چگونه این همه وزانت و گران قیمتی را تحمل میکند!
قابهای طلایی کلاسیک این آثار از دور خبر میدهد این دیوار شاهکارهاست؛ نخستین اثر به یکی از مهم ترین آثار گنجینه موزه تعلق دارد ، اثر هنرمندی که او را استاد بزرگانی مانند سزان و ونگوگ میخوانند:
« کامی پیسارو »؛ نقاش شهیر دانمارکی فرانسوی که با اثر « روستایی خانههای نوکه در بلژیک » متعلق به ۱۸۹۴ یکی از جذابهای نمایشگاه ردپا است؛ ضربه قلمهای رنگ روغنی ۱۲۹ ساله پیسارو مخاطب را شیدای آن زیبایی بکر میکند که دیگر این روزها کیمیاست؛ رنگ گذاری خاص نقطه ای و نوری که نقاش به این تابلو تابانده شناسنامه امپرسیونیسم اصیل است.
_ کلود مونه ۱۴۰ ساله چند صد میلیون دلاری
سپس میتوانید به کلود مونه بزرگ و تابلوی « اطراف ژیورنی » در سال ۱۸۸۳ سرک بکشید، شما روبروی ۱۴۰ سال پیش ایستاده اید، نه یک و نیم قرن پیش معمولی، ۱۴۰ سال پیش مونه ای ، نابغه ای که سبک امپرسیونیسم وامدار اوست و به زمین و زمان زیبایی افزود؛ یکی از کسانی که میخکوب این طبیعت ارامش بخش است میپرسد :« یعنی این تابلو چند میارزد؟ » و دوست همراهش همان لحظه گوگل میکند ۲۰۱۹ حراجی ساتبیز کلود مونه فروخته ۱۱۱ میلیون دلار …
کمی آن طرف تر در همان قابهای طلایی که خود به خود تو را به دل تاریخ میبرد نقاشی از ادوارد وویار فرانسوی خودنمایی کند که ورودی ویلا نام دارد و ۱۹۰۳ متولد شده است. یعنی ۱۲۰ سال پیش.
در چندمی ، دو مجسمه « مرد در حال قدم زدن ۱ » و « زن ایستاده ۱ » آلبرتو جاکومتی، معروف ترین هنرمند سوئیسی همه را به سلفی با خود ترغیب میکنند هر چند که این دو اثر جزیی از چیدمان نمایشگاه رد پا نیستند، اما به گمان من زیر موضوع مراوده انسان و دنیای پیرامون این دو اثر هم همخوانی دارد …
اما در بخش قوس رمپ موزه هنرهای معاصر تا اطلاع ثانوی یک شاهکار بیبدیل گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران به دیوار است که با دیدنش یک قدم به عقب برمی داری مبادا نفست به این پیر کهن آسیبی رساند! نقاشی بسیار معروف « طبیعت بیجان و باسمه ژاپنی » پل گوگن که با تکنیک رنگ روغن در سال ۱۸۸۹ خلق شده است. میگویند گوگن بزرگ که از او به نقاش جریان ساز پست امپرسیونیسم یاد میکنند گلدانی که در سمت راست نقاشی کشیده را به استعاره از خود خلق نموده است اما نکته جالب تر این که برخی تئوریسینها معتقدند شاخصه بارز و نوآوری این اثر گوگن این است که هنرمند در سه ضلع این کار سه سبک هنری مختلف را همنشین کرده است. افسوس که این فرانسوی خلاق فقط ۵۴ سال زیست و در فقر و تنگدستی دار فانی را وداع گفت و ندانست که بهمن ۱۳۹۳ ( فوریه ۲۰۱۵ ) فقط یک نقاشی او ۳۰۰ میلیون دلار به فروش رسید. بعدتر نیویورک تایمز اعلام کرد نقاشی گران قیمت گوگن ( کی ازدواج میکنی ؟) توسط یک موزه ای در قطر ( احتمالن موزه اسلامی قطر MIA ) به صورت خصوصی خریداری شده است.
_ تم کافه ؛ موزه هنرهای معاصر پاتوقی برای گفتگو دارد
تماشای همین رمپ موزه با آثاری که روی هم شاید چندین قرن قدمت دارند مخاطبان را میخکوب میکند و معمولا ترافیک بینندگان جلوی هر اثر در این منطقه سنگین است! از این رو بازگشایی کافه موزه هنرهای معاصر تهران ، تم کافه ، که پس از پنج شش سال درش باز شده و اتفاقن در چند قدمی پل گوگن است یک غنیمت است تا هضم این همه زیبایی و تاریخ هنر با لختی نشستن و نوشیدن قهوه ممکن باشد و انرژی برای تماشای بعدی فراهم آید.
ردپا ، یکی از دو نمایشگاه این روزهای موزه هنرهای معاصر تهران است که همه شش گالری ابتدای را در بر میگیرد. این مجموعه تلاش دارد تاثیر هنرمندان در مواجهه با دنیای پیرامون را به تصویر کشد، و خلاقیت والای آدمی در ساخت دنیایی زیباتر را نمایش دهد.
زیر عنوان ردپا، شماری از شاهکارهای گنجینه موزه پس از چندین سال از مخزن بیرون آمدهاند تا هوایی تازه کنند و فرصت دیدار دوباره آنها فراهم آید، اما این بار کارهایی از بزرگان هنر ایران نیز آنها را همراهی میکنند.
در این نمایشگاه ۲۹ اثر از هنرمندان خارجی و ۵۴ اثر از هنرمندان ایرانی که همگی در گنجینه موزه نگهداری میشوند، به نمایش گذاشته شده است.
آثاری که از منظر تاریخ خلق اثر از قرن ۱۹ میلادی تا دوران معاصر نمونه هایی مهم را نمایش میدهد و غیر از نام هایی که اشاره شد، لبریز از اسمهای بسیار معتبر است: پابلو پیکاسو، اتو پینه، دیوید هاکنی، مایکل بکلر، مک نیل ویستلر، جان گروور، اد راشا، موریسیو سائنز و گرفان الک … و ایرانیان پرآوازه هم بسیارند: سهراب سپهری ، مهدی سحابی کامبیز درم بخش، سیراک ملکونیان، میرعبدالرضا دریابیگی، بهجت صدر، پرویز کلانتری، غلامحسین نامی، مارکو گرگوریان، علی گلستانه، جلال شباهنگی، عباسعلی سارنج، هوشنگ پزشک نیا، مرتضی ممیز، پروانه اعتمادی، بهمن محصص، جلیل ضیاپور، طلیعه کامران، علی آذرگین، لیلی متین دفتری، علی اکبر صادقی، قاسم حاجیزاده، مجتبی سیادتی، منوچهر معتبر، مهدی صدر، بیژن بصیری، رافائل مهدوی، سجاد دادپور، احمد نادعلیان، داوود امدادیان، مسعود انصاری، واحد خاکدان و …
اگر سراغ ردپای ایرانیان هستید از گالری شماره دو چشم انتظار شما هستند قبل از همه دو اثر چشمگیر بزرگ سهراب سپهری ، و البته نقاشی ابدی ازلی عبدالرضا دریابیگی و …
_عالیجناب پابلو پیکاسو اینجاست ؛ رها شده از اسارت نازی ها
اما برای تماشای یک نمونه دیگر از شاهکارهای بین المللی که به راستی در زمره میراث بشری ست باید خودتان را به گالری شماره شش برسانید ، آنجا عالیجناب پابلو پیکاسو ، با نقاشی اعجاب آور حضور دارد.
به جهت نوع خاص حفاظت، از دور هم پیداست نقاشی « پنجره ای باز روی خیابان پنتی بور » پیکاسو در ابعاد بزرگ ۱۶۲ در ۱۰۹ سانتی متر که در سال ۱۹۲۰ خلق شده در انتهای گالری ست.
دونا استاین که در زمان خرید گنجینه موزه مشاور بوده درباره این اثر میگوید این نقاشی پابلو پیکاسو را از نیویورک خریدهاند و ویژگی منحصر به فرد آن این است که یک بار توسط نازیها دزدیده شده بود. نکته ای که علی سیل سپور ، مدیر آرشیو موزه هنرهای معاصر تهران هم آن را تایید میکند.
برآورد قیمت این پیکاسوی نازنین با این رزومه واقعن سخت است به خصوص وقتی بدانید همیشه پیکاسو در بالای بازار هنر ایستاده و در می۲۰۰۴ اثر پسری با پیپ از او ۱۲۶٫۴ میلیون دلار و سال ۲۰۱۵ نقاشی زنان الجزایر به قیمت ۱۶۰ میلیون دلار در حراجی کریستیز در نیویورک چکش خورد که با حق کمیسیون به ۱۸۰ میلیون دلار به فروش رسید.
_ تاکید عباد رضا اسلامی برای نمایش دائمی گنجینه موزه
در بیانیه نمایشگاه ردپا که بدو ورود دیوار نوشت شده آمده است: « انسان در فرآیند شکل دادن به جهان پیرامون خود از وجهی درونی نیز طبیعت مطلوبش را تخیل میکند، میآفریند و باز میآفریند و ردپای آفریننده در تکتکشان ردپای انسان است در این جهان. این مراوده اما در سطح متوقف نمیماند و انسان در مواجهه با جهان اطرافش به بازآفرینی هر باره آفریدههای پیشینش مینشیند. آنچه را امروز در زمره آثار هنری باز میشناسیم بخشی از همین فرآیند آفرینش و بازآفرینی پویا است. هنر انسان هنرمند امتداد همان تلاش دیرپا است برای بودن، برای بهتر بودن، برای زیستن، اما نه فقط زنده بودن، که زندگی کردن. »
نمایشگاه ردپا در گالری هفتم به نمایشگاه هایپررئالیسم میرسد که با کیوریتوری جمال عرب زاده آن هم از مخزن گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران به صحن سه گالری انتهایی آمده است.
عباد رضا اسلامی، مدیر موزه هنرهای معاصر تهران در این یک سال به دفعات تاکید کرده است تلاش خواهد این سه گالری انتهایی ( هفت و هشت و نه ) به نمایش همیشگی آثار گنجینه اختصاص یابد و هایپر دور نخست این وعده است. هم زمانی این دو نمایشگاه توانسته روزهای بسیار بسیار شلوغی برای موزه پدید آورد. انبوه دیدارهای گروهی دانشجویان و دانش آموزان یا گروههای هنری که با اتوبوس از شهرهایی مانند قم برای تماشا و پژوهش به موزه میآیند مانند آب خنک در این تابستان داغ حال آدم را جا میآورد؛ هنوز رویدادهای فرهنگی فاخر مخاطبان بسیار دارد.