معرفی صفحه شطرنج ، ساعت و مهرههای این ورزش فکری
صفحه شطرنج یک صفحه مربع هشت در هشت خانه یکی در میان سیاه و سفید است که جمعا 64 خانه است؛ 32 خانه سیاه و 32 خانه سفید دارد. این بازی دو نفره به وسیله 32 مهره ؛ 16 مهره سفید و 16 مهره سیاه انجام میشود. موفقیت در ورزش شطرنج به توان تحلیل و فهم انتزاعی ذهن بستگی دارد. پیش روی هر بازیکن ستونهای عمودی هستند که با حروف الفبا و ازسمت چپ از A تا H، به سمت راست صفحه بازی میرسند و همچنین ردیفهای افقی بر روی هم چیده شدهاند که با اعداد 1 تا 8 مشخص میشوند بدین ترتیب که ردیف پیش روی هر بازیکن عدد 1 و ردیف پیش روی حریف او عدد 8 میباشد.
16 مهره سفید در 16 خانه در دو ردیف یک و دو و 16 مهره سیاه هم در 16 خانه در دو ردیف 7 و 8 قرار میگیرند. نحوه قرار گیری صفحه شطرنج باید طوری باشد که اولین خانه سمت راست هر دو شطرنج باز سفید باشد. قیمت صفحه شطرنج به نوع کیفیت و صفحه بستگی دارد و از 20 هزار تومان تا یک میلیون تومان متغیر است.
.
آموزش شطرنج از مبتدی تا حرفه ای
ساعت شطرنج
ساعت شطرنج در برگزاری مسابقات، اهمیت دارد و برای تعیین وقت میان دو بازیکن است تا در زمانی محدود بازی خود را تمام کنند ، فردی که تایمش زودتر تمام شود بازنده این دیدار است. قیمت ساعت شطرنج از 50 هزار تومان تا 400 هزار تومان متغیر میباشد.
انواع مهرههای شطرنج
مهرههای شطرنج پیاده یا سرباز، فیل، اسب، رخ و وزیر، شاه نام دارند.
.
شروع آموزش حرفه ای شطرنج برای مبتدیان
- صفحه شطرنج را باز کنید.
- حرکت مهرهها را یاد بگیرید.
- در مورد قوانین خاص مطالعه کنید.
- یاد بگیرید که چه کسی باید اول حرکت کند.
- قوانین برنده شدن را یاد بگیرید.
- استراتژیهای پایه را بیاموزید.
- بازیهای دیگر مربوط به شطرنج را بیاموزید.
حال در این قسمت به توضیح هر کدام از مراحل بالا میپردازیم.
.
چگونه صفحه شطرنج را بچینیم؟
زمانی که صفحه شطرنج را باز میکنیم، هر بازی کننده تعدادی خانه مربع شکل سیاه و سفید در مقابل خود دارد. مهرههای شطرنج همیشه طبق یک قانون چیده میشوند و ردیف دوم را باید با سربازها پر کرد.
از گوشه شروع میکنیم و به تریتب در گوشه دو طرف دو رخ را قرار میدهیم و بعد از آن از دو طرف اسب، بعد دو فیل و بعد شاه و وزیر.
شاه سفید باید روی مربع سفید و شاه سیاه باید روی مربع سیاه قرار بگیرد و وزیر نیز باید در مربع باقیمانده باشد.
مهرههای شطرنج چگونه حرکت میکنند؟
هر یک از شش مهره مختلف شطرنج متفاوت حرکت میکنند. مهرهها نمی توانند از دیگری بگذرند و این که نمی توانند جای مهره دیگر را اشغال کنند و در صورتی که یکی از مهرهها بیرون از بازی باشد، میتوانند جای آن رابگیرند. مهرهها میتوانند به گونه ای حرکت کنند که از خود دفاع کنند.
.
چگونه باید شاه را در بازی حرکت داد؟
شاه مهم ترین مهره در بازی میباشد اما در واقع ضعیف ترین است. مهره شاه میتواند تنها یک خانه اما به هر جهتی حرکت کند. بالا، پایین، راست و چپ یا زیگزاگی. نباید تا حد امکان شاه را داخل بازی کرد و زمانی که شاه هیچ راه دفاعی نداشته باشد را کیش میگویند.
.
چگونه باید وزیر را در بازی حرکت داد ؟
وزیر قدرتمند ترین مهره میباشد و او میتواند به هر جهت مستقیمی حرکت کند و هر چند خانه را نیز طی کند اما نمی تواند از مهره مقابل خود عبور کند. وزیر را میتوان مانند مهرههای دیگر در بازی مورد حمله قرار داد و در قسمت زیر میبینید که چگونه وزیر سفید، وزیر سیاه را بیرون میاندازد و سپس شاه سیاه مجبور به حرکت میشود.
چگونه باید رخ را در بازی حرکت داد؟
رخ میتواند تا هر چند خانه که میخواهد حرکت کند اما نکته اینجاست که فقط مجاز به حرکت رو به جلو، عقب و چپ و راست است. رخها مهرههای قدرتمندی هستند و میتوانند نقش مهمی در مراقبت از مهرههای دیگر داشته باشند.
.
چگونه فیل را در بازی حرکت دهیم؟
فیل میتواند هر چند خانه را طی کند اما فقط حق حرکت اریب را دارد با شرط این که فیل باید تنها روی خانه ای باشد که همرنگ خودش است و فقط باید روی آن رنگ بماند.
.
چگونه باید اسب را در بازی حرکت دهیم؟
اسبها کمی با مهرههای دیگر تفاوت دارند و آنها باید دو خانه را در یک جهت طی کنند و حرکت آنها باید به صورت L باشد. اسبها تنها مهره هایی هستند که میتوانند از مهرههای دیگر نیز بگذرند.
چگونه باید سربازها را حرکت داد؟
حرکت سربازها کمی غیر معمولی است و آنها میتوانند فقط به جلو حرکت کنند اما اریبی به آنها حمله شود. سربازها فقط باید یک خانه به سمت جلو بروند اما فقط در اولین حرکت اجازه حرکت دو خانه را دارند و برای حمله به سربازها فقط باید اریبی و به جلو حمله کرد و آنها هیچ گاه نمی توانند عقب گرد داشته باشند.
.
قوانین خاص در بازی شطرنج
تعدادی قانون خاص در بازی شطرنج وجود دارد که شاید در نگاه اول منطقی به نظر نرسد اما آنها را برای هیجان بیشتر در بازی خلق کرده اند.
.
چگونه سربازها را ارتقا دهیم؟
سربازها یک توانایی خاص دیگر دارند و آن این است که اگر سرباز موفق شود مسیر پیش روی خود را بصورت کامل و بسلامت طی کند و به سمت دیگر صفحه بازی برسد ، میتواند به مهره دیگری در بازی تبدیل شود. سرباز در این حالت میتواند نقش هر مهره دیگر را بازی کند. بعضی افراد فکر میکنند که سرباز را میتوان فقط جایگزین مهرههای خارج شده کرد اما این موضوع درست نیست و معمولا میتواند نقش وزیر را بازی کند و فقط سربازها هستند که میتوانند از این قانون استفاده کنند.
چگونه در شطرنج قلعه داشته باشیم؟
یکی دیگر از قوانین خاص در شطرنج، قلعه سازی است. این قانون به شما اجازه میدهد که دو کار را با یک حرکت انجام دهید:از شاه خود مراقبت کنید و رخ را دوباره وارد بازی کنید و این قانون زمانی صدق میکند که شاه را دو خانه به سمت چپ یا راست حرکت دهیم و سپس از گوشه کناری به سمت راست شاه بیاوریم و البته که باید موارد عنوان شده در ادامه این مطلب ورزش و تناسب اندام نمناک در آن رعایت شده باشد:
- باید اولین حرکت شاه باشد.
- باید اولین حرکت رخ باشد.
- هیچ مهره ای نباید بین شاه و رخ حرکت کرده باشد.
- شاه نباید کیش شده باشد یا حتی کیش را رد کرده باشد.
.
چگونه بفهمیم که چه کسی باید اول حرکت کند؟
همیشه اولین حرکت باید از سمت مهره سفید باشد و به این صورت که همیشه سفید حرکت میکند و سیاه به دنبال او است و در واقع مهره سفید یک شانس اضافی دارد و میتواند با هوشیاری سیاه را مورد حمله قرار دهد.
چگونه در بازی شطرنج برنده باشیم؟
راههای زیادی برای برنده شدن در بازی شطرنج وجود دارد، از جمله کیش و مات کردن، بیرون کردن مهره ها، کناره گیری، خطا کردن و … .
.
چگونه طرف مقابل را کیش و مات کنیم؟
هدف از بازی کردن، کیش و مات کردن رقیب است و این اتفاق زمانی میافتد که شاه کیش شود و نتواند خودش را نجات دهد.
.
سه راه وجود دارد که بتوانیم شاه را از کیش نجات دهیم:
- آن را از حالت کیش دربیاوریم و حرکتش دهیم.
- راه کیش را با مهره دیگر ببندیم.
- به مهره ای که شاه را کیش کرده، حمله کنیم.
اگر شاه نتواند از کیش و مات بگریزد، بازی تمام میشود و در واقع هیچ گاه نمی توان شاه را از بازی بیرون انداخت.
برخی قوانین و استراتژیهای پایه ای در بازی شطرنج
چهار قانون ساده در بازی که هر فردی باید آن را بداند:
مراقب شاه باشید
شاه را به قسمتهای امن تر در بازی ببرید و اصلا مهم نیست که چقدر به کیش و مات کردن حریف نزدیک باشید، باید مراقب باشید که در لحظه آخر شاه خودتان کیش و مات نشود.
.
مهرهها را بیرون نیاندازید
با بیدقتی مهرهها را از دست ندهید که هر مهره ارزشمند است و در کیش و مات کردن میتواند نقش داشته باشد و اگر بخواهیم با عدد ارزش هر مهره را مشخص کنیم، باید اینگونه بگوییم :
سرباز ارزش 1
اسب ارزش 3
فیل ارزش 3
رخ ارزش 4
وزیر ارزش 9
شاه ارزش بینهایت
مرکز شطرنج را کنترل کنید:
باید تمام حواستان به مرکز بازی و مهرهها باشد و با مراقبت کردن از مرکز بازی، اجازه حرکت بیشتر و فرصت حمله بالاتری دارید.
.
از تمام مهرهها استفاده کنید:
بهتر است که بیشتر مهرهها را وارد بازی کنید و شانس حرکتی خود را افزایش و طرف مقابل را کاهش دهید که با این کار فرصت بیشتری برای حمله به وزیر را خواهید داشت.
.
با بالا بردن تعداد بازیها مهارت خود را افزایش دهید:
یکی از مهم ترین چیزهایی که باعث میشود در این بازی خبره شوید، دفعات بالای بازی است. اصلا مهم نیست که این بازی را در خانه با دوست یا اعضای خانواده انجام میدهید، یا آنلاین بازی میکنید فقط در هر دو حالت مهارت شما افزایش خواهد یافت.
ارزش مهرهها :
ارزش مهرههای شطرنج به شرح زیر است…
ارزش وزیر : 9 امتیاز (به اندازهٔ 9 سرباز ارزش دارد )
ارزش رخ : 5 امتیاز (به اندازهٔ 5 سرباز ارزش دارد)
ارزش فیل : 3 امتیاز (به اندازهٔ 3 سرباز ارزش دارد)
ارزش اسب : 3 امتیاز (به اندازهٔ 3 سرباز ارزش دارد)
ارزش سرباز :1 امتیاز
.
نماد و شکل نوشتاری مهرهها :
مهرهها را در شطرنج با حروف ویژه ای نشان میدهند. حروف مهرهها به شکل زیر است…
سرباز (به انگلیسی :Pawn) با نماد P
اسب (به انگلیسی :Knight) با نماد N
فیل (به انگلیسی :Bishop) با نماد B
رخ (به انگلیسی :Rook) با نماد R
وزیر (به انگلیسی :Queen) با نماد Q
شاه (به انگلیسی :King) با نماد K
مساوی شدن در شطرنج
یک بازی شطرنج گاهی با برنده شدن یکی از طرفین به پایان نمی رسد ، بلکه ممکن است نتیجه مساوی شود. 5 دلیل برای مساوی شدن بازی عبارتند از :
- بازیکنها برای مساوی شدن توافق کنند.
- مهرههای کافی در صفحه شطرنج برای انجام کیش مات وجود نداشته باشد.
- 3 بار یک موقعیت خاص برای مهرهها تکرار شود.
- 50 حرکت متوالی انجام شود اما هیچ بازیکنی سربازهای خود را حرکت ندهد و یا مهرههای حریف را از بازی حذف نکند.
- موقعیت مهرهها به شرایطی وارد شود که نوبت بازی یک بازیکن فرارسد، اما شاه او در حالت کیش نیست و هیچ حرکت دیگری برای سایر مهرههای او قابل انجام نباشد.
.
تاکتیکهای پایه
آموزش تاکتیکهای پایهٔ شطرنج موجب جلوگیری از هرگونه اشتباه میشود و برای همه ضروری است.
اِن پرایز :
گرفتن یک مهرهٔ بیدفاع حریف یکی از اساسی ترین تاکتیکها است که به آن اِن پرایز میگوییم.
آچمز :
برای محدود کردن جنبش و جابه جایی مهرههای حریف یک تاکتیک بسیار رایج به نام آچمز وجود دارد که در آن ، مهره ای به مهرهٔ حریف حمله ور میشود که اگر مهرهٔ حریف جا به جا شود ، مهرهٔ خودی را یک مهرهٔ ارزشمند حریف در پشت آن میزند. مثلا اگر پشت مهرهٔ حریف ، شاه قرار داشته باشد ، مهرهٔ حریف اجازهٔ جا به جایی را ندارد و به این نوع آچمز ، “آچمز مطلق” میگویند.
چنگال :
گاهی اوقات یک مهره مانند اسب میتواند به دو مهرهٔ حریف حمله ور شود. در چنین حالتی ، چنگال ایجاد میشود. مثلا اگر اسب در موقعیت حمله به شاه و وزیر قرارگیرد ، شاه وادار است به خانه ای امن حرکت کند و اسب میتواند وزیر را بزند.
سیخ :
در تاکتیک سیخ با حمله ورشدن یک مهرهٔ خودی به یک مهرهٔ ارزشمند حریف ، مهرهٔ حریف مجبور به جابه جایی میشود و مهرهٔ خودی میتواند مهرهٔ پشتی مهرهٔ حریف را بزند. مثلا اگر یک رخ به شاه حریف کیش بدهد و پشت آن وزیر حریف باشد ، شاه مجبور به جابه جایی میشود و رخ میتواند وزیر حریف را بزند.
حرکات ویژه :
حرکات ویژه ای در شطرنج وجود دارد که خلاف قواعد شطرنج است اما با دانستن آن میتوانید روی مهرههای خود بازی جالبی انجام دهید.
قلعه :
حرکت قلعه به بازی سرعت میبخشد و به دفاع کمک میکند. در این حرکت ، شاه و رخ میتوانند هم زمان حرکت کنند. شاه دو خانه به سمت رخ حرکت میکند و رخ به سمت دیگر شاه میآید.
انجام حرکت قلعه در مواقع زیر غیرممکن است:
- اگر شاه قبل از انجام حرکت، جابه جا شده باشد.
- اگر رخ پیش از انجام حرکت، جابه جا شده باشد.
- در صفحهٔ شطرنج بین شاه و رخ مهره هایی وجود داشته باشند.
- شاه یا خانههای محل عبور شاه در وضعیت کیش باشد.
شرایط و الزامات :
شرایطی برای انجام این حرکت لازم است و قلعه رفتن در صورت مغایرت داشتن هر کدام مجاز نیست.
- نباید مهره ای بین شاه و رخ، قرار گرفته باشد.
- پیش از انجام قلعه شاه و رخ، نباید حرکت کرده باشند.
- هنگام قلعه شاه نباید کیش باشد.
- مسیر عبور قلعه شاه و رخ نباید در وضعیت کیش قرار بگیرد.
اِن پاسان :
اِن پاسان حرکت ویژه ای در شطرنج است که سرباز تحت قوانین ویژه ای میتواند سرباز حریف را بزند. اگر یک سرباز در اولین حرکت خود دو خانه به سمت جلو حرکت کند و با انجام این حرکت دقیقا در مربع کناری مهره سرباز حریف قرار ، مهره حریف میتواند او را از بازی بیرون بیاندازد. سرباز باید در مربع پشت مهره ای قرار بگیرد که دو خانه به جلو آمده است، سپس آن مهره حذف میشود.
حرکت آن پاسان باید بلافاصله بعد از کنار هم قرار گرفتن سرباز شما و حریف انجام شود و اگر مهرهی دیگری را حرکت دهید، آن پاسان دیگر مجاز نیست.
اختراع این حرکت در شطرنج به پیش از سده پانزدهم میلادی باز میگردد که قوانین آن زمان به گونه ای بود که سرباز در نخستین حرکت خود نمی توانست دو خانه به سمت جلو حرکت کند. با افزودن این قانون که سرباز در حرکت نخست خود میتواند دو خانه به سمت جلو حرکت کند ، اِن پاسان نیز به قوانین شطرنج افزوده شد.
پیشرفت :
سرباز میتواند به مهره ای قوی تر تبدیل شود. اگر سرباز در زمین آن قدر به سمت جلو حرکت کند که به بازپسین ردیف شطرنج که شاه حریف در آن ردیف قرار دارد برسد به هر مهره ای میتواند تبدیل شود ، به این حرکت پیشرفت میگویند.
ریتینگ
قدرت هر شطرنج باز با یک امتیاز به نام ریتینگ مشخص میشود. این عدد بر اساس بازیهای رسمی انجام شده هر بازیکن تعیین میشود.
آموزش شطرنج به کودکان
در پاسخ به سوال شما کاربران از ورزش و تناسب اندام نمناک باید بگوییم که شطرنج از نظر روحی و شخصیتی برای هر انسانی مفید است و به نوعی شطرنج را مادر ورزشها میداند. شطرنج یک بازی فکری است و نیاز به استراتژی و تاکتیک هایی دارد که با آموزش صحیح و مطالعات بیشتر میتواند شما را به یک شطرنج باز خوب تبدیل کند. شطرنج سن نمی شناسد. شما در هر سنی باشید میتوانید بازی کنید.
اگر میخواهید فرزندتان مسئولیت پذیر بار بیاید و قدرت پذیرش اشتباهاتش را پیدا کند، بهتر است او را با شطرنج آشنا کنید.
برای آموختن شطرنج به کودک خود عجله نکنید. از حرکات ساده شروع کنید و تا مدتی سراغ حرکات پیچیده نروید. کودکان شش یا هفت ساله و حتی برخی از کودکان چهار یا پنج ساله نیز میتوانند شطرنج را بیاموزند.
برای یادگیری شطرنج به کلاسهای شطرنج که زیر نظر فدراسیون تشکیل میشود بروید و تعیین سطح کنید.
شطرنج در سه سطح آماتور، متوسطه و پیشرفته است که هر سطحی آموزش و تاکتیکهای خاص خود را دارد.
بهترین کتاب برای شروع شطرنج آماتور و متوسطه به اسم مایزلیس است.
.
منبع: https://namnak.com