فیلمنامه نویس به ایجاد ایده‌ها و زندگی بخشیدن به داستان‌ها در قالب فیلمنامه می‌پردازد. این فیلمنامه‌ها برای انواع فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی، انیمیشن‌ها، برنامه‌های کودک و بازی‌های کامپیوتری نوشته می‌شود.
فیلمنامه، داستانی است که با تصویر بیان می‌شود و دارای شروع، میان و پایان مشخصی است. قوت و استحکام هر فیلم به فیلنامه آن است. هر فیلمنامه از عناصر اصلی داستان، طرح یا ساختار، صحنه، شخصیت و گفتگو تشکیل می‌شود.
داشتن تجربه و انجام مطالعه و تحقیق در نوشتن فیلمنامه‌ای موفق بسیار موثر است. حتی گاهی مطالعه و تحقیق زیاد می‌تواند کمبود تجربه را پوشش دهد. متاسفانه در سال‌های اخیر کپی برداری از فیلمنامه‌های خارجی در کشور بسیار رایج شده که نتیجه آن تهیه تعداد زیادی فیلم‌های سطح پایین بوده است. فیلمنامه نویس باید به نوعی مردم شناس و جامعه شناس باشد. باید در دل جامعه رفته و از آن ایده بگیرد. ایده پردازی اساس یک فیلمنامه است و بر پایه فکر، قوه تخیل و تجسم فیلمنامه نویس شکل می‌گیرد.
بسیاری از کارگردان‌ها، کار نوشتن فیلمنامه را هم انجام می‌دهند. به عبارتی می‌توان گفت بعضی از آن‌ها تنها فیلمنامه‌هایی را که خودشان نوشته اند را می‌سازند افرادی چون ابراهیم حاتمی کیا و فریدون جیرانی.
فیلمنامه‌ها توسط تهیه کننده انتخاب و از فیلمنامه نویس خریداری می‌شود. همچنین گاهی تهیه کننده از فیلمنامه نویس می‌خواهد ایده، یک داستان واقعی، یک رمان و… را به صورت فیلم نامه درآورد. در برخی موارد تهیه کننده‌ها به دنبال فیلمنامه ارزانی هستند که گیشه خوبی داشته باشد مانند بسیاری از فیلم‌های کمدی امروزی. این امر یک آسیب در حوزه فیلمنامه نویسی است زیرا باعث می‌شود به مرور بسیاری از فیلمنامه نویس‌ها به سمت نوشتن فیلمنامه‌های بی محتوا بروند تا بتوانند آثار خود را بفروشند. در این میان کم کم فیلمنامه‌های خوب و پرمحتوا و نویسندگان آن‌ها ارزش خود را از دست خواهند داد. از آنجا که فیلمنامه پایه و اعتبار فیلم بوده و آثار بارز و عمیقی روی مخاطبان می‌گذارد، لزوم توجه بیشتر به این حرفه و رفع مشکلات آن بسیار احساس می‌شود.
چون معمولا فیلمنامه نویس به صورت مستقل کار می‌کند، زمان کاری منعطفی دارد. اگر چه آن‌هایی که در شرکتی استخدام شده و یا با تیمی همکاری دارند، باید زمان خود را با آن‌ها هماهنگ کنند. محل کار فیلمنامه نویس می‌تواند در دفتر کار یا خانه باشد.
در ادامه با وظایف فیلمنامه نویس، مهارت و توانمندی‌های مورد نیاز فیلمنامه نویسی، تحصیلات لازم برای ورود به شغل فیلمنامه نویسی، بازار کار و فرصت شغلی فیلمنامه نویس، درآمد فیلمنامه نویس و برخی از فیلمنامه نویسان معروف ایرانی آشنا خواهید شد.
وظایف فیلمنامه نویس
بررسی و بحث روی ایده‌ها و موضوع ها
ایجاد صحنه‌ها و شخصیت‌های باور پذیر در فیلم نامه
نوشتن و تهیه نسخه نهایی فیلم نامه
تهیه خلاصه‌ای از ایده‌های خود و فروش آن‌ها به تهیه کنندگان و کارگردانان
بازخور گرفتن درباره پیش نویس اولیه کار خود از تهیه کنندگان و ویرایشگران فیلم نامه
نوشتن مجدد یا اصلاح فیلم نامه در صورت لزوم
مهارت و توانمندی‌های مورد نیاز فیلمنامه نویسی
داشتن اشتیاق زیاد و توانایی عالی در نوشتن – علاقه و استعداد ذاتی از مهم‌ترین عوامل در موفقیت هر فیلمنامه نویس می‌باشد.
تخیل و خلاقیت – زیرا پایه و اساس نویسندگی بر مبنای تخیل و خلاقیت نویسنده است.
آگاهی از اصول و مبانی فیلم نامه نویسی و آگاهی از تکنیک‌های فنی سینما
تمرکز و دقت – برای در نظر گرفتن کوچکترین موارد و اتفاقات در روند فیلمنامه
انتقادپذیری – در مقابل فیلمنامه نویسان دیگر، سایر عوامل فیلمسازی، خبرنگاران و منتقدان
صبر و تحمل – برای کنار آمدن با ناکامی‌ها و ناامیدی‌هایی که در روند نوشتن فیلمنامه ممکن است برای فیلمنامه نویس اتفاق بیافتد مانند طولانی شدن زمان ایده پردازی و یا دچار ایست فکری شدن برای مدتی
تحصیلات لازم برای ورود به شغل فیلمنامه نویسی
برای ورود به شغل فیلمنامه نویسی اصلی‌ترین عامل داشتن علاقه و استعداد است. کسب تجربه و انجام مطالعات و تحقیقات لازم هم بسیار کمک کننده می‌باشد. البته داشتن تحصیلات دانشگاهی بسیار مهم است. فارغ التحصیلان رشته ادبیات نمایشی یا گرایش فیلمنامه نویسی رشته سینما به شغل فیلمنامه نویسی روی می‌آورند. افراد تازه کار با نوشتن چندین فیلمنامه خوب و پیدا کردن تهیه کننده‌ای که خریدار آن‌ها باشد، می‌توانند به صورت مستقل وارد شغل فیلمنامه نویسی شوند. البته تعدادی از فیلمنامه نویسان هم در استخدام شرکت یا سازمانی درآمده و برای آن‌ها می‌نویسند.
آینده شغلی، بازارکار و فرصت‌های استخدامی فیلمنامه نویس
فیلمنامه نویس معمولا به صورت مستقل کار کرده و فیلمنامه‌های خود را به تهیه کنندگان مختلف می‌فروشد. در برخی موارد در صورت نیاز به حضور فیلمنامه نویس، در روند پروژه فیلم سازی با تهیه کننده همکاری می‌کند. تعدادی از فیلمنامه نویسان در صدا و سیما و یا شرکت‌های خصوصی مرتبط استخدام می‌شوند.
شغل فیلمنامه نویسی در ایران با مشکلاتی روبرو می‌باشد که برخی از آن‌ها عبارتند از :
اعمال ممیزی شدید و بعضا سلیقه‌ای بر فیلمنامه ها
عدم صرف زمان برای مطالعه و تحقیق کافی روی موضوع فیلم نامه توسط برخی از فیلمنامه نویسان و توجه عمده به پرفروش بودن حتی به قیمت کاهش کیفیت فیلمنامه
شغل دوم داشتن برخی از فیلمنامه نویسان به دلیل درآمد اندک فیلمنامه نویسی
ضعف فیلمنامه‌ها به دلیل به روز نبودن فیلمنامه نویس ها
کپی برداری از فیلمنامه‌های خارجی در بسیاری موارد
وضعیت استخدام شغل فیلمنامه نویسی در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است :
آمریکا – پیش بینی‌ها نشان می‌دهد میزان استخدام فیلمنامه نویسان بین سال‌های 2010 تا 2020، رشد 6 درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل 14 درصد می‌باشد.
استرالیا – در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان استخدام فیلمنامه نویسان رشد منفی 7.9 درصدی داشته و روند نسبتا ثابتی در آینده برای آن پیش بینی شده است.
درآمد فیلمنامه نویس
فیلمنامه نویسان معمولا به صورت مستقل کار می‌کنند. درآمد آن‌ها هم به میزان فعالیت و تعداد فیلمنامه‌هایی که بتوانند به فروش برسانند، وابسته است.
میزان درآمد شغل فیلمنامه نویسی در برخی کشورهای جهان عبارتند از :
آمریکا – متوسط درآمد سالانه فیلمنامه نویس 55.420 دلار و برای همه مشاغل 33.840 دلار در سال 2010 بوده است. طبق آمارهای سال 2013، درآمد این شغل کاهش یافته است.
استرالیا – متوسط درآمد سالانه فیلمنامه نویس 55.200 دلار (قبل از کسر مالیات) می‌باشد.
انگلستان – با توجه به نوع قراردادها دستمزدهای متفاوتی می‌گیرند.
شخصیت‌های مناسب شغل فیلمنامه نویسی
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی می‌باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی‌های منحصربفرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی‌ای که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
برخی از شخصیت‌های مناسب شغل فیلمنامه نویسی بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
INFJ این تیپ شخصیتی در خلق آثار منحصربفرد با کمک خلاقیت و ایده‌های خود توانا است. او با هنر می‌تواند خود را ابراز و اغلب بر دیگران تاثیر بگذارد. کار به صورت مستقل و داشتن کنترل روی آن، از موارد مهم برای این تیپ شخصیتی می‌باشد.
INTPاین تیپ شخصیتی از کار خلاق لذت برده و دوست دارد با اشخاص مختلف با زمینه‌های متفاوت کار کند. او معمولا کار به تنهایی را دوست دارد و ترجیح می‌دهد با گروه‌های کوچک که دارای ذوق و استعداد خوب هستند، کار کند.
برخی از فیلمنامه نویسان معروف
بهرام بیضایی : نویسنده فیلم‌های غریبه و مه، باشو غریبه کوچک، شاید وقتی دیگر، مسافران،سگ کشی، وقتی همه خوابیم و…
پیمان قاسم خانی : نویسنده فیلم‌های من زمین را دوست دارم، مارمولک، مکس، سن پترزبورگ، ورود آقایان ممنوع، سریال شب‌های برره، پاورچین و….
مینو فرشچی : نویسنده فیلم‌های شوکران، کاغذ بی خط و ازدواج به سبک ایرانی
رضا مقصودی : نویسنده فیلم‌های کوچه و موزه، لیلی با من است، مهر مادری، سیدا و زخم زیتون
امیر مهدی ژوله : نویسنده فیلم‌های نقظه چین، کمربندها را ببندیم، باغ مظفر، مرد هزار چهره، قهوه تلخ و…
تحقیق، ترجمه و گردآوری : گروه شغل و بازار کار مسیر ایرانی
⇩
〔دیدن منابع مطالب〕
مجله دانستنی‌های هنر
