تخصص/مهارت:
خطاطی و خوشنویسی،
معرفی/ بیوگرافی:
میرزا محمد حسین سیفی قزوینی (به انگلیسی: Mirza Mohammad Hoseyn Seyfi) هنرمند ایرانی، متولد 1240 در قزوین و درگذشته 1315 در تهران بود.
آقای میرزا محمدحسین سیفی قزوینی ملقب به عمادُالکُتّاب و از استادان خوشنویس خط نستعلیق در یکصد سال گذشته بود که پیرو و گسترش دهندهٔ سبک و شیوهٔ خاص میرزای کلهر است. او از افراد شریف زمان خود و از ایرانیان میهن پرست بود.
میرزا محمدحسین سیفی قزوینی در قزوین در 27 فروردین 1240 شمسی (1285 قمری) متولد شد و غالب عمرش به کتابت و تعلیم خط نستعلیق گذشت. پدرش قبالهنویس بود و مادرش از سادات سیفی قزوین، از این رو به این مناسبت سید بودن مادر، میرزا نامیده شد. مدتی نزد میرزا محمدعلی خوشنویس خط آموخت. در چهاردهسالگی برای کار نزد تاجری از اهالی شیروان به بادکوبه رفت. در شانزده سالگی پای پیاده راهی عتبات شد و سه سال در کاظمین ماند و از راه نوشتن خط زندگی کرد. میگویند آنقدر معیشت بر او سخت بود که حتی نمیتوانست به کربلا برود. سرانجام همراه یکی از علما به کربلا رفت و پنج سال در این شهر و نجف اقامت کرد و ضمن نوشتنِ خط، علوم دینی خواند و سرانجام از تنگدستی به ستوه آمد و به ایران بازگشت. دو سال در تهران ماند و ازدواج کرد. در سال 1271 شمسی در خیابان ناصرخسرو آموزشگاه خوشنویسی دایر کرد و اسم آن را «دارالکتابه» گذاشت. او نسخهای از شاهنامهٔ فردوسی را برای مظفرالدین شاه خوشنویسی کرد و به این مناسبت لقب «عمادالکتاب» گرفت. در انقلاب مشروطه به جرگهٔ آزادیخواهان پیوست و در کودتای محمدعلیشاهی آوارهٔ کوه و بیابان شد. پس از فرار شاه مستبد، هفت سال معلم مشق احمدشاه شد. وی قبل از دورهٔ مشروطیت جزو کاتبان وزارت انطباعات و در دورهٔ سلطنت احمدشاه قاجار، مدتی در وزارت داخله، منشی و همان اوقات معلم مشق خط سلطان احمدشاه نیز بود. در چند سال اواخر عمر نیز در دربار پهلوی سمت خوشنویس مخصوص داشت.
او آخرین حلقه از زنجیره استادان قدیم خوشنویسی است که این هنر را به خوشنویسان معاصر پیوند داد. عمادالکتاب از مقلدان سبک خوشنویسی میرزا محمدرضا کلهر بود که پس از فوت او خوشنویس مهم دیگری بر جای نبود. از عمادالکتاب بهعنوان کاملکنندهٔ شیوهٔ کلهر نام میبرند. او بدون آنکه مستقیم شاگرد کلهر باشد از روی کتابهای چاپی وی به تمرین خط پرداخت و با وفاداری و وسواس زیاد شیوه او را آموخت و بدون آنکه در این شیوه دخل و تصرف زیادی بکند آن را به دیگران منتقل کرد. عمادالکتاب افزون بر نستعلیق در ابعاد بزرگ و کوچک (جلی و خفی) خط نسخ و شکسته نستعلیق را خوش مینوشتهاست. او مروج کتابچههای «رسم المشق» است.
همچنین عمادالکتاب از نقاشی آب رنگ و سیاه قلم سررشته داشتهاست؛ و تصویری از خود او به قلم خودش باقی است. وی قریحه شاعری نیز داشته و گاهی تفننی شعر میسرودهاست. این رباعی از اوست:
عمادالکتاب، در طول زندگی خود از لحاظ خدمت به جامعه و روح وطنپرستی، مورد تکریم طرفداران علم و ادب بود و در سال 1313 شمسی نیز به پاس خدمات صادقانهاش، موفق به دریافت نشان درجه یک فرهنگ از وزارت معارف (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعلی) و یک قطعه مدال نفیس از دربار رضاشاه گردید.
دربارهٔ شدت علاقه او به میرزا محمدرضا کلهر چیزها گفتهاند و از جمله مشهور است که وی در خواب نیز از استاد مسلم پیشین خط الهام و تعلیم میگرفتهاست. زندگی عمادالکتاب به سبب عضویت او در گروه تروریستی کمیته مجازات خالی از گرفتاریها نبوده و بجز در اواخر عمر که شغل درباری داشته و چندگاهی بهراحتی و آسایش زندگی کرده، باقی عمرش پر از حوادث ایام بودهاست.
عضویت در کمیته مجازات:
محمدحسین سیفی در سال 1294 خورشیدی عضو انجمنی مخفی به نام «کمیته مجازات» شد که توسط میرزا ابراهیم خان منشی زاده و اسداللّه خان ابوالفتح زاده در تهران به هدف از بین بردن هواداران مؤثر انگلیس در سیاستهای دوره قاجاریه ایران تشکیل یافته بود. مأموریت این گروه مخفی پخش شبنامهها که توسط خط زیبای عمادالکتاب نوشته شده بود و نوشتن گزارشی از انجام ترورها توسط او بود. آن گروه درنهایت با خیانت یکی از اعضای نفوذی ، از هم پاشید و سران آن دستگیر و اعدام شدند. عمادالکتاب هم بخاطر هنرش و سرشناس بودن به پنج سال زندان محکوم شد و در سال 1300، در 60 سالگی از زندان آزاد شد. عمادالکتاب به توصیهٔ ادوارد براون ایرانشناس معروف بریتانیایی پس از آزادی زندان در استان قم حصر شد و مدتها در آنجا تحت نظر بود تا آن که با فرا رسیدن دوره سلطنت رضاشاه پهلوی آزاد و در دفتر مخصوص دربار مأمور تحریرات گردید.
درگذشت
عمادالکتاب در سن 75 سالگی در بیست و ششم تیرماه سال 1315 ه.ش / 27 ربیعالثانی 1355 ه.ق در تهران درگذشت. و در امامزاده عبدالله شهرری دفن شد. بر سنگ آرامگاه ابدی این استاد در امامزاده عبدالله اشعار ذیل نقل شدهاست:
دیدی آخر چسان رفت ز دار جهان عماد سیفی که بود مرد هنرمند و راد
داشت خطی خوبتر ز خط و خال بتان بخوش خطان جهان بود مهین استاد
عمرش هفتاد و پنج در این سرای سپنج دید بسی درد و رنج ندید روی مراد
عماد الکتاب یک دوره خودآموز خوشنویسی با عنوان «رسم المشق» به چاپ رساند. وی اولین خوشنویسی است که کتابچههای رسم المشق یا رسمالخط را برای استفاده نوآموزان ابداع کرد که این ابتکار عمادالکتاب در رواج دوباره خوشنویسی پس از گسستگی زنجیرهٔ مکتب استادان قدیم بسیار مؤثر بود و نقشی قطعی در فراگیر شدن شیوهٔ خوشنویسی کلهر که او دنبال میکرد داشت.
از دیگر کارهای او کتابت بسیار نفیس شاهنامه فردوسی معروف به «امیربهادری» است که در تهران به چاپ رسیدهاست. او این کتاب را برای مظفرالدین شاه نوشت و به همین مناسبت لقب «عمادالکتاب» گرفت.
وی از سال 1304 شمسی در دفتر مخصوص رضاشاه به سمت فرماننگار مشغول خدمت شد و مأمور تحریر فرامین و نامهها گردید. در سال 1312 شمسی از طرف انجمن آثار ملی، مأمور نوشتن کتیبههای آرامگاه فردوسی در طوس شد و بعد از آن کتیبههای دارالفنون، دانشسرای عالی، مدرسه رضاییه، دانشگاه تهران و دانشگاه معقول و منقول (دانشگاه الهیات فعلی) را نوشت.
عمادالکتاب آثار بسیاری از خود به جای گذاشتهاست که افزون بر موارد پیش گفته کتابت سیاحت نامه استانلی به آفریقا، کتابت نامهٔ دانشوران ناصری در 1318 ه. ق، کتابت ترجیع بند هاتف اصفهانی، کتابت اوصاف الاشراف و نوشتن کتیبههای اطراف صحن خانقاه و مقبره صفی علیشاه و حدیث (ولایت علیبن ابیطالب … الخ) در حضرت عبدالعظیم مقابل صحن حمزه بن موسی بن جعفر و کتیبه سردر ورودی بیمارستان فیروزآبادی در شهر ری و غیره از آثار شیوهای اوست. قطعات و مرقعات بسیار باارزشی از عمادالکتاب در موزهها و مجموعههای خصوصی و دولتی ایران و سایر کشورهای جهان نگهداری میشود.
از آثار نقاشی وی: تصویر یکی از حواریون حضرت مسیح که به خط شکسته و تعلیق زیبا، با رقم: «در ماه رمضان هزار و سیصد و سی… العبد عمادالسیفی قزوینی»؛ تصویر سیاه قلمی کریمخان زند که کلاه مخصوص به سر نهادهاست؛ تصویر دستی که طرز صحیح قلم بهدست گرفتن و خط نوشتن را نشان میدهد…، با رقم: «عمادالسیفی»؛ تصویر خود نقاش به سیاه قلم…، با رقم: «صورت عمادالکتاب سیفی که بهدست خود ساختهاست».
شاگردان
عمادالکتاب شاگردان بسیاری داشت، از جمله علی منظوری، ملکالخطاطین، حسن زرینخط، علیاکبر کاوه، ابراهیم بوذری که هر یک به مقام استادی رسیدهاند. علی آقا حسینی یکی دیگر از شاگردان عمادالکتاب بود که خوشنویس معاصر عباس اخوین نزد وی تعلیم دیدهاست. از دیگر آثار ارزشمند عمادالکتاب قطعات سیاه مشق او میباشد که در نوع خود از لحاظ اسلوب بینظیر است.
رسانهها
بخشی از سریال تلویزیونی هزاردستان به کارگردانی علی حاتمی که بعدها به صورت مجزا و با نام کمیته مجازات نیز عرضه شد برداشت آزادی است از این وقایع مربوط به کمیته مجازات که جزئیات آن با حقایق تاریخی دقیقاً انطباق ندارد. شخصیت «رضا تفنگچی» در این فیلم با بازیگری جمشید مشایخی آمیختهای از شخصیت عمادالکتاب و کریم دواتگر در روایتی شخصی از نظر کارگردان است.
• رویدادهای جاری:
📅 درحال حاضر رویدادی موجود نمیباشد
• کد QR:
📲 جهت دسترسی سریع و اشتراکگذاری آسان، این کد را با تلفنهای هوشمند اسکن نمائید
قابل توجه: این صفحه بصورت بازنشر شده است. درصورت لزوم به تغییر یا حذف، لطفاً درخواست خود را طبق «قوانین و مقررات پلتفرم لیلیت»، از طریق بخش «تماس با ما» اعلام نمائید، تا در اسرع وقت توسط بخش تحریریه موردبررسی و اقدام مقتضی قرارگیرد.