کتاب، نقاشی‌های کمال الدین بهزاد

مشروح مطلب
مطالب مشابه
بخش‌های مرتبط

توضیحات: کمال الدین بهزاد بزرگ‌ترین و مشهورترین نقاش مینیاتوریست ایران است. وی در هرات زاده شد. در جوانی به دربار سلطان حسین میرزا بایقرا راه یافت و مورد توجه بسیار سلطان و وزیرش امیر علیشیر نوایی قرار گرفت. شاه اسماعیل صفوی هنگام تصرف هرات بهزاد را که، در نقاشی شهرتی داشت، با خود به تبریز آورد. در این شهر، در خدمت شاه اسماعیل و پسرش شاه طهماسب، بهزاد به اوج شکوفایی هنری رسید و شهرتش از مرزهای ایران تا دوردست‌های دربار بابر پادشاه مغولی هند رسید. سلطان حسین او را مانی ثانی می‌نامید و استادی بی چون وچرای او زبان زد همگان بود.
بهزاد در تاریخ هنر ایران نخستین نقاشی است که آثارش را امضا کرده است. نقاشی‌های وی تصویر صحنه‌هایی از کتاب‌های برجسته ادب فارسی است که در آغاز خوش نویسان برجسته آن را می‌نوشتند، تذهیب کاران فاصله خط‌ها را با طرح‌های گوناگون پر می‌کردند و آن گاه نقاش در بخش‌هایی که با این منظور خالی گذاشته بود تصاویری مناسب نقش می‌کرد.
شاهکار کمال الدین بهزاد مجموعه شش صحنه نقاشی بر بوستان سعدی است.
در نخستین تصویر کتاب سلطان حسین بایقرا در مجلس جشن و میهمانی دیده می‌شود. در این نقاشی‌ها، بناها، مناظر طبیعی و صحنه‌هایی از زندگی روستایی با واقع بینی کم نظیری به نمایش درآمده است. هنر ویژه بهزاد را در شیوه به کار گرفتن رنگ‌های درخشان می‌دانند. وی بیشتر به رنگ‌های سرد در مایه‌های سبز و آبی تمایل داشته، اما با به کار بردن رنگ‌های گرم، چون نارنجی تند، در آثار خود تعادلی مطبوع ایجاد کرده است. تناسب یک یک اجزا، صحنه یا مجموعه تصویر نیز در آثار بهزاد شگفت انگیز است. شاخه‌های پرشکوفه، نقش‌های کاشی‌ها و فرش‌های زیربافت پرزیور، همه نمودار کمال هنرمندی و ذوق و ظرافت بی مانند کار اوست
واقع بینی در هنر بهزاد بیشتر در تصویرهایی به چشم می‌خورد که تنها جنبه درباری ندارد و از زندگی مردم عادی سرچشمه می‌گیرد. آن چه بهزاد را از دیگر نقاشان هم زمانش برجسته می‌کند حالت چهره‌ها در کارهای اوست. هر صورت نمودار شخصیتی و حالتی خاص است که از زندگی و حرکت سرشار است و با صورت‌های عروسکی و یک نواخت نقاشی‌های پیش از او تفاوت دارد.
تاثیر کمال الدین بهزاد در نقاشان پس از او به حدی است که گاه شناخت آثار او را دشوار می‌کند. بسیاری از نقاشان سرشناس و نام آور زمان صفویه از شاگردان بهزاد بوده اند. از آن جمله آقامیرک است که، اگرچه روش بهزاد را به کار برده، هنرمندی اش در نقش چهره‌ها کمتر از استاد نیست. از زیباترین آثار آقا میرک نقاشی‌های کتاب خمسه نظامی است، و از میان آن‌ها مراسم تاج گذاری خسروپرویز شاهنشاه ساسانی شهرت بسیار دارد.