تخصص/مهارت:
عکاس
معرفی/ بیوگرافی:
آنتوان سوریوگین معروف به آنتوان سوروگین (به گرجی: ანტუან სევრიუგინი) و (به انگلیسی: Antoin Sevruguin) هنرمند روسی ایرانی گرجی ارمنیتبار، متولد 1209 میلادی در سفارت روسیه در ایران و درگذشته 1933 میلادی در تهران است. او را با القاب آنتوان خان – موسیو آنتوان – پرورده ایران نیز در زمان خود میشناختند.
آقای آنتوان سوریوگین یک عکاس روسی-گرجی-ارمنی حاضر در ایرانِ عصر قاجار و پهلوی بود که با 5 دهه فعالیت حرفهای عکاس، یکی از مهمترین شاهدان زندگی ایرانیان از دوران ناصرالدین شاه تا سلطنت رضاشاه است. او برای کامل کردن مجموعه عکسهای خود تمامی ایران را زیر پا گذاشت و از سوژههای گوناگون بهترین تصاویر را تهیه کرد. مردم، مناظر، بناهای تاریخی، آداب و رسوم، مشاغل و حرفهها، اشیاء و سرانجام تمام زوایای زندگی ایرانیان سوژهٔ عکاسی او بودند.
آنتوان سوروگین اواخر دهه 1830 میلادی (حدود سال 1219 خورشیدی) در سفارت روسیه در تهران از پدری روس به نام واسیلی سوروگین و مادر گرجی به نام آچین خانوم زاده شد. سالهای نخستین عمرش را در تهران گذراند. پدرش واسیلی خاورشناس و دیپلمات سفارت روسیه تزاری در تهران بود. علاقه او به ایران در همین دوره پدید آمد و بعدها یکی از دوستداران و ستایشگران ایران و ایرانیان شد. او در کودکی به هنر نقاشی علاقه داشت.
پس از فوت پدر آنتوان که بر اثر حادثهای در اسبسواری در تهران کشته شد، مادرش به دلیل عدم تمایل به دریافت مستمری از ایران با فرزندان خود به گرجستان بازگشت. آنتوان پس از مرگ پدر برای کمک به خانواده نقاشی را کنار گذاشت و همراه با برادرانش امانوئل و کولیا نزد عکاس معروف روسی دیمتری ایوانویچ ژرماکوف در تفلیس عکاسی آموخت. ژرماکف از سال 1870 میلادی مشغول سفر و عکاسی از ایران بوده و تا زمان آخرین سفرش حدود 24٬556 عکس از ایران تهیه کرده بود. سوروگین نیز پس از آشنایی با ژرماکف مصمم میشود به ایران سفر کند و به عکاسی از مردم و فرهنگ و طبیعت آن بپردازد.
مهاجرت به ایران
او در سال 1870 میلادی برابر با سال 1249 خورشیدی همراه با برادرانش به تبریز آمد و در آنجا ساکن شد و به دستگاه ولیعهد مظفرالدین میرزا راه یافت و از او لقب “خانی” نیز گرفت. هنگامی که مظفرالدین میرزا برای به دست گرفتن قدرت، عازم تهران شد آنتوان نیز در التزام رکاب او بود و تا آخرین روزهای سلطنتش وی را همراهی کرد. آنتوان در تهران یک استودیو عکاسی در خیابان علاءالدوله (فردوسی) کنار در شرقی میدان مشق دایر کرد.
آنتوان خان در تهران با یک ارمنی به نام لوئیز گورگنیان ازدواج کرد و حاصل این ازدواج هفت فرزند بود؛ که یکی از آنان آندره سوروگین بودهاست.
آنتوان سوروگین یکی از موفقترین عکاسهای عصر خود بود. بیشتر عکسهای گرفتهشده توسط آنتوان خان متعلق به سالهای 1249 تا 1309 خورشیدی است. او به علت اینکه توانایی صحبت کردن به زبان فارسی را مانند زبان مادری داشت، به خوبی توانست با قشرهای فرهنگی مختلف مردم ایران ارتباط برقرار کند. عکسهای او از دربار سلطنتی، حرمسراها، مساجد و بناهای یادبود دیگر ادیان بسیار شاخص بود و او را متمایز با دیگر عکاسان مشهور اروپایی در ایران میکند. ناصر الدین شاه علاقهٔ زیادی به عکسهای دربار و پرتره آنتوان خان داشت. وی به آموختن نقاشی سنتی ایرانی نیز همت گماشت به همین خاطر فردریک بورر مورخ عکاسی بر این باور است که عکاسی سوروگین برآیند دو سبک زیباییشناسی شرقی و غربی است و تأثیرات رامبراند و رضا عباسی را توامان در آثار وی میتوان مشاهده کرد.
علاقهمندی آنتوان خان به کیفیت و تغییرات نور سبب شد که وی بیشتر عکسهایش را در میانه روز و هنگامی که تابش عمودی خورشید، سایهها را کوتاه میکند عکسبرداری کند.
او زبان فرانسه را خوب میدانست و به سال 1258 خورشیدی رسالهٔ عکاس، عکاس مشهور فرانسوی لیبر (Liebert) را به فارسی ترجمه و به مظفرالدین میرزا تقدیم کرد.
آنتوان خان توانائی خود را در تصویربرداری از دو حادثه مهم تاریخی دوران فعالیت هنریش نشان داد
تصاویر میرزا رضای کرمانی پس از قتل ناصرالدین شاه و همچنین مراسم تشییع جنازهٔ شاه
به تصویر کشیدن رخدادهای نهضت مشروطیت
حاصل زندگی هنری او که گردآوری هفت هزار نگاتیو شیشهای از کارهایش و شماری از کارهای عکاسان پیش از او بود. شیشهها منظم شده و شمارهخورده بود. شمارهها به شیوه رقمزدن هنرمندان نقاش ایرانی، در کوشه و کنار شیشه به گونهای نوشته شده بود که کمتر به چشم میخورد.
سوروگین عکسهایش را روی مقوایی ویژه میچسباند و در پشت مقوا، نشان عکاسخانهاش (این نشان همایونی هدیه ناصرالدین شاه بود) را به همراه نشانی عکاسخانه به فارسی و فرانسه چاپ میکرد. نشانی فارسی چنین بود: عکاسخانه موسیو آنتوان سوریوگین، خیابان علاءالدوله، درب میدان مشق طهران
سوریوگین با مشروطهخواهان در ارتباط بود و به ناچار به سفارت انگلیس پناهنده شد. در سال 1908 میلادی، برابر با سال 1287 خورشیدی، وابستگان محمدعلی شاه قاجار در عکاسخانه او بمب گذاشتند و حدود 5 هزار نگاتیو شیشهای او نابود شد.
درگذشت
سرانجام او به سال 1933 برابر با سال 1312 خورشیدی بر اثر عفونت کلیه درگذشت و در گورستان ارامنه تهران به خاک سپرده شد.
آثار بهجای مانده
تنها دخترش ماری که در واپسین سالهای عمر آنتوان خان عکاسخانه را اداره میکرد توانست 696 قطعه از شیشهها را بابت دوستیای که با محمدرضا شاه پهلوی داشت، از توقیف درآورد. این شیشهها و شماری از عکسهای کار سوروگین بعد از مرگ او و تعطیل شدن عکاسخانهاش به کلیسای پروتستان آمریکایی تهران منتقل شد؛ و در سال 1951 این آثار در اختیار موسسهٔ اسمیتسونین در شهر واشینگتن قرار گرفت و اکنون در گالری هنر فریر است. نمایشگاهی از عکسهای او به سال 1983 در آن گالری برگزار شد.
یکصد و شصت و هشت قطعه از عکسهای او نیز در میان مجموعهٔ عکسهای یک دیپلمات هلندی به موزهٔ ملی نژادشناسی شهر لیدن هدیه شده که مورد مطالعه و معرفی قرار گرفتهاست. عکسهای او در نمایشگاهی در شهر بروکسل به سال 1897 و نمایشگاهی در شهر پاریس به سال 1900 موفق به دریافت مدال شد و خود او از دولت ایران دارای نشان مقدس بود. جهانگردان و پژوهشگران اروپائی که در سدهٔ 19 و آغاز سدهٔ 20 (میلادی) به ایران سفر کرده و خود عکاس نبودهاند، عکسهای مورد نیاز برای چاپ در سفرنامهها و کتابهای خود را در ایران تهیه میکردند. از همین راه است که شمار زیادی از عکسهای سوروگین به سفرنامهها راه یافته و در همان زمان زندگی شهرت سوروگین را به خارج از ایران کشاندهاست.
• رویدادهای جاری:
📅 درحال حاضر رویدادی موجود نمیباشد
• کد QR:
📲 جهت دسترسی سریع و اشتراکگذاری آسان، این کد را با تلفنهای هوشمند اسکن نمائید
قابل توجه: این صفحه بصورت بازنشر شده است. درصورت لزوم به تغییر یا حذف، لطفاً درخواست خود را طبق «قوانین و مقررات پلتفرم لیلیت»، از طریق بخش «تماس با ما» اعلام نمائید، تا در اسرع وقت توسط بخش تحریریه موردبررسی و اقدام مقتضی قرارگیرد.