تخصص/مهارت:
هنرپیشه، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون، معلم، صاحب گالری، و مجموعه دار ایرانی-ارمنستانی
معرفی/ بیوگرافی:
مارکو گریگوریان با نام هنری گریگوری مارک (به انگلیسی: Marcos Grigorian) (ارمنی: Գրիգորի Մարկ) هنرمند ایرانی، متولد 14 آذر 1304 در کروپتکین، کراسنودار روسیه و درگذشته 5 شهریور 1386 در ایروان ارمنستان بود.
آقای مارکو گریگوریان در یک خانواده ایرانی ارمنی در روز شنبه 5 دسامبر 1925 (14 آذر 1304) در کروپتکین، کراسنودار روسیه دیده به جهان گشود. والدین وی باگرات گریگوریان و شوشانیک مانگویان (هر دو اصالتاً اهل قارص در ارمنستان غربی و زاده 1888 میلادی) نام داشتند.
مارکو کوچکترین در میان سه فرزند خانواده بود. و یک خواهر به نام گوهاریک (زاده 1918) و یک برادر به نام آندرانیک (زاده 1920) داشت.
در سال 1930 (1309) همراه خانواده‌اش به ایران مهاجرت نمود. و در شهر تبریز سکونت گزید.
پس از فوت مادرش خانوادهٔ او به تهران عزیمت نمود. و پس از چند سال به اصفهان رفت.
سفر به ایتالیا
گریگوریان در سال 1950 (1329) عازم ایتالیا گردید و در آکادمی هنرهای زیبای رم به تحصیل پرداخت.
فعالیت‌ها
نگارخانه استتیک
پس از بازگشت از ایتالیا در سال 1954 (1333) اقدام به تأسیس نگارخانه استتیک در خیابان فردوسی تهران نمود. و نمایشگاه‌های متعددی را برای نقاش‌های مختلف در آنجا برگزار نمود و به این ترتیب در محیط کوچک و در بسته، فضایی مناسب برای ارائه دستاوردهای هنر معاصر، بالاخص هنر مدرن به وجود آورد.
گردآوری نقاشی قهوه‌خانه‌ای
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های این هنرمند گردآوری آثار هنری سنتی ایران است. مخصوصاً جمع‌آوری تابلوهای نقاشی که به نقاشی قهوه‌خانه معروف شده‌اند. مارکو، تنها بازماندگان نقاشی قهوه‌خانه‌ای را در تهران یافت و از طریق سفارش پرده‌های نقاشی از آن‌ها حمایت نمود تا دوباره نقاشی را شروع کنند و به آن‌ها اسم نقاشان «دوره‌گرد» را داد. مارکو از ارزش و اهمیت نقاشی قهوه‌خانه‌ای و علی‌الخصوص جایگاه ارزشمند نخستین بانیان آن – حسین قوللر آغاسی و محمد مدبر – به خوبی آگاه بود و با گردآوری آثار استادان این شیوه نقاشی – از قهوه‌خانه‌ها و از گوشه و کنار کشور نمایشگاهی در «خانه ایران» پاریس ترتیب داد که سخت مورد استقبال قرار گرفت و سپس توسط موزهٔ نگارستان تهران خریداری گردید. بدین ترتیب نقاشی قهوه‌خانه به عنوان یکی از شاخه‌های هنرهای تجسمی در فرهنگ مردمی ما، توجه عموم را برانگیخت.
دوسالانه تهران
مارکو در سال 1958 (1337) به عضویت هیئت داوری بین‌المللی دوسالانه ونیز برگزیده شد، در پی این امر، در سال 1337، پس از مراجعت به ایران، با نظر به دوسالانه ونیز، در فصل بهار اولین دوسالانه ایران را بنیاد نهاد که تا پنج دوره ادامه داشت. در همین سال با قید این که آثار مارکو شایستهٔ جایزه اول بینال بود، اما چون او در برپایی این نمایشگاه اصلی را داشته‌است کارهایش خارج از مسابقه قرار می‌گیرند؛ لذا جایزه اول – مدال افتخاری نصیب وی نمی‌شود.
در ادامه، به کوشش وی، و با همکاری اداره کل هنرهای زیبا، دوسالانه تهران برای نخستین بار شکل گرفت.
اقامت در ایالات متحده
و در سال 1962 (1341) به نیویورک رفت. شهر نیویورک روی شخصیت هنری گریگوریان سرمایه‌گذاری نمود و حساب باز کرد و او تبدیل به یک استاد در کارهای بافت و ترکیبی شد.
هنرمندی به نام ایلسا گتز از او حمایت نمود و مارکو با کار شبانه‌روزی موفق شد تا تعداد قابل توجهی از آثار کاهگلی خود را خلق نماید و از این طریق بتواند نظر گالری داران را برای راه اندازی نمایشگاه جلب نماید.
تدریس
در سال 1970 (1349) مارکو به عنوان استاد میهمان، به دانشگاه تهران دعوت و به هیئت استادان دانشکده هنرهای زیبا پیوست.
گروه آزاد
گروه آزاد نقاشان و مجسمه‌سازان در آبانماه 1353 (1974) تشکیل شد و اعضا گروه عبارت بودند از:’ فرامرز پیلارام، میر عبدالرضا دریابیگی، مسعود عربشاهی، مارکو گریگوریان، سیراک ملکنیان، مرتضی ممیز و غلامحسین نامی.
این گروه چهار نمایشگاه ترتیب داد و در هر یک از آن‌ها تجربه‌های جدید از هنرهای تجسمی را ارائه نمود که راه گشایی برای هنرمندان جوان گردید.
گروه آزاد نقاشان و مجسمه سازان اهداف خود را در کاتالوگ نمایشگاه، تحت عنوان «آبی» در موارد زیر برشمرده‌اند:
ایجاد مرکز هنرمندان هنرهای تجسمی. اعضاء این مرکز تمام هنرمندان را در تمام زمینه‌های ممکن و مختلف هنرهای تجسمی در بر می‌گیرد.
ایجاد امکانات تعاونی، انتشاراتی، فعالیت‌ها و تبادلات فرهنگی و هنری و معرفی آثار اعضاء این مرکز
همکاری نزدیک با سازمان‌ها، کمیته‌ها و گالری‌های هنری ایرانی و خارجی جهت به وجود آوردن امکانات مفید دیگر برای هنرمندان ایران.
گروه آزاد نقاشان و مجسمه سازان حداقل سه بار در هر سال آخرین تجربیات خود را همراه با آثاری از هنرمندان میهمان، به نمایش می‌گذاشت.
گالری آرشیل گورکی
در سال 1978 (1357) در زمان افتتاح موزه هنرهای معاصر، نلسون راکفلر کارهای گریگوریان را تحسین و چهار اثر از وی خریداری نمود. راکفلر یک اثر کاهگلی دیگر از گریگوریان از گالری گورکی نیویورک خریداری کرد و به موزهٔ هنرهای مدرن نیویورک بخشید.
مارکو مجموعهٔ ارزندهٔ خود را که از ایران برده بود، در این گالری به نمایش گذاشت. این مجموعه دربرگیرنده طیف وسیعی از آثار هنری قدیم و جدید ایران، از ساخت‌های مفرغی تا تابلوهای زندیه و قاجاریه و تابلوهای شاهنامه‌ای آندره سوروگین (درویش) و نقاشی‌های عامیانه ایران و پرده‌هایی از نقاشان معاصر بود.
و در سال 1980 (1359) در نیویورک، «گالری گورکی» را به یاد نقاش ارمنی – آرشیل گورکی دایر نمود و نمایشگاه‌های مختلفی از آثار کاهگل در این گالری بر پا نمود.
اقامت در ارمنستان
مارکو گریگوریان در حال بافتن قالی یکی از نقش‌های خود متأثر از نقش‌های اورارتو
بعد از آن مارکو گالری دیگرش را در منطقه ییلاقی گارنی با هدف دعوت از هنرمندان کشورهای مختلف برای خلق آثار خود دایر نمود. تا بحال هنرمندانی چند از کشورهای مختلف بدانجا رفت‌وآمد داشته‌اند و آثاری که در آنجا خلق شده به نقاط مختلف دنیا برده شده‌اند.
در روستای گارنی که در کوه‌های سر به فلک کشیده قرار دادر و زمانی شکارگاه خسرو پرویز بود با کمک مارکو گریگوریان کارگاه فرش‌بافی تأسیس گردید که طرح‌های فرش جدید او را که الهام گرفته از نقش‌های شوش و اورارتو است می‌بافند و به‌طور کلی با نقش‌های فرش ارمنی متفاوتند. برای او این فعالیت جدای از کارهای نقاشی و آثار تجسمی اوست.
آخرین فعالیت‌های هنری او به جز «موزهٔ خاورمیانه» که اصلی‌ترین فعالیت هنری اوست، شرکت در نمایشگاه‌های بینال گیومری (ارمنستان) و همچنین شرکت در «نمایشگاه گرجستان» بوده‌است.
آثار نقاشی
مارکو دوره‌های مختلف فعالیت در زمینهٔ نقاشی داشته از جمله: تابلوهای پست‌امپرسیونیستی که پس از بازگشت از ایتالیا به وجود آورد، دورهٔ کوره‌های آدم‌سوزی اردوگاه آشویتس، دورهٔ مظاهر زندگی روزمره از قبیل دیزی، آبگوشت، نان سنگک، پسته و غیره، و در آخر دوره تابلوهای کاهگلی و آثاری که به آن تعلق دارند. به‌طور کلی وی فردی پیشروتر از زمانهٔ خود بود.
آثار کاهلگی
موزه خاورمیانه
موزه هنری خاور نزدیک
او می‌گوید:
«هنرمند طی سال‌ها با گردآوری مجموعه‌ای از با ارزش‌ترین آثاری هنری و با صرف مخارج زیاد به دنبال مامن اصلی می‌گردد. زمانی می‌رسد که احساس می‌کند مجموعه‌ای از فرهنگ و هنر یک ملت را با خود دارد و اینک باید این ودیعه به تاریخ هنر ملت بازگردانده شود تا نمایشگر ریشه‌های گمشده آن باشد.»
وی مجموعهٔ کم‌نظیر را که طی چهل سال گردآوری شده بود بالغ بر پنج هزار قطعه است را در سال 1372 1993 به نام «موزه خاور نزدیک سابرینا و مارکو گریگوریان» در ارمنستان دایر نمود.
آثار
آثار گریگوریان در موزه ها و چندین مجموعه شخصی و عمومی نگهداری می‌شوند از آن جمله اند:
آثار او در موزه هنرهای مدرن نیویورک، موزه ملی ایتالیا در رم، موزه هنرهای معاصر تهران و موزه هنرهای معاصر کرمان، موزهٔ ملی ارمنستان، موزهٔ سردارآباد ارمنستان، موزهٔ هنرهای مدرن ارمنستان، موزهٔ پاراجانف ارمنستان و همچنین در مجموعه‌های شخصی نلسن راکفلر (شاهکارهای هنر مدرن نیویورک)، مجموعهٔ بانک مرکزی قبرس نیکوزیا..
• رویدادهای جاری:
📅 درحال حاضر رویدادی موجود نمی‌باشد
• کد QR:
📲 جهت دسترسی سریع و اشتراک‌گذاری آسان، این کد را با تلفن‌های هوشمند اسکن نمائید
قابل توجه: این صفحه بصورت بازنشر شده است. درصورت لزوم به تغییر یا حذف، لطفاً درخواست خود را طبق «قوانین و مقررات پلتفرم لیلیت»، از طریق بخش «تماس با ما» اعلام نمائید، تا در اسرع وقت توسط بخش تحریریه موردبررسی و اقدام مقتضی قرارگیرد.
